Janko Bobetko
Janko Bobetko (Crnac, kod Siska, 10. januara 1919 — Zagreb, 29. aprila 2003) bio je general-potpukovnik JNA, general armije Hrvatske vojske i načelnik glavnog štaba Hrvatske vojske od 1992. do 1995. godine.
| Janko Bobetko | |
|---|---|
 1957. godine | |
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 10. januar 1919. |
| Mesto rođenja | Crnac kod Siska, Kraljevstvo SHS |
| Datum smrti | 29. april 2003. (84 god.) |
| Mesto smrti | Zagreb, Hrvatska |
| Obrazovanje | Viša vojna akademija JNA |
| Vojna karijera | |
| Vojska | NOV i PO Jugoslavije Jugoslovenska narodna armija Hrvatska vojska |
| Rod | Kopnena vojska JNA Hrvatska kopnena vojska |
| Čin | general-potpukovnik JNA general armije HV |
| Jedinica | Sisački partizanski odred |
| Učešće u ratovima | Operacija Lipanjske zore Operacija Tigar Operacija Maslenica Operacija Medački džep Operacija Bljesak Operacija OlujaDrugi svetski rat Raspad SFRJ |
| Kasniji rad | zastupnik HDZ-a u Hrvatskom saboru |
Biografija uredi
Rođen je 10. januara 1919. godine u Crncu kod Siska. U Sisku je pohađao gimnaziju, a nakon toga je upisao Veterinarski fakultet u Zagrebu. Član Komunističke partije Jugoslavije (KPJ) je postao 1938. godine, a 1941. godine je učestvovao u pripremi ustanka u svom kraju.
Nakon što su mu ustaše ubile oca i tri brata, 11. jula 1941. godine, Janko Bobetko se pridružio prvoj partizanskoj jedinici okupirane Jugoslavije i Hrvatske — Sisačkom partizanskom odredu, osnovanom 22. juna 1941. godine u selu Žabno kod Siska[1]. Za vreme Drugoga svetskog rata, u slovenačkom gradu Dravogradu bio je teško ranjen, ali je preživio i postao oficir NOV i PO Jugoslavije. Poslije rata završio je Visoku vojnu akademiju JNA i stekao čin general-majora JNA 1956. godine. U čin general-potpukovnika unapređen je 1962. godine i preuzeo je dužnost načelnika štaba Pete vojne oblasti JNA.
Za vreme hrvatskog proljeća 1971. godine priključio se hrvatskim reformistima (mahom nacionalistički orijentisanim) pa je odlukom Josipa Broza Tita suspendovan 13. decembra iste godine a uskoro i demobilisan iz JNA, zajedno sa još 19 hrvatskih generala. Do osamostaljenja Hrvatske nije mogao javno govoriti niti delovati.
Rat u Hrvatskoj uredi
Tokom rata u Hrvatskoj Janko Bobetko odbija ponuđeno mesto Ministra odbrane Republike Hrvatske, ali se ipak vraća iz penzije te uključuje u ratu u Hrvatskoj,[2] a 10. aprila 1992. godine predsjednik Franjo Tuđman mu dodeljuje čin generala zbora Hrvatske vojske (ekvivalent general pukovniku). Gotovo istovremeno poslat je u Bosnu i Hercegovinu radi komandovanja operacijama oko Livna. Iste godine preuzima zapovedništvo na južnom frontu tokom kog uspešno vodi akcije deblokade Dubrovnika i operacije u dubrovačkom zaleđu: Tigar, Konavle i Vlaštica.
Nakon toga, 20. novembra 1992. godine postaje načelnik Glavnog štaba Oružanih snaga RH i na tom mestu zamenjuje generala Antona Tusa. Nakon deblokade Dubrovnika i okoline Janko Bobetko vodi operacije Maslenica i Medački džep. Predsednik Tuđman 15. jula 1995. godine razrešio ga je dužnosti Načelnika štaba neposredno pre operacije Oluja. U čin stožernog generala (ekvivalent generala armije) unapređen 24. maja 1995. a penzionisan 15. septembra iste godine. Od tada, pa do 1999. godine bio je zastupnik HDZ-a u Hrvatskom saboru.
Bobetko 1996. godine objavljuje knjigu „Sve moje bitke” u kojoj je opisao sve svoje pobede u ratu u Hrvatskoj. U njoj je prikazao vojne mape u operacijama Lipanjske Zore, Tigar, Maslenica, Medački Džep, Bljesak i Oluja. U toj knjizi je napisao i:
Imam čist obraz koji mi dopušta da iza sebe ostavim pisani trag o svemu što sam radio i dovršio kroz svoj više od pet desetljeća dug vojni i politički život.
Međunarodni krivični sud za bivšu Jugoslaviju (MKSJ) ga je 2002. godine optužio za ratne zločine počinjene 1993. godine u operaciji Medački džep: progone, ubistvo 100 Srba, pljačku javne ili privatne imovine, bezobzirno razaranje gradova, naselja ili sela. Bobetko je tada izjavio da u Hag neće otići živ i nije htio primiti optužnicu.[2] Kasnije je spominjan i u kontekstu ratnih zločina protiv Muslimana u Bosni i Hercegovini, tokom muslimansko-hrvatskog sukoba, kada ga tužitelji MKSJ-a često spominju kao učesnika u planu pripajanja dijela Hercegovine Hrvatskoj.[3] Ipak, zbog narušenog zdravlja, nije izručen sudu.[2]
Bio je jedan od potpisnika Otvorenog pisma dvanaestorice hrvatskih ratnih zapovjednika hrvatskoj javnosti od 28. septembra 2000. godine,[4] zbog kojeg je ondašnji predsjednik RH Stjepan Mesić prisilno penzionisao sedmoricu hrvatskih generala.[5]
Povukao iz javnog života 2000. godine. Preminuo je 29. aprila 2003. u Zagrebu. Sahranjen je na Gradskom groblju u Sisku.[2]
Reference uredi
- ^ Nikola Anić, Antifašistička Hrvatska: Narodnooslobodilačka vojska i partizanski odredi Hrvatske 1941—1945., Multigraf marketing-Savez antifašističkih boraca i antifašista Republike Hrvatske. . Загреб. 2005. p. 34. ISBN 978-953-7254-00-1.
- ^ a b v g Patros, Gabriel (29. 4. 2003). „Profile: General Janko Bobetko”. BBC News. Pristupljeno 11. 6. 2013.
- ^ „'Zločinački pothvat' u Herceg Bosni: Hrvatska šestorica kriva za agresiju na BiH, dobili 111 godina zatvora”. Dnevno.hr. 29. 5. 2013. Arhivirano iz originala 7. 6. 2013. g. Pristupljeno 11. 6. 2013.
- ^ Slobodna Dalmacija Ne sudite Domovinskom ratu, 29. septembra 2000, pristupljeno 20. avgusta 2012.
- ^ Slobodna Dalmacija Mesić penzionisao sedam generala, 30. septembra 2000, pristupljeno 20. avgusta 2012.
