1880-e
деценија
| Milenijum: | 2. milenijum |
| Vekovi: | |
| Decenije: | |
| Godine: |
Događaji i trendovi
uredi- 1880. — započeo je Prvi burski rat, koji će trajati dvije godine.
- 1881. — započeo je Mahdijski rat u Sudanu.
- 1881. — rođen Mustafa Kemal Ataturk, tuski političar.
- 1882. — Britanci okupiraju Egipat.
- 1882. — ukinuta je Vojna krajina.
- 1882. — Kneževina Srbija je, zahvaljujući podršci Austro Ugarske uzdignuta na rang kraljevine i postaje Kraljevina Srbija, a Milan Obrenović postaje njen prvi novovjekovni kralj.
- 1882. — umro Đuzepe Garibaldi, italijanski revolucionar.
- 1883. — eksplodirao je Krakatau, vulkan u Indoneziji, pritom usmrtivši 36.000 osoba, većinom stanovnika okolnih ostrva koji su stradali od cunamija, kojeg je pokrenula erupcija.
- 1883. — na vlast u Hrvatskoj dolazi ban Kuen Hedervari, koji provodi politiku mađarizacije.
- 1884. — na Berlinskoj konferenciji dogovorena kolonijalna podjela Afrike.
- 1884. — započeo je Kinesko-francuski rat koji je doveo do formiranja Francuske Indokine.
- 1884. — u Francuskoj legalizovani sindikati.
- 1884. — Grinički meridijan ustanovljen kao univerzalan, nulti meridijan, od kog se računaju geografske dužine i vremenske zone na Zemlji.
- 1885. — započeo je Srpsko-bugarski rat.
- 1886. — osnovan Skorenovac.
- 1886. — osnovan Johanezburg.
- 1886. — Rusko-čerkeški rat se završio porazom i protjerivanjem mnogih Čerkeza.
- 1888. — u Brazilu je ukinuto ropstvo.
- 1888. — Srbija dobija novi ustav.
- 1889. — srušeno je Brazilsko carstvo i proglašena je Republike Brazil.
- 1889. — završio se Mahdijski rat u Sudanu.
- 1888. — rođen Aleksandar I Karađorđević, kralj Kraljevine Jugoslavije.
Nauka
uredi- 1881. — rođen Aleksander Fleming, škotski bakteriolog.
- 1882. — rođen Hans Gajger, nemački fizičar.
- 1882. — umro Čarls Darvin, britanski naučnik.
- 1885. — rođen Nils Bor, danski fizičar.
- 1886. — Karl Benc predstavio automobil.
- 1887. — Hajnrih Herc je otkrio fotoelektrični efekat.
Kultura
uredi- 1881. — rođen Pablo Pikaso, španski slikar.
- 1881. — umro Fjodor Dostojevski, ruski književnik.
- 1881. — umro August Šenoa, hrvatski književnik.
- 1882. — rođen Džems Džojs, irski književnik.
- 1883. — Fridrih Niče je objavio prvi dio djela Tako je govorio Zaratustra.
- 1883. — umro Karl Marks, nemački filozof.
- 1884. — Mark Tvejn je objavio Avanture Haklberi Fina.
- 1884. — umro Gregor Mendel, češki sveštenik i botaničar.
- 1886. — rođen Jovan Bijelić, srpski slikar.
- 1887. — Artur Konan Dojl je objavio prvu iz serije priča o detektivu Šerloku Holmsu.
- 1889. — rođen Čarli Čaplin, britanski filmski glumac, scenarista, režiser i producent.
- 1889. — umro Jakov Ignjatović, srpski pisac.
Muzika
uredi- 1880. — umro Žak Ofenbah, francuski kompozitor i čelista.
- 1881. — rođen Bela Bartok, mađarski kompozitor i pijanista.
- 1883. — umro Rihard Vagner, nemački kompozitor.
- 1884. — rođen Milutin Uskoković, srpski književnik.
- 1885. — rođen Stevan Hristić, srpski kompozitor.
Arhitektura
uredi- 1889 — otvoren je Ajfelov toranj, tada najviša građevina u svijetu. Čelična konstrukcija visoka 300 metara je postala jedno od glavnih znamenitosti Pariza.