Bermudi
Bermudi su prekomorska teritorija Ujedinjenog Kraljevstva u severnom Atlantskom okeanu[3], koja se nalazi oko 975 km od obale SADa. Teritorija se sastoji od oko 138 ostrva, ukupne površine 58.8 km². Na najvećem ostrvu se nalazi i glavni grad Hamilton (Hamilton). [3]Bermudi su napredna privreda, sa jakim finansijskim sektorom i razvijenim turizmom.
| Bermudi Bermuda | |
|---|---|
 Grb
| |
Krilatica: "Quo Fata Ferunt" | |
_(Americas_centered).svg) | |
| Glavni grad | Hamilton |
| Službeni jezik | Engleski |
| Vladavina | |
| — Kralj | Čarls III |
| — Guverner | Ričard Gozni |
| — Premijer | Pola Koks |
| Istorija | |
| | |
| Geografija | |
| Površina | |
| — ukupno | 53,3 km2 (224) |
| — voda (%) | nema |
| Stanovništvo | |
| — 2010. | 64.237 [1][2] (206) |
| — gustina | 1,239 st./km2 |
| Ekonomija | |
| Valuta | Bermudski dolar (vezan za Američki dolar) |
| — stoti deo valute | 100 стотинки |
| Ostale informacije | |
| Vremenska zona | UTC -4 |
| Internet domen | .bm |
| Pozivni broj | +1-441 |
Bermuda ima suptropsku klimu, sa blagim zimama i toplim letima. Sklona uraganima,[4] njegova klima takođe pokazuje okeanske karakteristike slične drugim obalnim oblastima na severnoj hemisferi, sa toplim, vlažnim vazduhom iz okeana koji obezbeđuje relativno visoku vlažnost i stabilizaciju temperature.
Od jula 2018. godine, Bermuda je imala populaciju od oko 70.000 ljudi, što ih čini najnaseljenijom od britanskih prekomorskih teritorija.[5] Crni Bermuđani, prvenstveno poreklom od afričkih robova, čine oko 50% stanovništva, dok Beli Bermuđani, prvenstveno britanskog, irskog i portugalskog porekla, čine 30%.
Istorija uredi
Bermude je „otkrio“ jedan španski istraživač, ali se zbog opasnih grebena koji okružuju ostrva nije usudio iskrcati na obalu. Ostrva je posetio 1503. godine i ostrva su dobila ime po njemu, Huan de Bermudesu.[3]
Prvi naseljenici su bili engleski kolonisti koji su bili na putu za Virdžiniu i nakon brodoloma 1609. se iskrcali na ostrvo. Brodolomci su proveli na ostrvu 10 meseci, a njihovi izveštaji o ostrvu su u Engleskoj izazvali veliku pažnju tako da je kralj Džejms I 1615. dao pravo upravljanja ostrvima Bermuda Kompani. Oko 60 kolonista je 1612. osnovalo Sejnt Džordž. Godine 1620. je postavljeno prvo predstavništvo vlade i time su Bermudi postali samostalna kolonija.
Zbog velike udaljenosti od matice zemlje, privreda se fokusirala na trgovinu solju i na brodogradnju vrlo pogodnim kedrovim drvetom. Glavnim gradom postao je 1815. godine Hamilton, grad koji je osnovan 1620.
Bermudi su postali kolonija 1684. godine.[3]
Za vreme Drugog svetskog rata su Bermudi važna baza američke vojske. Godine 1941. je američka vojska sagradila dve baze, a u zamenu su britanske snage dobile američke razarače. Američke, kanadske i britanske baze na ostrvima zatvorene su 1995.
Nakon Drugog svetskog rata Bermudi su se uspešno razvijali i postali značajni finansijski centar na otvorenom moru. Godine 1968. je usvojen Ustav koji od tada pojačava težnje za nezavisnošću iako je stanovništvo 1995. referendumom odbilo nezavisnost.
Politika uredi
Bermudi su prekomorsko područje Ujedinjenog Kraljevstva. Državni poglavar je kralj Čarls III koga zastupa imenovani generalni guverner. Sve važne političke odluke, naročito pitanja iz područja spoljnje i odbrambene politike donosi direktno vlada u Londonu.
Geografija uredi
Bermudska ostrva su postala poznata pre svega zbog Bermudskog trougla. To je područje na kojem se, navodno, dogodi da tajanstveno nestane brod ili avion.
Najviša tačka je Taun Hil sa 79 m nadmorske visine. Na ostrvima ima upadljivo puno kraških pećina. Ostrva su okružena koralnim grebenima koji su na ovom mestu najseverniji na Zemlji. Kako na ostrvu nema reka, mora se skupljati kišnica u cisternama.
Za ostrva je tipična suptropska vegetacija razne vrste žalfija i bermudski keder. Na nekim dijelovima obale rastu i mangrove.
Na bermudskim ostrvima je i gnezdište gotovo izumrlih ptica Bermuda-Petrel.
Na ostrvima postoji više nacionalnih parkova, kako na kopnu tako i pod vodom.
Klima uredi
Klima je na Bermudima suptropska, vlažno-topla. No bez obzira na tu klasifikaciju, u januaru temperatura može pasti i na 5 °C. U septembru su uragani česta pojava.
| Klima Hamiltona – prestonice Bermuda Bermuda (L.F. Vejd internacionali aerodrom) 1981–2010, ekstremi 1949–2010 | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Pokazatelj \ Mesec | Jan. | Feb. | Mar. | Apr. | Maj | Jun | Jul | Avg. | Sep. | Okt. | Nov. | Dec. | God. |
| Apsolutni maksimum, °C (°F) | 25,4 (77,7) |
26,1 (79,0) |
26,1 (79,0) |
27,2 (81,0) |
30 (86,0) |
32,2 (90,0) |
33,1 (91,6) |
33,9 (93,0) |
33,2 (91,8) |
31,7 (89,0) |
28,9 (84,0) |
26,7 (80,0) |
33,9 (93,0) |
| Maksimum, °C (°F) | 20,7 (69,3) |
20,4 (68,7) |
20,8 (69,4) |
22,2 (72,0) |
24,6 (76,3) |
27,5 (81,5) |
29,7 (85,5) |
30,1 (86,2) |
29,1 (84,4) |
26,7 (80,1) |
23,9 (75,0) |
21,7 (71,1) |
24,8 (76,6) |
| Prosek, °C (°F) | 18,3 (64,9) |
18 (64,4) |
18,2 (64,8) |
19,6 (67,3) |
22 (71,6) |
25 (77,0) |
27,2 (81,0) |
27,6 (81,7) |
26,6 (79,9) |
24,4 (75,9) |
21,6 (70,9) |
19,5 (67,1) |
22,3 (72,2) |
| Minimum, °C (°F) | 15,8 (60,4) |
15,4 (59,7) |
15,8 (60,4) |
17,2 (63,0) |
19,8 (67,6) |
22,8 (73,0) |
24,9 (76,8) |
25,1 (77,2) |
24,3 (75,7) |
22,1 (71,8) |
19,3 (66,7) |
17,2 (63,0) |
19,9 (67,9) |
| Apsolutni minimum, °C (°F) | 7,2 (45,0) |
6,3 (43,3) |
7,2 (45,0) |
8,9 (48,0) |
12,1 (53,8) |
15,2 (59,4) |
16,1 (61,0) |
20 (68,0) |
18,9 (66,0) |
14,4 (58,0) |
12,4 (54,3) |
9,1 (48,4) |
6,3 (43,3) |
| Količina padavinamm (in) | 138,9 (5,47) |
123,7 (4,87) |
119,9 (4,72) |
105,9 (4,17) |
89,4 (3,52) |
119,6 (4,71) |
132,3 (5,21) |
162,1 (6,38) |
129,3 (5,09) |
160,3 (6,31) |
98,6 (3,88) |
110 (4,33) |
1,490 (58,66) |
| Dani sa padavinama (≥ 0.01 inch) | 18 | 16 | 16 | 12 | 10 | 11 | 13 | 15 | 14 | 15 | 14 | 15 | 169 |
| Relativna vlažnost, % | 73 | 73 | 73 | 74 | 79 | 81 | 80 | 79 | 77 | 74 | 72 | 72 | 76 |
| Sunčani sati — mesečni prosek | 142,9 | 144,5 | 185,7 | 228,1 | 248,1 | 257,2 | 281,0 | 274,1 | 220,1 | 197,5 | 170,3 | 142,5 | 2.492 |
| Izvor: Bermuda Weather Service (sun, 1999–2010)[6][7] | |||||||||||||
Privreda uredi
Najvažnija privredna grana je turizam sa oko 40% društvenog bruto proizvoda. Oko 90% turista dolazi iz SADa, ali raste i broj turista iz zapadne Evrope. Kako su Bermudi „porezni raj“ (sa niskim poreznim stopama), na ostrvima su se smestile kreditne firme i osiguravajuća društva.
Suptropska klima omogućuje intenzivnu poljoprivredu. Uzgaja se pre svega južno voće, krompir, povrće, duvan i cveće (pre svega ljiljani). Ribolov samo pokriva vlastite potrebe. Osim vapna koje se koristi u građevinarstvu, nema drugih sirovina. Mali industrijski pogoni prerađuju mirise i proizvode lijekove i kozmetiku.
Izvoze se pre svega južno voće, povrće, cveće, biljni ekstrakti i farmaceutski i kozmetički proizvodi. Sve vrste prehrambenih proizvoda, naftne prerađevine kao i automobili se uvoze.
Saobraćaj uredi
Bermudi imaju prilično guste vazdušne linijske veze sa Londonom kao i s američkim kopnom. Sa Evropom su povezani čarter linijama. Na ostrvima se promet odvija državnim autobusima. Velika ostrva povezani su nasipima i mostovima.
Stanovnici ostrva smeju imati samo jedan automobil po porodici. Turisti mogu birati između bicikla, autobusa, taksija, konjskih kočija i mopeda. Moped je inače nacionalno prijevozno sredstvo.
Za međunarodni morski promet, značajne su luke Friport, Hamilton i Sejnt Džordž.
Stanovništvo uredi
Oko 70% stanovništva su crnci i mulati, a 30% su belci. Tamnoputo stanovnici su potomci afričkih robova, dok su belci britanskog porijekla. Glavni grad Hamilton ima oko 3.000 stanovnika. Službeni kao i svakodnevni jezik je britanski engleski. Većina stanovnika su protestanti (pretežno anglikanci), dok su 15% rimokatolici.
Životni standard je vrlo visok. Nezaposlenosti praktično nema. Više od 80% prihoda se izdvaja za socijalna davanja i za obrazovanje.
Školovanje traje od 6. do 17. godine života. Na Bermudima se može školovati do visokoškolskog stupnja, a na studije se odlazi u SAD ili Kanadu.
Većina stanovnika obavlja različite poslove. Nepoznato je potcjenjivanje bilo kojeg posla. Doduše, nebjelačkoj većini je tek od 1961. godine dozvoljeno sedeti uz belce u autobusu, bioskopu ili restoranu, ali danas integracija različitih boja funkcioniše kao retko gde drugde.
Na Bermudima se neguje britanska tradicija. To se vidi na raznim paradama, na svečanim uniformama, na izgledu gradova kao i u kuhinji.
Reference uredi
- ^ „Nacionalna agencija za statistiku” (PDF). Arhivirano iz originala (PDF) 20. 05. 2013. g. Pristupljeno 30. 05. 2014.
- ^ „Bermuda | Data”. data.worldbank.org. Arhivirano iz originala 9. 8. 2021. g. Pristupljeno 2021-08-09.
- ^ a b v g Mišić, Milan, ur. (2005). Enciklopedija Britanika. A-B. Beograd: Narodna knjiga : Politika. str. 136. ISBN 86-331-2075-5.
- ^ Kara, James B. Elsner; A. Birol (1999). Hurricanes of the North Atlantic: climate and society. New York, NY [u.a.]: Oxford Univ. Press. ISBN 978-0195125085.
- ^ „North America :: Bermuda”. CIA World Factbook. jul 2018. Arhivirano iz originala 9. 1. 2021. g. Pristupljeno 4. 2. 2019.
Ovaj članak sadrži materijal u javnom vlasništvu CIA World Factbook sa veb-sajta https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/index.html.
- ^ „1981–2010 Monthly Stats”. Bermuda Weather Service. Arhivirano iz originala 14. 12. 2018. g. Pristupljeno 13. 12. 2018.
- ^ „Bermuda's Climatology 1949–1999”. Bermuda Weather Service. Arhivirano iz originala 14. 12. 2018. g. Pristupljeno 13. 12. 2018.
Literatura uredi
- Duffy, Peter (2014). Double Agent. New York: Scribner. ISBN 978-1-4516-6795-0.
- McGovern, Terrance; Harris, Edward (2018). Defenses of Bermuda 1612–1995 (Fortress 112). New York: Osprey Publishing c/o Bloomsbury Publishing.
- Ronnie, Art (1995). Counterfeit Hero: Fritz Duquesne, Adventurer and Spy. Annapolis, Md.: Naval Institute Press. ISBN 1-55750-733-3. OCLC 605599179.
- „Bermuda”. The New American Desk Encyclopedia (Third izd.). New York, NY: Signet. 1993. ISBN 0-451-17566-2. Nepoznati parametar
|chapter-url-access=ignorisan (pomoć) - Boultbee, Paul G., and David F. Raine. Bermuda. Oxford: ABC-Clio Press, 1998.
- Connell, J. (1994). "Britain's Caribbean colonies: The end of the era of Decolonisation?" The Journal of Commonwealth & Comparative Politics, 32(1), 87–106.
- Glover, Lorri. co-author, The Shipwreck That Saved Jamestown: The Sea Venture Castaways and the Fate of America
- Anonymous, but probably written by John Smith (1580–1631) (2010). The Historye of the Bermudaes or Summer Islands. University of Cambridge Press. ISBN 978-1108011570.
Spoljašnje veze uredi
- Vlada Bermuda (zvaničan vladin sajt)
- Odsek za turizam Bermuda Arhivirano na sajtu Wayback Machine (31. oktobar 2013) (vladin sajt)
- Međunarodni aerodrom Bermuda
- Bermudi onlajn (spisak 120+ sajtova vezanih za Bermude)
- Rojal Gazet Arhivirano na sajtu Wayback Machine (14. jun 2012), dnevne novine, štampane od 1828.
