Aleksandra Karađorđević

Aleksandra Karađorđević
Aleksandra Karađorđević
	Kraljica Aleksandra Karađorđević
Lični podaci
Datum rođenja	25. mart 1921.
Mesto rođenja	Atina, Kraljevina Grčka
Datum smrti	30. januar 1993. (71 god.)
Mesto smrti	Istočni Saseks, Ujedinjeno Kraljevstvo
Porodica
Supružnik	Petar II Karađorđević
Potomstvo	Aleksandar II Karađorđević
Roditelji	Aleksandar I Grčki; Aspasija Manos
Dinastija	Gliksburg, Karađorđevići
Kraljica Jugoslavije
Period	20. mart 1944 — 29. novembar 1945.
Prethodnik	Marija Karađorđević
Naslednik	funkcija ukinuta (uspostavljena Federativna Narodna Republika Jugoslavija)

Aleksandra Karađorđević (Atina, 25. mart 1921 — Istočni Saseks, 30. januar 1993) bila je poslednja jugoslovenska kraljica, supruga kralja Petra II Karađorđevića.

Kao potomak grčkih i danskih monarha, pre braka je nosila titule princeze od Grčke i Danske. Bila je prva grčka princeza koja je među bližim precima imala Grke, i to sa majčine strane; njen otac je bio nemačke krvi, kao uostalom i većina evropskih vladara.

Poreklo uredi

Roditelji su joj bili kralj Aleksandar Grčki i Aspasija Manos, potomak fanariotske porodice Manos, koja je pripadala grčkoj aristokratskoj eliti u Carigradu.

Rođena je 25. marta 1921. godine u kraljevskoj rezidenciji Tatoi (15 km od Atine), pet meseci nakon smrti svoga oca koji je nasledio grčki tron nakon što je njegov otac, Aleksandrin deda, Konstantin I Grčki, zbačen i proteran. Konstantin se vratio u Grčku i ponovo zauzeo tron mesec dana nakon Aleksandrove smrti. Kako je vlada Aleksandrovu kratku vladavinu smatrala regentstvom, što je značilo da je Aleksandrov brak, sklopljen bez dopuštenja njegovog oca, bio nevažeći, a to je značilo da je dete rođeno iz njega nezakonito. Da nije proglašena nezakonitom, Aleksandra bi bila zakonska naslednica svoga oca i de jure kraljica Grčke od trenutka svoga rođenja.

Zahvaljujući reakciji Aleksandrine babe, kraljice Sofije, u julu 1922. godine donesen je zakon koji je dozvoljavao kralju da prizna i ozakoni brakove kraljevske porodice koji su bili sklopljeni bez njegovog dopuštenja. Kralj Konstantin I je zatim izdao dekret koji je ozakonio brak između njegovog sina i Aspasije. Aleksandra je tako postala zakonito dete prema grčkom zakonu, zajedno sa majkom dobila titulu princeze od Grčke i Danske, te oslovljavanje Kraljevsko visočanstvo, ali bez prava na nasledstvo grčkog trona, koje su ostali članovi grčke kraljevske porodice imali.

Kraljica se školovala u Vestfildu, a zatim u školi Hitfild. Posle završenog školovanja u Engleskoj, Kraljica Aleksandra je živela kod g-đe Ozan u Parizu.

Kraljica Jugoslavije uredi

Kralja Petra II Karađorđevića je upoznala aprila 1942. u Londonu na čajanci u Klubu savezničkih oficira.^[1]

Dana 20. marta 1944. udala se za jugoslovenskog kralja Petra II Karađorđevića. Venčanje je obavio grčki arhiepiskop German, u dvorskoj rezidenciji u londonskom hotelu Kleridžis, u prisustvu dvadesetak zvanica.^[2] Kraljica Aleksandra rodila je samo jedno dete — princa Aleksandra Karađorđevića. Kao vladarka, nikada nije kročila na tlo Jugoslavije, zemlje čija je bila kraljica.

U novembru 1945. monarhija je ukinuta, a Jugoslavija se preobrazila i tokom više od četiri decenije ostala jednopartijska država pod upravom Komunističke partije. Njen muž nikada nije abdicirao, ali Aleksandra i Petar više nisu bili priznavani za kraljicu i kralja Jugoslavije. U egzilu je živela u Londonu sa svojim suprugom i sinom.

nekadašnji grob kraljice Aleksandre u Grčkoj

Kraljica Aleksandra umrla je u Istočnom Saseksu 30. januara 1993. godine. Bila je sahranjena 7. februara 1993. na kraljevskom groblju Tatoj u Grčkoj, odakle je 9. maja 2013. preneta u kapelu dvora na Dedinju,^[3]^[4] da bi 26. maja 2013. bila u okviru državne sahrane bila sahranjena na Oplencu.^[5]^[6]

Titule i priznanja uredi

25. mart 1921–20. mart 1944: Njeno Kraljevsko Visočanstvo princeza Aleksandra od Grčke i Danske
20. mart 1944–29. novembar 1945: Njeno Veličanstvo, Kraljica Jugoslavije
29. novembar 1945–30. januar 1993: Njeno Veličanstvo Aleksandra kraljica Jugoslavije