Barokna književnost

KNjIŽEVNOST

antika helenska književnost rimska književnost srednjovekovna renesansa trečento petrarkizam barok rokoko klasicizam novi vek prosvetiteljstvo sentimentalizam preromantizam romantizam realizam nadrealizam naturalizam parnasizam simbolizam impresionizam modernizam postmodernizam savremena

Barok je epoha koja se nadovezuje na renesansu i traje od sredine XVI do sredine XVII veka. Predstavlja negaciju renesanse i povratak na srednjovekovnu misao u duhu katoličke reformacije. Barok je dobio ime od portugalske reči barocco - biser nepravilnog oblika.

Barok u književnosti

U književnosti baroka javljaju se teme greha, ispaštanja, prolaznosti svega ljudskog. Osnovno obeležje baroka jeste nagomilavanje stilsko-izražajnih sredstava, kao što su: kontrast, perifraza, metafora, alegorija, anafora, epifora, tautologija, igra rečima,... Za razliku od renesansnog čoveka, barokni čovek je svestan svoje smrtnosti i prolaznosti života te se ponovno javlja duhovnost. Razlog tome leži u Katoličkoj reformaciji koja ponovno uspostavlja temelje Katoličke crkve nakon što je Martin Luter javno istupio kritikom morala sveštenika, a i same crkve. Književne teme u baroku su najčešće istorijske, religiozne i romantične.

Potpravci baroka

Barok se u književnosti javlja posle renesanse. Međutim, kako je barok predstavljen kao suprotnost renesanse, morao je postojati neki prelaz između ova dva pravca. To je bio manirizam. Barok se ne javlja u isto vreme u svim književnostima. Tako se kod nekih javlja još na početku XVI veka, dok se kod nekih javlja kasnije. Shodno tome, barokne tendencije se u nekim književnostima osećaju i kasnije, pa sežu čak i do početka XVIII veka (u srpskoj književnosti). U različitim državama barok se razvio u vidu različitih potpravaca. Tako se u Italiji razvio u vidu marinizma (ime dobio po piscu Đan Batisti Marinu), u Španiji kao gongorizam (po Luisu de Gongori), u Francuskoj kao precioznost (po Molijerovoj komediji Smešne precioze), a u Engleskoj kao jufjuizam (po romanu Jufjuis, Džordža Lilija).