Arhimandrit Mardarije (Šišović)

Mardarije (svetovno Milenko Šišović; Gojna Gora kod Gornjeg Milanovca, 28. jul 1919 — Manastir Reževići, 13. jul 2006) bio je pravoslavni arhimandrit i iguman Manastira Reževići.

Mardarije (Šišović)
Lični podaci
Svetovno ime	Milenko Šišović
Datum rođenja	(1919-07-28)28. jul 1919.
Mesto rođenja	Gojna Gora kod Gornjeg Milanovca, Kraljevstvo SHS
Datum smrti	13. jul 2006.(2006-07-13) (86 god.)
Mesto smrti	Manastir Reževići kod Katuna Reževići, Crna Gora
Grob	Manastir Reževići kod Katuna Reževići, Crna Gora
iguman Manastira Reževići
Godine	1964—2006

Biografija

Iguman Mardarije Šišović rođen je u Gojnoj Gori 28. jula 1919. godine. Na krštenju je dobio ime Milenko. Osnovno školovanje završio je u svom rodnom mestu. Završio je i zanatsku školu u Zagrebu. Tamo je radio oko šest godina do svoje 19. godine. U to vreme, 1940. godine, pozvat je u vojsku. Kao vojnik služio je u auto jedinici svega pet meseci, a onda se u aprilu 1941. zaratilo. Milenko uspeva tada da dođe kući, gde ostaje samo nekoliko meseci.

Kako su iz njegovog sela bile već otišle dve devojke u manastir, Božidarka i Natalija, ćerke poznatog bogomoljca Milije Ristivojevića (prva 1937, a druga 1939. godine), to se i Milenko odlučuje da pođe u manastir. Ispitavši sebe i svoje želje za manastirskim životom, on odlazi u Manastir Preobraženje 8. novembra 1942. godine. Odveo ga je u manastir njegov komšija, već pomenuti bogomoljac toga kraja Milija Ristivojević. Prvo su otišli u Manastir Jovanje (Ovčarsko-kablarska klisura), gde su Milijine ćerke, i tu prenoćili. Sutradan su, posle svete Liturgije, pošli u Manastir Ljubostinju, da se jave vladici Nikolaju Velimiroviću i da uzmu blagoslov za Milenkov odlazak u manastir. Pošto u to vreme u Preobraženju nije bilo nikoga, Vladika se, zamišljen, zainteresovao za Milenkov život i zanimanje. Kada je čuo da je on zanatlija iz okoline Ovčara i Kablara, mnogo se obradovao i tom prilikom rekao da mu je jedan seljak iz Parmenca nudio za Preobraženje jednu lepu njivu i jabučar, od ukupno 5 hektara. Vladika se zahvalio seljaku na njegovom bogatom i divnom daru za Preobraženje, ali ga nije hteo primiti, preporučio ga je drugima, jer je odlučio da monasi u manastiru Preobraženju, „kad ustaju, idu u crkvu i misle o Bogu, o svom podvigu i molitvi, a ne o njivi i o štali.” Zato Preobraženje po ovom svom mitronosnom ktitoru i njegovom svetom blagoslovu ni do danas nema imanja, ni stoke, niti se u tom manastiru jede meso. Tako je Milenko, radostan, primio preobraženjski ključ od manastira Nikolja i tako pošao u Preobraženje. Kako tamo u Preobraženju nije bilo gotovo ničega čime bi se mogao koristiti za izdržavanje, to se on obrati sestrama u Jovanju i one ga pomognu u posuđu i namirnicama najneophodnijim. Tako je u monaški skromnom življenju Milenko proveo tri meseca kao čuvar manastira Preobraženja, posećujući nedeljom i praznicima bogosluženje u drugim manastirima. Posle tri meseca njemu se pridružio i jedan bogomoljac iz sela Lučića kod Požarevca, koji se zvao Života Stanojević. Sa Životom je proveo još dva-tri meseca, a onda dolazi u Preobraženje žički jeromonah otac Vasijan Mišić, koji je, posle stradanja Žiče, preko Krnjeva došao Vladici Nikolaju u Ljubostinju i tu ostane kao duhovnik izvesno vreme. Kada su oževima izbodene i poklane tri ljubostinjske sestre monahinje: dve rođene sestre igumanije Sare, Antonina i Radojka (Evgenija), i iskušenica Milka, kao i dva izbegla iz Manastira Žiče kaluđera: jeromonah Sava i jerođakon Valerijan, pošto je, kako kažu, i otac Vasijan bio na tom spisku za likvidiranje, on je na vreme, budući obavešten, utekao kroz prozor i došao u Manastir Preobraženje. Tako je otac Vasijan izvesno vreme proveo u Preobraženju kao gost, a zatim je od Žičkog crkvenog suda postavljen za starešinu manastira Preobraženja.

Godinu dana po dolasku oca Vasijana, u Preobraženje dolazi još jedan žički duhovnik, jeromonah Evstatije Rakić, koji je posle stradanja Žiče jedno vreme, kao duhovnik, proveo u Jovanju. Iz Jovanja, negde početkom 1944, on odlazi u Preobraženje. Tako je ovo malo misionarsko bratstvo, izniklo iz bogomoljačkog pokreta, nastavilo da živi po svetogorskom monaškom tipiku sa punim bogosluženjem i svakodnevnom svetom Liturgijom. Njegovo izdržavanje u manastiru bilo je od bogosluženja, misionarenja u narodu i ručnog zanatskog rada kao što je pravljenje sveća, ćurčiskog zanata i od dugog, a ne od poljoprivrede i lične ekonomije, koje nisu ni imali. Milenko je zamonašen u Manastir Preobraženju u rasu 1944. godine, a u malu shimu 20. juna 1946. sa monaškim imenom Mardarije. Za đakona rukopoložio ga je episkop Vikentije 29. avgusta 1958. godine. Za jeromonaha rukopoložen je 24. jula 1966. godine, od episkopa Germana u Manastir Nikolje Kablarsko.

Budući darovit za mnoge zanate, pogotovo za građevinarstvo i elektrifikaciju, otac Mardarije nastavlja se obnovom i izgradnjom novih konaka u Manastir Preobraženju, gde su se često održavali bogomoljački, misionarski skupovi. Pored konaka u Preobraženju, otac Mardarije radio je intenzivno i na obnovi konaka u Manastir Sretenju (Ovčar), koje su Nemci porušili bombardovanjem 1941. godine. Takođe, obnovio je konak i formirao kapelu u „Gradu”, kako se od davnina zove sretenjski vinograd u Pakovraću. Po završetku građevinskih radova, u „Grad” je doveo još lepu planinsku vodu. Zatim je otac Mardarije radio i u Manastir Nikolju Kablarskom na dovršavanju novog konaka i kapele 1953—1954. godine, da bi se imale gde smestiti jovanjske sestre zbog potapanja Manastira Jovanja (Ovčarsko-kablarska klisura). Šod njegovim rukovodstvom vršena je obnova manastirskog konaka i zidana divna nova kapela u Manastiru Ćelije. Odmah zatim, u to posleratno doba, postavio je lep mozaik-pod u lelićskoj crkvi, zadužbini vladike Nikolaja Velimirovića.

U novom Manastiru Jovanju (Ovčarsko-kablarska klisura), kao član Građevinskog odbora, otac Mardarije bio je glavni izvođač i inicijator radova kojom prilikom je imao mnogo smetnji od tadašnjih bezbožnih vlasti, kao i drugih u crkvenoj sredini. Ali zahvaljujući pomoći i podršci drugih manastira, posebno bogomoljaca iz okolnih sela, pogotovo iz Trepče, on je uspeo da srećno dovrši izgradnju ovog divnog ovčarskog manastira.

Zatim, po dolasku episkopa Vasilije Kostića u Eparhiju žičku 1960. godine, otac Mardarije odlazi u Beograd, gde radi na obnovi Manastira Rajinovaca, nedaleko od Grocke, a Manastir Slance obnavlja iz osnova, i to kako crkvu tako i konak. Po blagoslovu Patrijarha Germana podiže velelepan hram Vaznesenja Gospodnjeg u Velikoj Drenovi od 1960 do 1962 godine. Kad je završio te radove, po potrebi odlazi u Dalmaciju, u Manastir Krku, 1963. godine, da pomogne obnovu manastirskih konaka i izvrši pripremu sa bratstvom za otvaranje Bogoslovije u manastiru Krki.

Iz Karlovaca oca Mardarija Patrijarh srpski German upućuje u Pećku patrijaršiju negde 1964. godine. Tamo u manastir dovodi vodu sa izvora od Lovačkog doma i izvodi niz radova u Pećskom manastiru u vezi sa vodovodom. Takođe, izvodi adaptaciju i elektirifkaciju starog konaka i patrijarhovih prostorija, koji su 16. marta 1981. godine spaljeni.

Iscrpljen svim tim brigama i poslovima obnove raznih manastira, crkava i bogoslovija, otac Mardarije odlazi u Beograd radi lečenja od bronhijalne astme i upornog kašlja (enfizem), gde su ga lekari intenzivno lečili šest nedelja. Na predlog starog specijaliste lekara Ceremanovića, otac Mardarije odlazi na jadransko, južno primorje na dva meseca radi klimatskog lečenja. Došao je u tada razrušen Manastir Reževići u 4 sata po podne i već sutradan oko 10 sati oseća se već potpuno bez astme te baca sve lekove. Tako on u Reževiću ostaje samo 18 dana i vraća se u Beograd zdrav. To mu je dalo povoda da potraži od crnogorskog mitropolita Danila Dajkovića prijem, da pređe u neku crnogorsku eparhiju. Tako otac Mardarije po svom izboru dobija Manastir Podlastva, koji je bio prazan i zapušten. Pedeset i dva dana posle dolaska u Podlastvu 1966. godine, naišao je zemljotres „Petrovački epicentar” od sedam i po (7,50) stepeni merkalijeve skale, koji je napravio veliku štetu u čitavom Crnogorskom primorju, što je bilo povod mitropolitu Danilu da poveri ocu Mardariju da, pored Podlastve, primi još i manastir Režević radi njegoveobnove. Tako se otac Mardarije odluči i primi manastir Režević, koji je, kao i Podlastvu, obnavljajući držao tri godine.

Ne mogući više držati oba manastira, otac Mardarije umolio je igumana Konstantina Kneževića, iz Manastir Radovašnice u Eparhiji šabačko-valjevska, da preuzme manastir Podlastvu. Tako otac Konstantin sa još dve sestre dolazi i prima upravu manastira Podlastve. Tada se otac Mardarije povlači u manastir Režević, gde upotrebljava sve svoje snage i sposobnosti na obnovi ovog nemanjićkog manastira. Kada je došao prvi put u Režević, crkva je bila zapuštena a kona porušen i spaljen. Na sred konaka izrasla je velika smokva i oko je ruina i korov. Iguman iz Praskvice otac Boris Kaženegra posekao je smokvu, negde 1962. godine, kada se počela graditi magistrala, i tom prilikom stavio je provizoran krov na konak od stare građe, koji je prilikom zemljotresa propao. Tako je otac Mardarije počeo da gradi i obnavlja „od temelja do slemena”. No, za kratko vreme uspeo je da konstruktivno obnovi i statički utvrdi i crkve i konake gvozdenim utegama i armiranim monta-pločama, kao i krovom od kanalica, to jest, ćeramide.

Upokojio se 13. jula 2006. godine u Manastiru Reževići a sahranjen je u Manastir Jovanje (Ovčarsko-kablarska klisura).