Википедија

Vučko Joksimović

Za drugu upotrebu, pogledajte stranicu Joksimović.

Vučko Joksimović (1868—1916), Sveti Surdulički mučenik, kanonizovan[1] u maju 2017. godine u vječnom Saboru svetih Srpske pravoslavne crkve među postradalim od zločina bugarskih okupatora u Prvom svjetskom ratu na jugu Srbije. Praznuje se 29. maja.[2][3] Bio je profesor matematike i fizike u Pirotu, Leskovcu, Vranju[4] i Beogradu.[5] Bio je direktor vranjske gimnazije i Nadzornik narodnih škola za vranjski okrug.[6][7] Politički aktivan. Jedan je od prvih visoko obrazovanih mještana sela Virova kao i cijelog Dragačeva.Rezervni je oficir vojske Kraljevine Srbije. Učesnik Prvog i Drugog balkanskog , i Prvog svjetskog rata.

Vučko Joksimović
Sveti surdulički mučenik Vučko Joksimović
Lični podaci
Puno imeVučko Petrov Joksimović
Datum rođenja(1868-01-07)7. januar 1868.
Mesto rođenjaVirovo, Kneževina Srbija
Datum smrti24. januar 1916.(1916-01-24) (48 god.)
Mesto smrtiManajlski tunel – Vladičin Han, Kraljevina Srbija

Biografija

uredi

Vučko Joksimović je rođen u Virovu Kneževina Srbija 7. januara 1868. godine (novi kalendar), od majke Jelene i oca Petra. Rano ostaje bez roditelja. Školuje se sam. U Virovu završava osnovnu školu nadničareći po imanjima bogatijih seljaka.[8] U Beogradu završava Prvu beogradsku gimnaziju i Srpsku Kraljevsku Veliku školu (fakultet), odsek matematika i fizika u 19 vijeku. Školuje se i studira služeći po beogradskim kafanama i dajući kondicije (instrukcije) djeci bogatih roditelja. Bio je profesor matematike i fizike u Pirotskoj i Leskovačkoj gimnaziji (1893.g.), u Drugoj beogradskoj gimnaziji[5], a u vranjskoj gimnaziji i direktor.[4] Bio je Nadzornik narodnih škola za vranjski okrug 1906/1907 godinu.[6][7] Jedan je od prvih visoko obrazovanih mještana sela Virova kao i cijelog Dragačeva.Rezervni je oficir vojske Kraljevine Srbije. Učesnik je Prvog i Drugog balkanskog i Prvog svjetskog rata. U Vranju predaje matematiku i fiziku. Profesoruje i druguje sa najčuvenijim srpskim satiričarem Radojem Domanovićem, budućim predsjednicima vlada i političarima Ljubomirom Davidovićem i Jakovom Jašom Prodanovićem. Predaje matematiku velikom srpskom romansijeru Borisavu Stankoviću.[4] U Beogradu predaje fiziku na i tada elitnoj Drugoj beogradskoj gimnaziji. Profesoruje i druguje sa poznatim srpskim kompozitorom Josifom Marinkovićem, umjetnicima Markom Muratom i Simeonom Roksandićem.[5] 2. juna 1892. godine u prostorijama Velike škole (Kapetan Mišino zdanje), kao apsolvent matematike i fizike na Prirodno-matematičkom odseku Velike škole, prisustvuje predavanju koje je održao Nikola Tesla u jedinom svom boravku u Beogradu.[9][8] Bio je oženjen somborskom učiteljicom Danicom Kraljevački[10]. Iz ovog braka imali su djecu: Miodraga, Milicu, Svetolika i Petra.

Edukativno istraživački rad

uredi

Pored gimnazijskih generacija koje je matematički opismenio, zbirki zadataka iz matematike u kojima je aktivno učestvovao, profesor Vučko Joksimović, između ostalog i student proslavljenog geologa Jovana Žujovića, aktivno učestvuje i u geološkim istraživanjima. O tome u Geološkim analima (fr. Annales géologiques de la péninsule Balkanique) iz 1891.g., tom 3, stranica 128. - isječak:

[11]

Društveni život

uredi

Vučko je bio uvijek dosljedan, hrabar i napredan čovjek. Uvijek je štitio slabije i one kojima je pomoć bila neophodna. Poslije donošenja jednog diskriminatorskog zakona "Ministarstva prosvete" iz 1898.g. kojim je ugroženo školovanje djece siromašnih roditelja, sastalo se Profesorsko društvo u Beogradu. Prisustvovao je i Vučko Joksimović. Radoje Domanović je održao uvodni govor, strastan i buntovan. Presudno je uticao na otpor i raspoloženje prisutnih profesora koji su se masovno saglasili tražeći da se zakon mijenja. O ovom događaju postoji podatak i u "Vranjskom glasniku" tom 6, stranica 83. koji govoriː

Svi profesori, pa i Vučko su izgubili posao.[12]

Stojan Novaković, srpski političar, predsednik vlade Srbije, diplomata, filolog, istoričar književnosti, heraldičar i predsednik Srpske kraljevske akademije, po povratku u zemlju 1905. g. , jedan od obnovitelja Napredne stranke obnavlja stranku pod novim imenom Srpska napredna stranka.[13] Vučko Joksimović učestvuje u formiranju Srpske napredne stranke u okrugu vranjskom.[14]Postaje kandidat za poslanika ove stranke u Narodnoj skupštini Srbije u tri mandataː 1905.(1.6.1905. i 7.7.1905.)[15];1908.(13.4.1908. i 4.5.1908.)[15]i 1912.(1.4.1912. i 12.4.1912.g.)[15] i jedan od njenih sekretara.Na izborima za poslanike Narodne skuštine Kraljevine Srbije 1912.g. je nosilac izborne liste vranjskog okruga.[16]

 
Iz "Spomenice o prenosu praha Vuka Stef. Karadžića iz Beča za Beograd, 1897.g."

Spomenica o prenosu praha Vuka Stef. Karadžića iz Beča u Beograd 1897.g.

uredi

Vučko Joksimović kao i njegova supruga Danica Joksimović - Kraljevački, učestvuju 1897.g. u „svečanosti celog Srpstva“ i pominju se u „Spomenici o prenosu praha Vuka Stef. Karadžića iz Beča u Beograd 1897.g.“ na stranama 124 i 125 - u odjeljcima 60 i 62[17]

Vučko Joksimović — intelektualac

uredi

Intelektualac pored znanja mora da ima obraz, da ima hrabrost da odbrani sebe, ali i čojstvo kojim brani druge od sebe.(Marko Miljanov). Kako je govorio profesor Vladeta Jerotić (parafrazirano)ː znanje + obraz = intelektualac = obrazovanje. Etimologija pojma obrazovanje potiče od riječi obraz - a datuje iz vremena kada su naše pramjake po dinarskim gudurama čuvale stoku i sopstveni OBRAZǃ Vučko je za definiciju "intelektualac" imao i potreban i dovoljan uslov. [18]

Vučko u Profesorskom društvu

uredi

Pravdoljubiv i buntovan, podržao je Radoja Domanovića i njegov nadahnuti govor na sastanku Profesorskog društva čiji je jedan od podpredsednika za vranjski okrug bio i prof. Vučko Joksimović. Usprotivili su se jednom diskriminitatorskom zakonu u prosveti, kojim su djeca siromašnih roditelja gotovo izgubila šansu da se školuju. Tom prilikom su svi profesori koji su podržali ovaj skup dobili otkaze. [19]

Sv. mučenik prof. Vučko Joksimović u kalendaru

uredi

Sv. Vučko je uvršten u "Srpskom kalendaru za prestupnu 2020.g." pod blagoslovom Sinoda SPC i episkopa zvorničko-tuzlanskog.

 
Srpski narodni kalendar za prestupnu 2020 g.

Kanonizacija[20]

uredi

Tokom bugarske okupacije, nove vlasti nisu birale način kako da izvrše bugarizaciju lokalnih Srba. Žrtva nasilne bugarizacije bio je i Vučko Joksimović[21], kome su 24. januara 1916. godine za zamjenu za život ponudili da promjeni prezime Joksimović u Joksimov. Nakon što je odbio, odveli su ga u surduličke krševe iznad Manajlskog tunela gdje su nastavili sa torturama. Poslje ponovnog odbijanja da prihvati bugarske zahtjeve tražili su da "OČE NAŠ" izgovori na bugarskom jeziku. "OČE NAŠ" je izgovorio na srpskom jeziku. Profesor Vučko Joksimović nije samo rizikovao svoj život za odbranu Srpstva i svega što je srpsko, već je rizikovao i živote svoje porodice. (Najstarijeg sina Miodraga, koji je imao samo sedamnaest godina i bio gimnazijalac, Bugari su kao danak i odmazdu za Vučkovu "neposlušnost" odveli u jedan od koncentracionih logora u Bugarskoj. Tri godine je Miodrag bio utamničen. 1919. je oslobođen. Završava gimnaziju i Građevinski fakultet u Beogradu. Postaje renomirani projektant mostova, pruga i drugih objekata po cijeloj Kraljevini Jugoslaviji. Trogodišnje tamnovanje je prouzrokovalo i bolest od koje umire u 43 godini života - "Politika",24.5.1940.)[22] Kada je Vučko odbio i poslednju ponudu dvojica bugarskih oficira su ga izboli bajonetima i obezglavili.[23][24][25]

 
Izvještaj o Vučkovom stradanju - Skupštine Kraljevine Srbije-Krf-1918.g. str. 20.
 
Stranica br. 38 iz knjige „Leskovački kraj u Prvom svetskom ratu“, dr Živana Stojkovića i Hranislava Rakića, 1996.g. o Vučkovom stradanju

[3][26]

Reference

uredi
  1. ^ Klajn I. i Šipka M , Veliki rečnik stranih reči i izraza, Prometej, Novi Sad, 2008.g.
  2. ^ „Arhivirana kopija”. Arhivirano iz originala 06. 12. 2017. g. Pristupljeno 01. 07. 2017. 
  3. ^ a b [https://web.archive.org/web/20180421060446/http://www.spc.rs/sr/saopshtenje_za_javnost_svetog_arhijerejskog_sabora_1 Arhivirano na sajtu Wayback Machine (21. april 2018) Saopštenje za javnost Svetog Arhijerejskog Sabora | Srpska pravoslavna crkva [Zvanični sajt]]
  4. ^ a b v Grupa autora , Vranjska gimnazija 1881-1981, Odbor za proslavu stogodišnjice postojanja i rada gimnazije, Vranje, 1981. g.
  5. ^ a b v Grupa autora , Sto godina Druge beogradske gimnazije 1870-1970, Odbor za proslavu stogodišnjice postojanje i rada gimnazije, Beograd, 1970. g.
  6. ^ a b Bnl viewer
  7. ^ a b Bnl viewer
  8. ^ a b [„NBS | Digitalni arhiv - Pretraga[[Kategorija:Botovski naslovi]]”. Arhivirano iz originala 30. 07. 2017. g. Pristupljeno 01. 07. 2017.  Sukob URL—vikiveza (pomoć) NBS | Digitalni arhiv - Pretraga]
  9. ^ Nikola Tesla — Vikipedija, slobodna enciklopedija
  10. ^ Grupa autora , 200 godina obrazovanja učitelja u somboru 1778-1978, Budućnost-Novi Sad, Sombor, 1978. g.
  11. ^ Geološki anali Balkanskoga poluostrva = Annales géologiques de la péninsule Balkanique : Univerzitet u Beogradu. Geološki zavod : Free Download, Borrow, and Streaming : In...
  12. ^ Vranjski glasnik - Google Knjige
  13. ^ Stojan Novaković — Vikipedija, slobodna enciklopedija
  14. ^ Čitač knjiga
  15. ^ a b v „NBS | Digitalni arhiv - Pretraga”. Arhivirano iz originala 30. 07. 2017. g. Pristupljeno 01. 07. 2017. 
  16. ^ Čitač knjiga
  17. ^ Spomenica o prenosu praha Vuka Stef. Karadia
  18. ^ Arhiv Cacak - Vesti
  19. ^ https://www.vranjenews.rs/news/tri-prve-decenije-najstarije-%C5%A1kole-u-vranju-gimnazija-nemanjina-feljton-5]
  20. ^ Vujaklija M, Leksikon stranih reči i izraza, Prosveta, Beograd, 1954.g.
  21. ^ Pobune u Srbiji izazvane od strane Austro-Nemaca i Bugara u okupiranim ... - Serbia. Narodna skupština - Google Knjige
  22. ^ [ http://www.digitalna.nb.rs/wb/NBS/novine/politika/1940/05/24#page/10/mode/1up[mrtva veza]]
  23. ^ Stojković Ž , i Rakić H, Leskovački kraj u Prvom svetskom ratu, str. 38 , 1996.g.
  24. ^ Njegovi ostaci pronađeni su tek 31. decembra 1918. godine (po novom kalendaru)
  25. ^ RTS :: Surdulički mučenici proglašeni svecima
  26. ^ The most insightful stories about Vučko Joksimović – Medium[mrtva veza]

Spoljašnje veze

uredi
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Вучко_Јоксимовић&oldid=27757081”