Špilerova kuća u Petrovaradinu
„Špilerova kuća” se nalazi u ulici Vladimira Gortana broj 8 u Petrovaradinu, izgradili su je jezuiti u periodu boravka u Petrovaradinu od 1693. godine do 1773. godine, kada je ovaj katolički red zabranjen. Kuća predstavlja nepokretno kulturno dobro kao spomenik kulture.[1]
| „Špilerova kuća” u Petrovaradinu | |
|---|---|
 „Špilerova kuća” u Petrovaradinu | |
| Opšte informacije | |
| Mesto | Petrovaradin |
| Opština | Novi Sad |
| Država |  Srbija |
| Vrsta spomenika | Nepokretno kulturno dobro |
| Vreme nastanka | 1693—1773. |
| Tip kulturnog dobra | Spomenik kulture |
| Nadležna ustanova za zaštitu | Zavod za zaštitu spomenika kulture Grada Novog Sada |
Nacrti za njenu gradnju nisu pronađeni, a pretpostavlja se da je građevina služila kao letnjikovac, ili po novijim istraživanjima kao školska zgrada. Naziv „Špilerova kuća” nastao je po vlasniku iz prve polovine 20. veka.
Arhitektura kuće uredi
Zgrada je parterni slobodnostojeći objekat, tipa „kuće u prirodi”, postavljen je uvučeno u odnosu na zakrivljenu uličnu regulaciju. Ima izduženu pravougaonu osnovu, koja je proširena na levoj strani uličnog dela. Jednostavno rešen spoljni izgled uz primenjenu masivnu tehniku gradnje, ukupni volumen sa mansardnim krovom pokrivenim biber crepom, sa teškim rešetkama od kovanog gvožđa na prozorima i zidanom kapijom sa dve velike kamene kugle pri tlu, govore o arhitektonskom delu baroknog stila. Ovu činjenicu potvrđuje orginalno sačuvan enterijer. Najreprezentativnija je „velika sala” smeštena u središte kuće, kvadratne osnove, sa jednostavno rešenom svodnom konstrukcijom – četiri široka luka koja se susreću nad središtem prostora.
U tremu gde se oni sučeljavaju, na širokoj površini, izveden je dominantan rokajni element (rozeta), a na ravnim površinama četiri ugla nalazi se po jedan ornament: asocijacija na malteški krst, rokajni kvadrat sa vitražom, krug sa motivom sunca i još jedan kružni ornament, danas znatno oštećen. Ornamenti su izvedeni kao štuko-reljefi smesom sige, mermerne prašine i kreča. Ulaz u podrum koji ima pet prostorija je iz dovrišta tj. nije u okviru osnovnog gabarita kuće. Sistem svodova je raznovrstan i složen, ipak najupečatljiviji su poluobličasti i poluelipsati.
Vidi još uredi
Izvori uredi
- ^ „„Špilerova kuća” u Petrovaradinu”. Zavod za zaštitu spomenika kulture Grada Novog Sada. Pristupljeno 7. 6. 2020.
