Gvozdena crkva Svetog Stefana
Gvozdena crkva Svetog Stefana (bug. Желязната църква "Свети Стефан", tur. Bulgar Kilisesi) u Istanbulu je sagrađena 1898. godine i povezana je sa istorijom i tradicijama koje su neizostavni deo borbe bugarskog naroda za crkvenu nezavisnost. 25. juna 1890. godine sultanskim fermanom je Bugarskoj egzarhiji dozvoljeno da sagradi novi hram na mestu male drvene crkve. Pošto teren nije bio stabilan, arhitekta Hovsep Aznavur je predložio da hram bude u celini izgrađen od gvozdenih elemenata, a ne od tradicionalnog materijala. Gvozdeni elementi ukupne težine 500 tona izrađeni su u Beču i brodovima prevezeni do Istanbula. Ovo je jedina gvozdena crkva u Pravoslavnoj ekumeni i jedna od dve, koje su sačuvane u svetu.
| Gvozdena crkva Svetog Stefana | |
|---|---|
 Gvozdena crkva Svetog Stefana | |
  Gvozdena crkva Svetog Stefana Lokacija na mapi Turske | |
| Osnovne informacije | |
| Lokacija | Istanbul, Turska |
| Koordinate | 41° 01′ 54″ S; 28° 56′ 51″ I / 41.0317948° S; 28.9475504° I |
| Religija | pravoslavlje |
| Arhitektonski opis | |
| Tip arhitekture | crkva |
| Stil arhitekture | vizantijski |
| Završetak izgradnje | 1898. |
| Materijali | gvožđe |
Istorija
urediGodine 1849. visoki turski političar bugarskog porekla, knez Stefan Bogoridi, poklonio je imanje na kojem je podignuta mala, drvena crkva koja je ubrzo postala carigradski duhovni centar velike bugarske zajednice. Tu je Fermanom 27. februara 1870. godine proglašena samostalnost bugarske crkve i oformljena Bugarska egzarhija.
Nakon oslobođenja Bugarske od Otomanskog carstva 1878. godine bugarski Egzarh Josif I je, kao prijatelj sultanov, izmolio da se dozvoli podizanje veće crkve. Ferman o tome izdat je 25. juna 1890. godine. Josif I je betonske podloge postavio 27. aprila 1892 i tada u Beču, u firmi Rudolf fon Vagner naručio celokupnu metalnu konstrukciju. Metalna konstrukcija, teška 500 tona komletirana je 14. jula 1896. godine, prebačena Dunavom i Crnim morem i postavljena za mesec dana. Svečano je osvećena 8. septembra 1898. godine od strane Egzarha Josifa I. Projektant je bio jermenin Hovsep Aznavur i urađena je u stilu neo-gotike sa primesama neo-baroka.
Enterijer je izrađen u Beču, a oltar u Rusiji. U crkvi se čuvaju nekoliko veoma vrednih ikona iz XVIII i XIX veka. U dvorištu crkve sahranjene su mnoge poznate istorijske ličnosti među kojima su Ilarion Makariopolski, Aksentije Veleški, Milentije Veleški i Pajsije Plovdivski.
