Bogoslovija Svetog Petra Cetinjskog

Bogoslovija „Svetog Petra Cetinjskog” (Cetinjska bogoslovija) je srednja pravoslavna bogoslovska škola Srpske pravoslavne crkve na Cetinju.

Bogoslovija
„Svetog Petra Cetinjskog”

Cetinjska bogoslovija
Bivša imena	Cetinjska bogoslovija (1869—1876) Bogoslovsko-učiteljska škola (1887—1915) Bogoslovija „Svetog Petra Cetinjskog” (1921-1945) Cetinjska bogoslovija (1992—2002)
Osnivanje	1863
Afilijacija	Srpska pravoslavna crkva
Rektor	Protojerej Blagoje Rajković
Akademsko osoblje	17
Broj studenata	30
Lokacija	Medovina bb, Cetinje, Crna Gora
Veb-sajt	Zvaničan sajt Bogoslovije „Svetog Petra Cetinjskog”

Rektora institucije je protojerej Blagoje Rajković.

Istorijat

Predistorija

Prva škola za bogoslove je postojala pri Cetinjskom manastiru u vreme mitropolita Petra I Petrovića Njegoša (Svetog Petra Cetinjskog). Tu se školovao i mitropolit Petar II Petrović Njegoš.

Privremenu bogosloviju na Cetinju je septembra 1863. godine osnovao arhimandrit Nićifor Dučić, uz pomoć arhimandrita Ilariona Roganović, potonjeg mitropolita. Ovo je bila prva srednja škola u Knjaževini Crnoj Gori i mogli su je upisati samo svršeni đaci cetinjske osnovne škole. Samo nekoliko meseci kasnije, bogoslovija je prestala sa radom, budući da nije bilo materijalnih sredstava za njeno funkcionisanje.

Arhimandrit Nićifor Dučić, upravnik Privremene bogoslovije na Cetinju (1863)

Cetinjska bogoslovija

Imperator sveruski Aleksandar II Nikolajevič Romanov se susreo sa knjazom Nikolom Petrovićem Njegošem u Sankt Peterburgu 1868. godine. U njihovim razgovorima je dogovoreno i da ruski imperatorski dvor pomogne rad nove bogoslovije na godišnjem nivou sa 8.000 rubalja, kao i otvaranje Djevojačkog instituta pored bogoslovije sa 5.500 rubalja. Zadatak Djevojačkog instituta je bio da školuje devojke, koje bi se kasnije udavale za bogoslove.

Ustav i učevni plan (školski program) su napisali protojerej Mihail Rajevski (na službi pri ruskom poslanstvu u Beču) i magistar Milan Kostić, koji se obrazovao na Duhovnoj akademiji u Kijevu. Zajedno su pripremili i prve udžbenike. Sveti sinod Ruske pravoslavne crkve je potom dao potvrdu i blagoslov plana rada, pa je bogoslovija svečano počela sa radom 18. septembra/30. septembra 1869. godine u Biljardi. Za prvog rektora Cetinjske bogoslovije, knjaz Nikola je imenovao Milana Kostića, koji je bio podređen mitropolitu crnogorsko-brdskom Ilarionu II kao vrhovnom upravniku.

U prvo vreme je bogoslovija bila trogodišnja i primala je po deset đaka, koji su živeli u internatu. Od 1873. godine, bogoslovija je premeštena u manastir Ostrog, a 1875. godine je privremeno prekinula rad usled izbijanja Hercegovačkog ustanka i predstojećeg Crnogorsko-turskog rata. Usledio je prekid rada u trajanju od devet godina.

Bogoslovsko-učiteljska škola

U avgustu 1887. godine, knjaz Nikola je odobrio novi školski program trogodišnje Bogoslovsko-učiteljske škole, koju su upisivali svršeni gimnazijalci sa odličnim uspehom. Učenici nisu živeli u internatu, a rektorat škole je spojen sa upravom gimnazije na Cetinju. Nije radila od 1905. do 1907. godine, kada je ustanovljena kao četvorogodišnja škola.

Februara 1891. godine, učenici su pokrenuli časopis „Cetinjski bogoslovac, list za književnost“, koji je kao moto imao Njegošev stih: „Blagorodstvom Srpstvo diše“ Učenici su mobilisani u Balkanskim ratovima, pa je organizovano vanredno polaganje ispita.

Novac iz Ruske imperije je redovno stizao do 1915. godine, odnosno januara 1916. godine, kada je usled austrougarske okupacije Crne Gore prestala da radi Cetinjska bogoslovija. U vreme okupacije je stradala školska arhiva.

Bogoslovija „Svetog Petra Cetinjskog”

Pukovnik Bajo Stanišić, italijanski zapovjednik Crne Gore general Alesandro Pircio Biroli i mitropolit Joanikije

Bogoslovija „Svetog Petra Cetinjskog” je počela sa radom 1921. godine, a od nje je naredne godine odvojena Učiteljska škola za prosvjetne radnike. Ministarstvo vera Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca je 12. novembra 1921. godine, donelo Pravilnik o srpskim pravoslavnim bogoslovijama, radi ujednačavanja programa postojećih bogoslovija u Sremskim Karlovcima, Beogradu, Zadru, Prizrenu, Reljevu i na Cetinju. Bogoslovije su tada postale petogodišnje škole pod upravom Svetog arhijerejskog sinoda Srpske pravoslavne crkve.

Sinod je pred Aprilski rat 1941. godine, raspustio sve bogoslovije zbog neposredne ratne opasnosti. Zaslugom mitropolita Joanikija Lipovca, bogoslovija je radila krajem 1943. i početkom 1944. godine, kako bi se obezbedilo da učenici završih razreda polože poslednje ispite. Tako je Cetinjska bogoslovija bila jedina bogoslovija Srpske pravoslavne crkve koja je radila za vreme rata.

Do 1944. godine, bogosloviju je završilo oko 400 đaka. Mnogo njih je stradalo u Drugom svetskom ratu, kako od fašističkih okupatora, tako i posleratne komunističke vlasti. Iz Biljarde je nasilno proterana škola. Znajući šta može očekivati od komunista, mitropolit Joanikije je sa sedamdeset sveštenika pokušao da izbegne. Partizani su ih zarobili i streljali sveštenike u Zidanom mostu, a mitropolita Joanikija odveli u Aranđelovac i nakon mučenja ubili 18. juna 1945. godine, te sahranili na do danas nepoznatoj lokaciji.

Cetinjska bogoslovija

U jesen 1992. godine, obnovljena je Cetinjska bogoslovija. Odluku o obnovi je na redovnom majskom zasedanju doneo Sveti arhijerejski sabor Srpske pravoslavne crkve, a na predlog mitropolita crnogorsko-primorskog Amfilohija. Bogoslovija je svečano počela sa radom 13. septembra 1992. godine. Svečanosti u zgradi Crkvenog suda, koja je poslužila za smeštaj bogoslovije, prisustvovali su mitropolit Danilo Dajković, mitropolit Amfilohije, ministar prosvjete Predrag Obradović i ministar vjera Slobodan Tomović.

Povodom završetka školovanja prve generacije bogoslova, organizovano je pokloničko putovanje na Hristov grob i obilazak Svete zemlje. Maturski ispit su polagali pred protojerejem dr Predragom Puzovićem, izaslanikom Svetog arhijerejskog sinoda. Cetinjska bogoslovija je u septembru 1995. godine dobila novog rektora - Joanikija Mićovića. Od je tu dužnost obavljao do 1. septembra 2002. godine, kada je za vršioca dužnosti rektora imenovan protojerej-stavrofor Gojko Perović. Na majskom zasedanju Svetog arhijerejskog sabora u maju 2016. godine, imenovan je za rektora.

Prostorije

Pošto Vlada Crne Gore odbija da Biljardu ustupi za potrebe bogoslovije, ona koristi tri odvojena objekta. U zgradi Crkvenog suda su smeštene učionice i administracija bogoslovije. U prevremenom montažnom objektu koji je podignut 1996. godine, nalaze se trpezarija, kuhinja, magacin i kupatila. Zgrada stare bogoslovije služi kao internat.

Patrijarh Pavle je 1993. godine osveštao kamen temeljac za novu zgradu Cetinjske bogoslovije, koja nikada nije podignuta.

Starešine i rektori

Starešina Privremene bogoslovije (1863—1864)

Slika	Titula i ime arhijereja rektora	Početak	Kraj
	Arhimandrit Nićifor Dučić	1863.	1864.

Rektori Cetinjske bogoslovije

Slika	Titula i ime arhijereja rektora	Početak	Kraj
	mr Milan Kostić	1869.	1872.
	arhimandrit Visarion Ljubiša	1872.	1875.
	Božo Novaković

Upravljajući, vršioci dužnosti i zastupnici Bogoslovsko-učiteljske škole

Slika	Titula i ime arhijereja rektora	Početak	Kraj
	Ilija Beara
	Jovo Ljepava
	Živko Dragović
	Lazo Popović
	Pero Vučković

Rektori Bogoslovija „Svetog Petra Cetinjskog” (1921-1945)

Slika	Titula i ime arhijereja rektora	Početak	Kraj
	Stanko Ivanović	1921.
	Vasilije Ristić		1945.

Rektori Cetinjske bogoslovije i Bogoslovije „Svetog Petra Cetinjskog” (1992-)

Slika	Titula i ime arhijereja rektora	Početak	Kraj
	Protojerej-stavrofor Momčilo Krivokapić arhijerejski namesnik bokokotorski i paroh u Kotoru	1992.	septembar 1995.
	Episkop budimljansko-nikšićki Joanikije	septembar 1995.	1. septembar 2002.
	Protojerej-stavrofor Gojko Perović	1. septembra 2002. (v.d. rektora) maj 2016. (rektor)	maj 2016. - 31. avgust 2021)
	Mitropolit crnogorsko-primorski Joanikije	1. septembar 2021. (v.d. rektora)

Alumni

• Mitropolit crnogorsko-primorski Danilo Dajković (1961-1990);
• Episkop gornjokarlovački Simeon (1951-1990);