Jelica Mihailović
Ovaj članak sadrži spisak literature, srodne pisane izvore ili spoljašnje veze, ali njegovi izvori ostaju nejasni, jer nisu uneti u sam tekst. |
Jelica Mihailović (1895–1970) je bila supruga armijskog generala Dragoljuba Mihailovića.
Jelica Mihailović | |
|---|---|
| Datum rođenja | 1895. |
| Mesto rođenja | Kraljevina Srbija |
| Datum smrti | 1970. |
| Mesto smrti | SFRJ |
Detinjstvo i mladost uredi
Rođena je 1895. godine. Otac joj je bio pešadijski pukovnik Jevrem Branković, koji je pored Jelice imao još tri ćerke, Danicu, Olgu, Anu, i sina Borivoja. Njen brat Borivoje – Bora je 1. septembra 1910. godine stupio u 43. klasu niže škole Vojne akademije. Njegov klasni drug i najbolji prijatelj je bio pitomac Dragoljub Mihailović, kojeg je Jelica upoznala odlazeći u posetu bratu. Jelica se uoči Prvog svetskog rata udala za profesora književnosti Radivoja Lazarevića, koji je bio brat Dare Ćosić, majke poznatog pisca Branimira Ćosića. Mladenci su živeli u Prizrenu, gde ih je zatekao Veliki rat.
Prvi svetski rat uredi
U Prizrenu, 1915. godine Radivoje iznenada umire od tifusa, koji je tada harao Srbijom. Jelica je tada bila u petom mesecu trudnoće kada je iza srpske vojske u povlačenju, na Kosovu stigao bugarski okupator. Uspela je nekako da se probije do Kruševca, gde su joj živele majka i tri sestre. Naredne, 1916. godine, Jelica je u Kruševcu rodila ćerku Radmilu. (Radmila je pre Drugog svetskog rata završila Trgovačku akademiju i bila službenik Osiguravajećeg zavoda. Umrla je u Beogradu 1972. godine, ostavivši iza sebe jednu ćerku i unučiće. Imala je i sina, koji je umro kao trogodišnji dečak.) Mladi potporučnik Borivoje – Bora Branković i tek svršeni vojni pitomac je poginuo u Cerskoj bici avgusta 1914, tokom borbi na Crnim barama. Sahranjen je na Glogovcu. Jelica je tada ostala bez rođenog brata, a potporučnik Draža bez klasnog druga i najboljeg prijatelja.
Između dva svetska rata uredi
Nakon Prvog svetskog rata, u jesen 1919. godine, potporučnik Draža je postao vodnik 3. čete 1. bataljona Pešadijskog puka Kraljeve garde u Beogradu. Draža je od leta 1912. do jeseni 1919. godine učestvovao u ratnim dejstvima. Poslednje ratno angažovanje mu je bilo tokom 1919. kada je bio upućen u smirivanju albanske pobune na Kosovu i Metohiji. U Kraljevoj gardi Draža se nije dugo zadržao, zbog jednog incidenta u kafani „Sloboda“ (Masarikova ulica), uoči dočeka Nove 1920. godine. Tada je pripit izvadio pištolj, repetirao, stavio na sto, u nameri da zaštiti svog druga, gardijskog poručnika Stefana Buhonickog, na kojeg su se okomili pijani gosti u kafani nakon prethodno upućenih pohvalnih reči o boljševičkoj revoluciji. Vojna komisija je osudila poručnika Dražu na 15 dana zatvora, i na prekomandu, u raniji garnizon, a Buhonjicki je prekomandovan na albansku granicu. Draža je Novu 1920. započeo sa služenjem kazne u vojnom zatvoru. Po izlasku iz zatvora, sredinom janauara 1920. Draža se oženio sa udovicom i samohranom majkom četvorogodišnje devojčice Radmile, Jelicom Lazarević, devojačko prezime Branković, rođenom sestrom svog najboljeg druga Bore. Posle skromne svadbe Draža je prekomandovan u Skoplje. U Dušanovom gradu, Jelica je rodila sinove Branka (1921) i Ljubivoja (1922), koji je posle nekoliko meseci umro. Ipak, prerana smrt deteta ih nije obesrharabrila i u narednim godinama dobili su Vojislava (1924) i kćerku Gordanu (1927).
Od 7. jula do 20. septembra 1921. borave u Sarajevu, gde je Draža kratko služio kao nastavnik u Drugoj podoficirskoj školi. U jesen 1921. Jelica i Draža sa decom vratili su se iz Sarajeva u Beograd. Porodica Mihailović je najpre stanovala, kao podstanari, u jednoj kući pored crkve Svetog Save na Vračaru, na mestu na kome se nalazi danas Narodna bibliteka. Potom su se preselili u Grahovsku ulicu, pa u Sitničku ulicu na Senjaku. Godine 1930, Draža je unapređen u potpukovnika, zbog većih primanja odlučuje da kupi kuću kako bi obezbedio trajniji dom za svoju porodicu. Kuću je kupio 1930. u Bregalničkoj ulici broj 24. Draža je podigao kredit u banci, a rate je otplaćivao sve do početka Aprilskog rata 1941. U dvorištu nove kuće Draža i Jelica su držali domaće životinje. Pored ostalog, bile su dve kobile, Koka i Lola, i jedno ždrebe koga su zvali Ždralin. Draža je često znao da odjaše na posao, u svoju kasarnu. Draža je od 1935. do 1937. godine nalazio u vojnoj diplomatiji na položaju jugoslovenskog vojnog atašea, prvo u Sofiji, a potom u Pragu. Zbog uvećanih dnevnica zbog boravka u inostranstvu Draža je po povratku u Jugoslaviju kupio prvi automobil tipa ford, kasnije ga je prodao i kupio ševroleta. Jelici i Draži automobil je puno koristio, a najviše zbog četvoro dece. Pukovnik Draža je zbog antinacističkih izjava uoči rata kažnjen od više komande prekomandom u Mostar, gde je, upućen za pomoćnika načelnika generalštaba primorske armijske oblasti, 23. oktobra 1940. godine.
Drugi svetski rat uredi
Nemački avioni su 6. aprila 1941. bombardovali Beograd, Jelica se tada nalazila sa decom u svom porodičnom domu, preživljavajući tog dana talase nacističkih bombi. Pukovnik Mihailović se prvog dana rata nalazio u Kiseljaku kod Sarajeva na položaju načelnika Operativnog odeljenja Druge armije Jugoslovenske vojske. Tokom Aprilskog rata Jelica ništa nije znala o svom suprugu, Draža se tada prebacio sa planina Istočne Bosne preko reke Drine u Zapadnu Srbiju sa grupom nepredatih oficira, podoficira i vojnika sa namerom da produži otpor nemačkom okupatoru. Međutim, kako se posle Aprilskog rata i dalje ništa nije čulo o njegovoj sudbini, Jelica je odlučila da ga potraži preko Crvenog krsta. Neizvesnost je trajala do juna 1941. godine, kada se on, preko kurira, javio sa Ravne Gore. Oslobođenjem Loznice 29. avgusta 1941. godine od strane Jadarskog četničkog odreda počeo je ustanak, koji se do kraja septembra proširio na veći deo Srbije. Kod oca na Ravnu Goru prvi je otiša Branko, početkom oktobra 1941. Nešto posle Branka, sredinom oktobra 1941. na Ravnu Goru dolazi Dražin mlađi sin Vojislav. Nedugo potom Branko će se vratiti u Beograd kod majke Jelice, dok će Vojislav proći vojničku obuku i ostati uz oca. Dok su Draža i Vojislav delili sudbinu ostalih četnika opkoljenih tokom Operacije Mihailović, početkom decembra 1941. godine, Gestapo je u Beogradu uhapsio Jelicu i Branka. Odvedeni su u zatvor na Obilićevom vencu (danas sedištu Tanjuga), gde su ih držali do sredine decembra kada su ih pustili, ali kada je sredinom januara 1942. godine Radio London (Bi-Bi-Si) objavio da je divizijski general Draža Mihailović postavljen za ministra vojnog u Vladi akademika Slobodana Jovanovića, članici antihitlerive koalicije u Londonu, Nemci su uhapsili sve troje: Jelicu, Branka i Gordanu. Do marta 1942. godine držali su ih u Banjičkom logoru.
Literatura uredi
- Đeneral Mihailović, Bojan B. Dimitrijević, ALX, Beograd, 1996.
- Draža i opšta istorija četničkog pokreta. Knjiga 1, Miloslav Samardžić, (UNA Press: Београд). 2005. ISBN 978-86-906611-1-4..
Spoljašnje veze uredi
- „Draži verna do groba“, Dragan Damjanović i Milenko Kovačević, Arena 92, broj 682.
- „General Draža ratnik i stradalnik“ Arhivirano na sajtu Wayback Machine (26. jul 2018), Miloslav Samardžić, Večernje novosti, feljton, 24. - 30. septembar 2009.
- Kako je završila supruga Draže Mihailovića, Pres 09. 05. 2013. Arhivirano na sajtu Wayback Machine (29. oktobar 2013)
- Potresna sudbina Jelice Mihailović: Kako je završila supruga generala Draže Mihailovića (Hronograf, 29. oktobar 2017)
