Japansko carstvo
Japansko carstvo (jap. 大日本帝國 [Dai Nippon Teikoku — Daj Nipon Tejkoku], doslovno „Veliko Japansko carstvo“)[8] bila je japanska država između 1868. kada je car Mucuhito stupio na presto i 1945. kada je car Hirohito potpisao kapitulaciju u Drugom svjetskom ratu.[nb 1] Za vreme Mucihita ukinut je japanski feudalni sistem, počeo je brzi privredni razvoj Japana, okončana je teritorijalna razdeljenost zemlje i izvršena je upravno-teritorijalna reforma i modernizacija vojske.
| Japansko carstvo 大日本帝國 | |||
|---|---|---|---|
.svg) Zastava
 Grb
| |||
| Himna Himna Japana | |||
.svg) Japansko carstvo 1942. | |||
| Geografija | |||
| Kontinent | Azija | ||
| Prestonica | Kjoto (1868—1869)[1] Tokio Siti (1869—1943) Tokio (1943—1947) | ||
| Društvo | |||
| Službeni jezik | japanski | ||
| Religija | nijedna (dejure)[2][3] | ||
| Politika | |||
| Oblik države |
| ||
| — Car | Hirohito | ||
| Istorija | |||
| Istorijsko doba | savremeno doba | ||
| — Osnivanje | 1868.[6] | ||
| — Ukidanje | 1947.[5] | ||
| Događaji | |||
| — Meidži obnova | 3. januar 1868. | ||
| — Meidži ustav | 29. novembar 1890. | ||
| — Rusko-japanski rat | 10. februar 1904. | ||
| — Rat na Pacifiku | 1941—1945. | ||
| — Kapitulacija | 2. septembar 1945. | ||
| — Novi ustav | 3. maj 1947. | ||
| Geografske i druge karakteristike | |||
| Površina | |||
| — ukupno | 7.400.000 (1942) km² | ||
| Stanovništvo | 56,0 miliona[7] | ||
| Valuta | japanski jen korejski jen tajvanski jen japanski vojni jen | ||
| Zemlje prethodnice i naslednice Japanskog carstva | |||
| Prethodnice: | Naslednice: | ||
|
| |||
Japanska brza industrijalizacija i militarizacija pod sloganom Fukoku Kjohej (富國強兵, „Obogatite zemlju, ojačajte oružane snage”) i Šokusan Kogio Kōgyō (殖産興業, „Promovišite industriju”) dovela je do njegove pojave kao svetske sile i uspostavljanja kolonijalnog carstva nakon Prvog kinesko-japanskog rata, Bokserske pobune, Rusko-japanskog rata i Prvog svetskog rata. Japan je dobio Tajvan i pola Sahalina, a kasnije je pripojio i Koreju (1910).
Ekonomska i politička previranja 1920-ih dovela su do uspona militarizma, što je rezultiralo invazijom Mandžurije i Drugog kinesko-japanskog rata (1937). To je na kraju kulminiralo članstvom Japana u Silama osovine i osvajanjem velikog dela Azijskog Pacifika tokom Drugog svetskog rata.[11] Početkom Drugog svetskog rata, 1940, Japan sklapa Trojni pakt s Njemačkom i Italijom (Sile Osovine), te osvaja veliki deo istočne Azije i Tihog okeana. Uprkos vojnom uspjehu tokom prve polovine pacifičkog rata, Japansko carstvo je ipak doživelo poraz. Bombardovanje japanskih gradova Hirošime i Nagasakija je rezultovalo potpisivanjem japanske kapitulacije 2. septembra 1945, čime je završen Drugi svetski rat.
Zaleđina uredi
Nakon su dva veka, politika isključenja, ili sakoku, pod šogunima Edo perioda su okončana kada je zemlja bila prisiljena da trguje pod Konvencijom Kanagave iz 1854. godine. Tako je započela era poznata kao Bakumacu period.
Narednih godina je došlo do povećanja spoljne trgovine i interakcija; potpisani su komercijalni ugovori između Tokugavskog šogunata i Zapadnih zemalja. U velikoj meri zbog ponižavajućih uslova ovih neravnopravnih ugovora, šogunat se ubrzo suočio sa unutrašnjim neprijateljstvom, koje se materijalizovalo u radikalan, ksenofobični pokret, Sono džoi (doslovno „Poštujte cara, proterajte varvare”).[12]
U martu 1863. car je izdao „naredbu da se proteraju varvari”. Iako šogunat nije imao nameru da sprovodi naredbu, to je ipak inspirisalo napade na sam šogunat i na strance u Japanu. U incident u Namamugiju iz 1862. godine grupa samuraja iz Sacume je ubila Engleza Čarlsa Lenoksa Ričardsona. Britanci su tražili odštetu, ali su odbijeni. Dok je pokušavala da iznudi plaćanje, na Kraljevsku mornaricu je pucano iz obalskih baterija u blizini grada Kagošime. Oni su odgovorili bombardovanjem luke Kagošima 1863. godine. Tokugavska vlada je pristala da plati odštetu za Ričardsonovu smrt.[13] Granatiranje stranih brodova u Šimonoseki i napadi na stranu imovinu doveli su do bombardovanja Šimonosekija od strane multinacionalnih snaga 1864. godine.[14] Klan Čošu takođe je pokrenuo neuspeli državni udar poznat kao Kinmonski incident. Satčo alijansa je osnovana 1866. godine kako bi objedinili njihovi napori na svrgavanju bakufa Tokugave. Početkom 1867. car Komej je umro od malih boginja i zamenio ga je sin, prestolonaslednik Mucuhito (Meidži).
Dana 9. novembra 1867. Tokugava Jošinobu je podneo ostavku na svoju poziciju i carska ovlašćenja, pristajući da „bude instrument za izvršavanje” carskih naredbi.[15] Togugavski šogunat je okončan.[16][17] Međutim, dok je Jošinobuova ostavka stvorila nominalnu prazninu na najvišem nivou vlasti, njegov državni aparat je i dalje postojao. Štaviše, šogunska vlada, posebno porodice Tokugava, ostala je prominentna sila u evoluirajućem političkom poretku i zadržala je mnoge izvršne moći,[18] što su tvrdokorni pripadnici Sacume i Čošua smatrali neprihvatljivim.[19]
Vidi još uredi
Napomene uredi
- ^ „Tokom druge polovine devetnaestog veka, japanski tvorci nacije su formirali Meidži nacionalnu državu od starijeg, heterogenog Tokugava carstva, integrišući poluautonomne državne domene u jedinstvenu političku zajednicu.”[9] „Umesto da obnove drevni (a verovatno i imaginarni) poredak centra i periferije, Meidži obnova je ubrzala stvaranje nove, nedvosmisleno centralizovane i moderne nacionalne države. Za nekoliko decenija od službenog početka projekta izgradnje nacije, Tokio je postao politička i ekonomska prestonica države koja je zamenila poluautonomne domene novostvorenim prefekturama, podređenim centralnim zakonima i centralno imenovanim administratorima.”[10]
Reference uredi
- ^ Schellinger; Salkin, ur. (1996). „Kyoto”. International Dictionary of Historic Places: Asia and Oceania. UK: Routledge. str. 515+. ISBN 9781884964046.
- ^ Josephson, Jason Ānanda (2012). The Invention of Religion in Japan. University of Chicago Press. str. 133. ISBN 9780226412344.
- ^ Thomas, Jolyon Baraka (2014). Japan's Preoccupation with Religious Freedom (Ph.D.). Princeton University. str. 76.
- ^ Hunter 1984, str. 31–32.
- ^ a b „Chronological table 5 1 December 1946 – 23 June 1947”. National Diet Library. Pristupljeno 30. 9. 2010.
- ^ One can date the "restoration" of imperial rule from the edict of January 3, 1868. Jansen, pp. 334.
- ^ Taeuber, Irene B.; Beal, Edwin G. (januar 1945). „The Demographic Heritage of the Japanese Empire”. Annals of the American Academy of Political and Social Science. Sage Publications. 237: 65. JSTOR 1025496.
- ^ Shillony, Ben-Ami (2013). Ben-Ami Shillony - Collected Writings. Routledge. str. 83. ISBN 9781134252305.
- ^ Tsutsui 2009, str. 234.
- ^ Tsutsui 2009, str. 433.
- ^ Townsend, Susan (17. 7. 2018). „Japan's Quest for Empire 1931–1945”. BBC.
- ^ Hagiwara, str. 34
- ^ Jansen 2002, str. 314–315.
- ^ Hagiwara, str. 35
- ^ Satow, str. 282
- ^ Keene 2002, str. 116.
- ^ Jansen 2002, str. 310–311.
- ^ Keene, str. 120–121, and Satow, p. 283. Moreover, Satow (p. 285) speculates that Yoshinobu had agreed to an assembly of daimyōs in the hope that such a body would reinstate him.
- ^ Satow, str. 286
Literatura uredi
- Josephson, Jason Ānanda (2012). The Invention of Religion in Japan. University of Chicago Press. str. 133. ISBN 9780226412344.
- Benesch, Oleg. "Castles and the Militarisation of Urban Society in Imperial Japan," Transactions of the Royal Historical Society, Vol. 28 (Dec. 2018), pp. 107–134.
- Jansen, Marius; John Whitney Hall; Kanai, Madoka; Twitchett, Denis (1989). The Cambridge History of Japan. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-22352-2.
- Jansen, Marius B. (2002). The Making of Modern Japan
. Cambridge, Mass: Harvard University Press. ISBN 978-0-674-00334-7. OCLC 44090600. - Jansen, Marius B. (1995). The Emergence of Meiji Japan. Cambridge University Press. ISBN 978-0-5214-8405-3.
- Hunter, Janet (1984). Concise Dictionary of Modern Japanese History. University of California Press. ISBN 978-0-5200-4557-6.
- Keene, Donald (2002). Emperor of Japan: Meiji and His World, 1852–1912. New York: Columbia University Press. ISBN 978-0-231-12341-9. OCLC 46731178.
- Klemen, L. (1999—2000). „Forgotten Campaign: The Dutch East Indies Campaign 1941–1942”. Arhivirano iz originala 26. 7. 2011. g.
- Meyer, Carlton |Teaching Japan Imperialism |publisher = G2mil|year = 2019 | Teaching Japan Imperialism 1854-1896
- Takemae, Eiji (2003). The Allied Occupation of Japan. Continuum Press. ISBN 978-0-82641-521-9.
- Tsutsui, William M. (2009). A Companion to Japanese History. John Wiley & Sons. ISBN 978-1-405-19339-9.
- Porter, Robert P. (1918). Japan: The Rise of a Modern Power. Oxford. ISBN 978-0-665-98994-0.
- Satow, Ernest Mason (1921). A Diplomat in Japan. London. ISBN 978-4-925080-28-6.
- Hotta, Eri (2013). Japan 1941: Countdown to Infamy. New York. ISBN 978-0307739742.
- Arnold, Bruce Makoto (2005). Diplomacy Far Removed: A Reinterpretation of the U.S. Decision to Open Diplomatic Relations with Japan (Teza). University of Arizona. [1]
- Denney, John (2011). Respect and Consideration: Britain in Japan 1853 - 1868 and beyond. Radiance Press. ISBN 978-0-9568798-0-6.
- Dower, John W. (2008). Yokohama Boomtown: Foreigners in Treaty-Port Japan (1859–1872). Chapter Two, "Chaos". MIT. Visualizing Cultures.
- Hammer, Joshua. (2006).Yokohama Burning: the Deadly 1923 Earthquake and Fire that Helped Forge the Path to World War II. Simon and Schuster. ISBN 978-0-743-26465-5..
- Hillsborough, Romulus. (2005). Shinsengumi: The Shōgun's Last Samurai Corps. North Clarendon, Vermont: Tuttle Publishing. ISBN 978-0-8048-3627-2..
- Iida, Ken'ichi. (1980). "Origin and development of iron and steel technology in Japan". IDE-JETRO, UN University. Retrieved 16 April 2013.
- Kornicki, Peter F.. Meiji Japan: Political, Economic and Social History 1868–1912. Taylor and Francis. 1998. ISBN 978-0-415-15618-9..
- Metzler, Mark. (2006). Lever of empire: the international gold standard and the crisis of liberalism in prewar Japan. University of California Press. ISBN 978-0-520-24420-7.
- Millis, Walter (1981) [1956]. Arms and Men: A Study in American Military History. Rutgers University Press. ISBN 978-0-8135-0931-0..
- Ravina, Mark (2004). Last Samurai: The Life and Battles of Saigo Takamori. Hoboken, N.J.: John Wiley & Sons. ISBN 978-0-471-08970-4..
- Satow, Ernest.. [1st publ. 1921]. A Diplomat in Japan. Stone Bridge Classics. 2006. ISBN 978-1-933330-16-7.
- Takekoshi, Yosaburō.. [1st publ. 1930]. The economic aspects of the history of the civilization of Japan. Vol. 3. Taylor & Francis. 2005. ISBN 978-0-415-32381-9..
- Walworth, Arthur.. [1st publ. 1946]. Black Ships Off Japan – The Story of Commodore Perry's Expedition. Lightning Source Incorporated. 2008. ISBN 978-1-443-72850-8..
