Bakići (plemićka porodica)
Bakići su bili srpska srednjovekovna plemićka porodica. Krajem 15. i početkom 16. veka imali su posede na prostorima Šumadije, u tadašnjem Smederevskom sandžaku, pod vlašću Osmanskog carstva. Zatim su 1525. godine prešli u Ugarsku, postavši jedna od najuglednijih srpskih porodica u toj kraljevini. Najistaknutiji član bio je vojvoda Pavle Bakić, koji je 20. septembra 1537. godine od ugarskog kralja dobio titulu srpskog despota.[1][2][3]
| Bakić | |
|---|---|
 | |
| Država | Srpska despotovina , Ugarska , Habzburška monarhija , Sveto rimsko carstvo. |
| Posjedi | grad Lak, Segedin, Hedervar itd. |
| Osnivač | Pavle Bakić |
| Vladavina | prije 1525. |
| Nacionalnost | srpska |
| nema direktnih | |
Istorija
uredi
Krajem 15. i početkom 16. veka, tokom ranog perioda turske vlasti, porodica Bakića je imala prostrane posede oko Venčaca u Šumadiji, tako da je čitava oblast bila poznata i kao „zemlja Bakića“. U centralnom delu Smederevskog sandžaka upravljali su knežinom koja je obuhvatala oko pedeset sela. Uživali su veliki ugled u narodu, a takođe i kod Turaka, tako da su posedovali sopstveni timar (feudalno dobro), kao i pravo da od naroda prikupljaju porez (harač). U sklopu turskog feudalnog sistema, pripadali su vlaškom društvenom sloju.[1]
Najpoznatiji član ove porodice bio je vojvoda Pavle Bakić, koji je kao spahija-hrišćanin uživao veliko poverenje kod smederevskog sandžak bega Ferhat-paše, u čijem je sandžaku držao knežinu. Zbog velikog globljenja, Ferhat-paša je 1524. godine na sultanovu zapovest pogubljen, a njegov štićenik Pavle Bakić pao je u nemilost, pa je nedugo potom, zajedno sa braćom i ostalom porodicom prebegao u Ugarsku.[4]
Za vreme borbe oko ugarskog prestola između nadvojvode Ferdinanda Habzburškog i erdeljskog vojvode Jovana Zapolje, Bakići su bili na strani vojvode Zapolje. Posle Zapoljinog poraza kod Tokaja 1527, prešli su na stranu Ferdinanda, dobivši znatne posede u zapadnim i severnim oblastima Ugarske.[5]
Veliki ugled koji su Bakići uživali među Srbima u Ugarskoj potvrđen je 1537. godine, kada je kralj Ferdinand svojom poveljom od 20. septembra imenovao Pavla Bakića za srpskog despota. Nedugo potom, novoimenovani srpski despot je poginuo 9. oktobra 1537. godine u bici kod bici kod Gorjana, u tadašnjoj Vukovskoj županiji, a Turci su njegovu glavu poslali sultanu u Carigrad.[6]
Nakon pogibije despota Pavla, porodičnim posedima su upravljala njegova braća, a potom njihovi naslednici, koji su se vremenom uklopili u ugarski društveni poredak.
U posedu su držali grad Lak u županiji Šomođ (mađ. Öreglak, u današnjoj Mađarskoj), kao i grad Holič na granici tadašnje Kraljevine Ugarske prema Markgrofoviji Moravskoj.
Članovi
uredi
Bakići koji su 1525. godine prešli u Ugarsku bili su potomci dva brata, Komnina i Dimitrija, te se po tome porodica deli na dve grane. Komninonivi potomci su bili:
- Pavle Bakić, oženjen Teodorom
- Margarita, udata za transilvanskog plemića Jovana Kendefija (um. oko 1553/4), koji je bio sin Nikole Kendefija (um. oko 1532/7) i Milice Belmužević (um. nakon 1562), koja je bila ćerka srpskog vojvode Miloša Belmuževića (um. 1500). Nakon smrti muža, sa kojim je imala ćerku Anu, Margarita se 1555. godine preudala za Tomu Olaha, koji je bio sinovac ostrogonskog nadbiskupa Nikole Olaha.[7]
- Angelina
- Komnin, poginuo 1527. godine[8]
- Manojlo, poginuo 29. avgusta 1526. godine u Mohačkoj bici[9]
- Dimitrije, živ 1529. godine[10]
- Mihailo Bakić (umro 1540. godine)
- Petar II Bakić (umro nakon 1562. godine)
Dimitrijevi potomci su bili:
- Petar Bakić (kapetan, umro 1552. godine))
Vidi još
urediReference
uredi- ^ a b Vasić 1957, str. 221-239.
- ^ Lemajić 1995, str. 14-107.
- ^ Šuletić 2008, str. 61.
- ^ Lemajić 1995, str. 14-49.
- ^ Lemajić 1995, str. 50-66.
- ^ Ćirković 1982, str. 488-489.
- ^ Krstić & Magina 2021, str. 114-117.
- ^ Ivić 1929, str. 124, 357.
- ^ Ivić 1929, str. 64, 124.
- ^ Ivić 1929, str. 64, 105, 357.
Literatura
uredi- Blagojević, Miloš; Medaković, Dejan (2000). Istorija srpske državnosti. 1. Novi Sad: Ogranak SANU.
- Božanić, Snežana (2007). „Srem u periodu od 1502. do 1526. godine”. Spomenica Istorijskog arhiva Srem. 6: 72—88.
- Vasić, Milan (1957). „O knežinama Bakića pod turskom vlašću”. Godišnjak Istoriskog društva Bosne i Hercegovine. 9: 221—239.
- Ivić, Aleksa (1928) [1919]. Rodoslovne tablice srpskih dinastija i vlastele (3. dop. izd.). Novi Sad: Matica srpska.
- Ivić, Aleksa (1929). Istorija Srba u Vojvodini od najstarijih vremena do osnivanja potisko-pomoriške granice (1703). Novi Sad: Matica srpska.
- Krstić, Aleksandar; Magina, Adrian (2021). „The Belmužević Family: The Fate of a Noble Family in South-East Europe During the Turbulent Period of the Ottoman Conquest (the 15th and First Half of the 16th Centuries)”. Revue des études sud-est européennes. 59: 105—123.
- Lemajić, Nenad (1995). Bakići, porodica poslednjeg srpskog despota. Novi Sad: Filozofski fakultet.
- Lemajić, Nenad (2005). „Donacione povelje porodice Bakić” (PDF). Istraživanja. Filozofski fakultet u Novom Sadu. 16: 153—169. Arhivirano iz originala 17. 03. 2012. g. Pristupljeno 10. 11. 2018.
- Lemajić, Nenad (2014). „Rani kontakti Srba i Habzburgovaca (do Mohačke bitke)”. Istraživanja. Filozofski fakultet u Novom Sadu. 25: 73—87.
- Lemajić, Nenad (2020). „The Bakićes as an example of the social rise of vlach families in the early Ottoman period”. Istraživanja. Filozofski fakultet u Novom Sadu. 31: 93—111.
- Popović, Dušan J. (1957). Srbi u Vojvodini. 1. Novi Sad: Matica srpska.
- Ćirković, Sima (1982). „Poslednji despoti”. Istorija srpskog naroda. 2. Beograd: Srpska književna zadruga. str. 479—490.
- Šuletić, Nebojša (2008). „Bakić, Pavle”. Enciklopedija srpskog naroda. Beograd: Zavod za udžbenike. str. 61.