Branko Perić
Branko Perić (Brusnik, kod Zaječara, 20. septembar 1913 – Brusnik, kod Zaječara, 18. februar 1942), učesnik Narodnooslobodilačke borbe i narodni heroj Jugoslavije.
| branko perić | |
|---|---|
 | |
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 20. septembar 1913. |
| Mesto rođenja | Brusnik, kod Zaječara, Kraljevina Srbija |
| Datum smrti | 18. februar 1942. (28 god.) |
| Mesto smrti | Brusnik, kod Zaječara, Srbija |
| Profesija | zemljoradnik |
| Delovanje | |
| Član KPJ od | pre rata |
| Učešće u ratovima | Narodnooslobodilačka borba |
| Heroj | |
| Narodni heroj od | 27. novembra 1953. |
Biografija uredi
Rođen je 20. septembra 1913. godine u selu Brusniku, kod Zaječara. Poticao je iz zemljoradničke porodice. Njegov otac Milan je poginuo 1915. godine u Prvom svetskom ratu, a pošto mu se majka potom preudala, brigu o njemu je preuzela baba. Osnovnu školu je završio u rodnom selu, ali pošto je bio lošeg materijalnog stanja nije se dalje školovao. Odrastao je pomažući babi i baveći se zemoradnjom.[1]
Za vreme školovanja, pošto je bio odličan đak, stekao je ljubav prema knjigama. Čuvajući stoku dosta je čitao. Od geometra, koji je u to vreme premeravao zemljište u njegovom i obližnjim selima, dobio je prva saznanja o revolucionarnoj borbi radničke klase. Kasnije je preko studenata iz njegovog sela, koji su se školovali u Beogradu i pripadali revolucionarnom studentskom pokretu, dobijao nova saznanja o marksizmu, kao i marksisitičku literaturu. Neposredno pred početak Drugog svetskog rata, postao je član tada ilegalne Komunističke partije Jugoslavije (KPJ).[1]
Uoči Aprilskog rata, bio je mobilisan u Jugoslovensku vojsku i raspoređen na obezbeđivanje Sipskog kanala. Već prvog dana rata, 6. aprila 1941. godine, Nemci su iz Rumunije izvršili prepad na Sipski kanal. Pošto se odbrana kanala raspala, Branko se sa puškom vratio u svoje rodno selo. Nakon toga je aktivno radio na okupljanju omladine i organizovanju Narodnooslobodilačkog pokreta (NOP).[1]
Nakon napada Nemačke na Sovjetski Savez, 22. juna 1941. godine, Branko je zajedno sa Ljubomirom Nešićem, koji je bio član Okružnog komiteta KPJ za Zaječar i rukovodilac Okružne vojne komisije, obilazio sela i pozivao narod na borbu. U toku priprema za ustanak, Branko je bio zadužen za rad sa omladinom. U svom selu je bio formirao organizaciju Saveza komunističke omladine Jugoslavije (SKOJ) i omladinu upoznao sa Proglasom Centralnog komiteta KPJ.[1]
Kada je 1. avgusta 1941. godine formiran Krajinski partizanski odred, Branko je postavljen za njegovog komandanta. Sa ovim Odredom, koji je na početku brojao svega 22 borca, u noći 16/17. avgusta napao je žandarmerijske posade u selima Rajac, Tamnič i Brusnik. Nekoliko dana kasnije, u noći 22/23. avgusta Odred je izvršio napad na Salaš, kada su ubijeni sreski načelnik, komandir žandarmerijske stanice i trojica žandarma. Oslobođenjem Salaša, bio je oslobođen čitav Krajinski srez.[2]
Pod njegovom komandom, Odred je izveo značajnu pobedu nad četnicima Velimira Piletića vojvode krajinskog, koji je prethodno prekršio sporazum sa partizanima i zarobio deo Majdanpečkog partizanskog odreda. U ovu akciju, Branko je poveo pedeset boraca, a u silovitom napadu oni su razbili četnike i oslobodili zarobljene borce iz Majdanpečkog odreda. Nakon pogibije Ljube Nešića, političkog komesara Odreda, 29. septembra 1941. godine, nakon borbe za Salaš, glavnina Odreda je uspela da se izvuče i povuče na planinu Deli Jovan. Nakon ove teške borbe, Odred je sa 158 spao na svega 35 boraca. Odred se pored pogibija, osipao i zbog malodušnosti kod pojedinih boraca. Nakon toga Odred je bio podeljen na trojke, kako bi lakše preživeli ofanzivu.[2]
Branko se tada priključio jednoj četi Kučevskog partizanskog odreda, gde je najpre bio postavljen za instruktora čete, a potom za njenog komandira. Sa ovom četom, učestvovao je u razbijanju nemačko-četničke grupacije kod Rudne Glave, oktobra 1941. godine. Lično se isticao hrabrošću u mnogim borbama. Sa puškomitraljezom je naneo velike gubitke neprijatelju u blizini Miloševe kule i Gornjana. Isticao se i prilikom zauzimanja Donjeg Milanovca, kao i u borbama za odbranu Majdanpeka od Nemaca i četnika. Nakon povlačenja iz Majdanpeka i razbijanja Zviškog partizanskog odreda, Branko je sa svojom četom delovao u selima Voluja i Neresnica.[2]
Početkom decembra 1941. godine, Brankova četa je narasla na 70 boraca i potom je vodila borbe za oslobođenje Petrovca na Mlavi. U Petrovom Selu, kod Kladova, Branko je održao seoski zbor na kome je pozvao seljake da se pridruže partizanima, a potom je sa četom u veoma teškim zimskim uslovima krenuo ka Kladovu. Na tom putu su ih napali četnici Koste Pećanca i usled lošeg vremena savladali. U ovoj borbi četa je izgubila skoro polovinu boraca. Promrzla i desetkovana glavnina čete je uspela da stigne u blizinu Žagubice. Četnici Draže Mihailovića, koji su držali ovaj teren, obećali su partizanima da će ih na osnovu ranijeg partizansko—četničkog dogovora propustiti kroz njihovu teritoriju i dozvoliti da siđu u Žagubicu. Partizanski štab, uprkos Brankovom protivljenju, doneo je odluku sa se četnicima može verovati i krenuo je ka Žagubici. Nakon dolaska u četnički štab, četnici su prvo zarobili Velimira Markićevića, a potom Branka. Nakon toga su zarobili i razoružali i ostale borce.[2]
Četnici su u zatvoru tukli i mučili zarobljene partizane, a potom su ih sproveli u Kučevo, gde su ih predali četnicima Koste Pećanca u Krepoljinu i Rudnoj Glavi. Nakon toga Branko je bio odveden u Negotin, gde je bio zatočen u zatvoru Okružnog suda. Tu su ga četnici svakodnevno saslušavali i tukli, a pored toga, Branko ih je uporno nazivao izdajnicima i zločincima. Nakon što je bio osuđen na smrt, Branko je odveden u rodno selo Brusnik, gde je nad njim 18. februara 1942. godine izvršena smrtna kazna.[2]
Ukazom predsednika Federativne Narodne Republike Jugoslavije Josipa Broza Tita, 27. novembra 1953. godine, proglašen je za narodnog heroja.[2]
Reference uredi
Literatura uredi
- Narodni heroji Jugoslavije tom II. Beograd: Narodna knjiga. 1982.