Википедија

Veljko Žižić

Veljko Žižić (Miloševići, kod Šavnika, 11. jul 1912 — Beograd, 1. mart 1993) bio je učesnik Narodnooslobodilačke borbe i general-major Jugoslovenske armije.

veljko žižić
Lični podaci
Datum rođenja(1912-07-11)11. jul 1912.
Mesto rođenjaMiloševići, kod Šavnika,  Kraljevina Crna Gora
Datum smrti1. mart 1993.(1993-03-01) (80 god.)
Mesto smrtiBeograd,  Srbija,  SR Jugoslavija
Profesijapravnik
Porodica
SupružnikRadmila Milovanović—Žižić
Delovanje
SlužbaNOV i PO Jugoslavije
Jugoslovenska armija
ČinGeneral-major
U toku NOBNarodnooslobodilačka borba
Vrhovni vojni tužilac
Period1946—1950
Prethodnikniko
NaslednikIlija Kostić
Odlikovanja
Orden partizanske zvezde sa zlatnim vencem Orden zasluga za narod sa zlatnim vencem Orden bratstva i jedinstva sa zlatnim vencem
Orden za hrabrost Partizanska spomenica 1941.

Biografija

uredi

Veljko Žižić je rođen 11. jula 1912. godine, u selu Miloševići kod Šavnika. Sin je Jovana Žižića, komandanta crnogorske kraljevske vojske, tj. njene Drobnjačko-uskočke brigade u Mojkovačkoj bici u Prvom svetskom ratu. Diplomirao je na Pravnom fakultetu u Beogradu.

Bio je aktivni učesnik NOB-a od 13.07.1941. godine, jedan od organizatora ustanka u šavničkom kraju, komandant bataljona Durmitorskog NOP odreda u Četvrtoj crnogorskoj proleterskoj brigadi, zatim načelnik štaba Korpusa i komandant Grupe brigada, te i komandant Šeste crnogorske udarne brigade koja je oslobodila grad Nikšić dana 18.09.1944. godine. Na mesto komandanta imenovan je naredbom Štaba Drugog udarnog korpusa od 10. novembra 1943. godine, a po Naredbi Vrhovnog štaba NOV i POJ, koju potpisuju politički komesar Mitar Bakić, te komandant Korpusa general-major Peko Dapčević.

Veljkovog oca Jovana i rođenog brata Milana sa još četvoricom članova porodice Žižić, streljale su italijanske okupacione snage u jesen 1941. godine u Pljevljima. Naime, po okončanju Bitke na Krnovu, u kojoj su italijanske jedinice doživele značajne gubitke, kao ljudi od ugleda, a ujedno i članovi Veljkove najuže porodice, pozvani su Jovan Žižić i njegov najstariji sin Milan, na pregovore sa italijanskim okupacionim snagama. Kako je u pitanju bila prevara, obojica su sa nekolicinom članova porodice Žižić, najpre uhapšeni, a potom i streljani, sve sa ciljem odmazde, zastrašivanja i slamanja ustaničkog otpora u okupiranoj Crnoj Gori.

Kao diplomirani pravnik posle rata je postavljen na funkciju Vrhovnog vojnog tužioca, na kojoj funkciji je bio zadužen za očuvanje zakonitosti u JA. Na suđenju načelniku Štaba Vrhovne komande Jugoslovenske vojske u otadžbini, Dragoljubu Mihailoviću - Draži, vrhovnog vojnog tužioca je zastupao Miloš Minić, koji je napisao nacrt optužnice protiv vođe četničkog pokreta.[1] Ukazom Prezidijuma Narodne skupštine Federativne Narodne Republike Jugoslavije od 16.12. 1947. godine, Veljko je unapređen u čin general-majora Jugoslovenske armije.

Informbiro i robija

uredi

Zbog odbijanja da učestvuje u sudsko-političkim procesima pristalicama tzv. Informbiroa, najpre je sa navedene funkcije uhapšen dana 21.02. 1950. godine, a potom i osuđen Presudom Vojnog suda u Beogradu br.238/51 od 07.03. 1951. godine na 14 godina strogog zatvora sa gubitkom svih građanskih prava u trajanju od 3 godine, a po isteku navedene kazne, kao na i gubitak čina general-majora JA. Pomilovanjima Saveznog izvršnog veća, na čijem čelu se nalazio Josip Broz Tito, od dana 29.11. 1954. i dana 29.11. 1957. godine, zatvorska kazna bila mu je umanjena na deset, odnosno sedam godina strogog zatvora, a gubitak građanskih prava na dve. Na robiji je ukupno proveo 2836 dana i to u zatvoru "Glavnjača" u Beogradu, zatvoru "Bileća", kao i logorima "Goli otok - Petrova rupa".

Tad se dogodila jedna vrlo zanimljiva stvar. Kad su isljednici završili posao, materijal protiv nas dali su Vrhovnom vojnom tužiocu i Vrhovnom vojnom sudu radi podizanja optužnice. Međutim, oni odgovoriše da u svemu tome nema elemenata krivičnog djela, da su to partijske pobune i prekršaji i da za to možemo biti samo partijski kažnjeni. Predsjednik suda je bio general Krdžić, a tužilac Veljko Žižić. Kad su ovi odbili, pozvali su njihove zamjenike Lakovića i Lakića. I oni su odbili. Sve su ih pohapsili i poslali na Goli otok. Zamisli, koliko su ti ljudi tada bili hrabri!

[2](Vlado Dapčević)

Po savesti pravnika, komuniste i čoveka visoka morala nije se mogao uklopiti u kampanju opšteg progona svih komunista u armiji koji se u novonastaloj situaciji nisu mogli snaći ili složiti sa rukovodstvom. Jedno je bila krivična radnja, a drugo pravo članova Partije da u ovoj situaciji imaju i svoje mišljenje, bazirano na činjenicama, vlastitoj proceni situacije, pa i na logici. Zbog ovakvog svog stava nije mogao udovoljiti zahtevima i željama partijskog i državnog rukovodstva, naročito ako se radilo i o odstupanju od zakoskih propisa. Pričao mi je neke pojedinosti o tome. Maršal Tito se, na primer, bio žestoko okomio na Sretena Žujovića zbog podvajanja stava o Rezoluciji i odbijanja da se sa ostalim članovima partijskog rukovodstva suprotstavi Sovjetskom Savezu. Osim čina i funkcija naumio je da mu oduzme i Partizansku spomenicu 1941, sa dobijenim odlikovanjima. Kad je o tome konsultovao vrhovnog vojnog tužioca, ovaj ga je bez ikakvog okolišanja upozorio: "Odlikovanja mu možete oduzeti, ali mu se Partizanska spomenica po zakonu ne može oduzeti. Stekao ju je svojim neprekidnim učešćem u ratu i revoluciji od početka do kraja. To je nesporno i to mu zakon garantuje.

[3](Milivoje Stevanović - Dolinski)

Vojni tužilac, general Veljko Žižić, bio je uhapšen i poslan na Goli otok jer nije hteo da šalje na robiju mimo zakona, pa je izgledalo da je "nedovoljno oštar" (Marković (1987). str. 79.-80; Kovačević i Rastoder 1989: br.81; Perućica (1990). str. 55.,161).

[4](Božidar Jezernik)

Gotovo dvije godine će vrhovnom vojnom tužiocu, tada generalu Iliji Kostiću biti potrebno da pripremi sudjenje dvojici navodnih Arsovih saputnika u bjekstvu - Generalu Branku Petričeviću i pukovniku Vladi Dapčeviću. Dogodilo se to tek početkom juna (1-4) 1950. godine. On je u međuvremenu došao na mesto generala Veljka Žižića, koji je, kao i predsjednik Vrhovnog vojnog suda, general Mirko Krdžić, te pukovnici pravne struke Milija Laković, Vlado Lakić i Vujadin Ćetković, odbio da tuži i sudi po policijskoj prijavi, "bez pravnog osnova za krivično gonjenje", jer je, u većini, bila riječ o ljudima koji su samo nešto i negdje rekli, ali bez činjenja krivičnog djela i bez posljedica za interese zemlje i naroda. Svi ti "neposlušni i nepodobni pravnici" dobili su od vojnih sudova kazne od 10 do 12 godina strogog zatvora, s tim što je Krdžić, surovo mučen i ponižavan, neznano gdje u mreži beogradskih apsana umro u toku istrage.

[5](Ivan Matović)

Supruga Radmila

uredi

Zajedno sa Veljkom uhapšena je i njegova tadašnja verenica, kasnije supruga, Radmila Milovanović (01.02. 1924. Majdevo/Kruševac, Narodna Republika Srbija, FNRJ - 14.09. 1992. Beograd, Republika Srbija, Savezna Republika Jugoslavija), koja je Rešenjem Komisije za prekršaje grada Beograda od dana 04.04. 1950. godine, kažnjena zatvorskom kaznom u ukupnom trajanju od 19 meseci i 15 dana, te upućivanjem na društveno-koristan rad u trajanju od 18 meseci, računajući od dana izdržane kazne. Radmili se na teret stavljalo da je stajala na pozicijma Rezolucije Ib-a. Nezvanično je uhapšena i kažnjena zbog njene veze sa Veljkom, te je od nje i traženo da ga se javno odrekne, što je uporno odbijala. U beogradskoj "Glavnjači", zatim zatvorima "Ramski rit" i "Požarevac", kao i u logoru "Sveti Grgur" provela je ukupno 888 dana, da bi na slobodu bila puštena dana 25.07. 1952. godine. Učesnica je NOB-a od 20.10. 1944. godine. Radmilin otac, Božidar Milovanović, ubijen je od strane četnika tokom Drugog svetskog rata.

Žižićeva drugarica Radmila, pošto je i sama provela tri godine na Golom, čekala ga je strpljivo i odolevala svim pritiscima rodbine i vlasti da bi ga se odrekla. Za lepu, mladu ženu, kakvom sam je video na jednoj njegovoj fotografiji, takva tvrdoglavost nije bila nimalo laka.

[3](Milivoje Stevanović - Dolinski)

Sudska rehabilitacija

uredi

Veljko i Radmila Žižić su rehabilitovani odlukom Višeg suda u Beogradu koja je postala pravnosnažna dana 1. decembra 2014. godine. Od posledica mučenja i prebijanja u navedenim kaznionicama Jugoslavije, oboje su patili i bolovali do same smrti.

Reference

uredi
  1. ^ Vesti - Ponistena presuda Drazi Mihailovicu iz 1946
  2. ^ "Ibeovac - Ja, Vlado Dapcevic" - Slavko Ćuruvija, "Filip Višnjić" Beograd 1990.
  3. ^ a b "U Titovim fabrikama "izdajnika"" - Milivoje Stevanović, "Kultura" Beograd, 1991.
  4. ^ "Non Cogito Ergo Sum: Eseji o Golom otoku" - Božidar Jezernik, "Mediterran Publishing" Novi Sad, 2012.
  5. ^ "Arso R. Jovanović, Vojskovođa s oreolom mučenika" - Ivan Matović, "Medija centar odbrana" Beograd, 2001.

Literatura

uredi
  • "Arso R. Jovanović, Vojskovođa s oreolom mučenika" - Ivan Matović, "Medija centar odbrana" Beograd, 2001.
  • "Ibeovac - Ja, Vlado Dapcevic" - Slavko Ćuruvija, "Filip Višnjić" Beograd 1990.
  • "Non Cogito Ergo Sum: Eseji o Golom otoku" - Božidar Jezernik, "Mediterran Publishing" Novi Sad, 2012.
  • "U Titovim fabrikama "izdajnika"" - Milivoje Stevanović, "Kultura" Beograd, 1991.
  • "Šesta crnogorska narodno-oslobodilačka udarna brigada" - ZBORNIK SJEĆANJA. Titograd: NIO "Pobjeda". 1983.
  • "Drobnjak, porodice u Drobnjaku i njihovo porijeklo: Drobnjak, Jezera, Uskoci i Šaranci" - Stojan Karadžić, Vuk Šibalić, Beograd : IŠ "Stručna knjiga", 1997.
  • "Četvrta proleterska crnogorska brigada" - Blažo Janković "Vojnoizdavački zavod" Beograd, 1975.
  • "Četvrta proleterska - ZBORNIK SJEĆANJA" knjiga 1,"Vojnoizdavački zavod" Beograd, 1969.
  • "Četvrta proleterska - ZBORNIK SJEĆANJA" knjiga 2,"Vojnoizdavački zavod" Beograd, 1969.

Spoljašnje veze

uredi

Vidi još

uredi
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Вељко_Жижић&oldid=28559831”