Šterna
Šterna (italijanski: Sterna [ˈsterna]), naselje u severozapadnoj Istri u sastavu Opštine Grožnjan, Istarska županija u Hrvatskoj..
Šterna - Sterna | |
|---|---|
.jpg) | |
| Administrativni podaci | |
| Država | Hrvatska |
| Županija | Istarska |
| Opština | Grožnjan, |
| Stanovništvo | |
| — 2011. | 70 |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 45° 24′ 40″ S; 13° 47′ 35″ I / 45.411° S; 13.793° I |
| Vremenska zona | UTC+1 (CET), ljeti UTC+2 (CEST) |
| Aps. visina | 304 m |
  Šterna - Sterna Šterna - Sterna na karti Hrvatske | |
| Ostali podaci | |
| Poštanski broj | 52429 Oprtalj |
| Pozivni broj | +385 052 |
| Registarska oznaka | PU |
| Veb-sajt | www |
Geografija uredi
Šterna se nalazi na pitomoj zaravni brega (294 m n/v) ispresecanoj vodenim tokovima, severoistočno od Grožnjana i severozapadno od Oprtlja. Oblast Šterne bila je nekoć vrlo velika; uključivala je Kuberton, Topolovac, Kućibreg, Čepiće i Gradinju.
Mesto se nalazi na visini od 304 m, a naseljeni deo nešto je uzdignut u odnosu na crkvu smešteny u blagoj udolini kraškoga tla. Neožbukane kuće delom su izgrađene od sivog peščanika, a delom od belog krečnjaka.
Do nje se može doći putom Livade-Oprtalj-Sveta Lucija-Šterna ili sa jugozapada putom Završje-Makovci-Šterna koji jasno razdvaja severni laporasto-peščanički pojas (fliš) od južnog krečnjačkog. Do Šterne se može stićić i putom Grožnjan-Klija-Boškari-Poropati-Mužići-Šterna ili iz pravca zapada Marušići-Bazuje-Pašudija-Šterna.
Severno od Šterne se nalazi Kućibreg i granica Istre pod Slovenijom. Šterni gravityju zaselci Sveti Valentin (južno), Meleži, Rakari i Prišti (istočno), Čački (jugozapadno), Pašudija i Filarija (zapadno), Jugovci, Štrcaj, Denići i Glavica (severozapadno) te Butari (severno).
Istorija uredi
Selo se prvi put spominje 1067. pod imenom Štajna (Steina) koji je kao feud nemački car Henrik IV dodelio biskupiji Frajzing. Istarski markiz Ulrih II 1102. donira Šternu Akvilejskoj patrijaršiji, koja ju kasnije daje novigradskom biskupu. Biskupija 1260. dodeljuje feud Almerihu XXX od San Đorđa u Lajmisi, da bi posle prešao Goričkim grofovima, a sredinom XIII. v. postao je vlasništvo feudalaca iz Momjana[1].
Venecijanska Republika 1358. kupuje Šternu, koja 1420. dolazi pod upravu Pietrapeloza, a 1564. postaje feud porodice Gravisi iz Kaštela, a delomično i od poroddice Del Belo. Za vreme rata između Venecije i lige Kambre (tzv. Uskočki rat), selo je više puta sravnjeno sa zemljom od uskočkih horda pa se u XVII. v. stanovništvo popunjava Slovenima sa severa te iz Dalmacije.
U upravnom smislu Šterna je pripadala opštini Grožnjan sve do svršetka Drugog svetskog rata, tako da je kroz naredne vekove delila istoriju Grožnjana, osim u razdoblju od 1947.g.. do 1954.g. jer je Šterna Pariškim Mirovnim sporazumom iz 1947.g. odmah pripala FNR Jugoslaviji, a Grožnjan je do 1954.g. pripadao zoni B Slobodne teritorije Trsta[1].
Toponim uredi
Od prvobitnog germanskog naziva Steina (Štajna) selo je promenilo ime u za Istrane prepoznatljiv pojam sterna (istrovenetski) ili šterna (istarski čakavski i kajkavski) šta znači cisterna. Da li je naziv po izgrađenoj cisterni za kišnicu ili po nepresušnom izvoru koji ovde napaja šest jaraka u dolini severno od crkve - mišljenja se razlikuju.
Znamenitosti uredi
- Parohijalna crkva sv. Mihajla arhanđela sagrađena je 1746. (o čemu svedoči natpis na belom arhtiravu) na mestu starije koja je bila prostrano zdanje i bile su joj podložene crkve na pripadajućem joj području. Crkva je odvojena od zvonika, Jednobrodna je, sa zvonikom "na jedra" ispred ulaza. Na kamenoj osmerostranoj krstionici u crkvi glagoljski je natpis iz 1541., koji spominje župnika Jerolima i župnog ekonoma Mohora. Odvojeni zvonik je podignut 1791., a na njegov osmerokutni tambur nastavlja se stožasti vrha[1] [2]. .
- Na severu, na visini od 383 m, nalazi se grobljanska crkva sv. Kancijana, produžena 1885. U unutrašnjosti, lišenoj ukrasa, nalazi se jednostavan oltar sa dragocjenim drvenim retableom sa kraja XVI. veka[1]..
Sport uredi
Kroz Šternu prolazi biciklistička staza Zrenj-Šterna-Oprtalj-Čabarnica-Zrenj.
Stanovništvo uredi
Na popisu stanovništva 2011. godine, Šterna je imala 70 stanovnika.
| Broj stanovnika po popisima[3] | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1857 | 1869 | 1880 | 1890 | 1900 | 1910 | 1921 | 1931 | 1948 | 1953 | 1961 | 1971 | 1981 | 1991 | 2001 | 2011 |
| 399 | 423 | 256 | 235 | 237 | 264 | 489 | 478 | 290 | 263 | 118 | 75 | 59 | 52 | 79 | 70 |
Napomena: Od 1857. do 1880. i u 1921. i 1931. sadrži deo podataka za naselje Kuberton.
Nacionalna pripadnost po popisu 1991.
| Popis 1991. | ||||
|---|---|---|---|---|
| Istrijani | 30 | 57,69% | ||
| Hrvati | 10 | 19,23% | ||
| Italijani | 9 | 17,30% | ||
| Slovenci | 3 | 5,76% | ||
| ukupno: 52 | ||||
U Štepni delyje Zajednica Italijana.