Geografski centar
Geografski centar (središte) je tačka koja je u proseku najmanje udaljena od svih ostalih tačaka neke površine (grad, regija, država, kontinent i dr). Površina koja zahvata 20% oko središnje tačke naziva se centralna (središnja) teritorija.
.svg)
Metode određivanja centralne tačkeUredi
Za određivanje geografskog centra koristi se nekoliko metoda, od kojih su najzastupljenije sledeće:
Metod izofrontiraUredi
Metod izofrontira bazira se na povlačenju linija koje povezuju tačke sa istom udaljenošću od granica države. Paralelnim povlačenjem krug se postepeno sužava sve dok se ne pretvori u tačku koja predstavlja centar. Nedostatak ove metode je što je ona ne primenljiva kod država-arhipelaga i izdvojenih teritorija.
Metod koordinataUredi
Metod koordinata bazira se na izračunavanju srednjih vrednosti zapadne i istočne tačke države (geografska dužina) i severne i južne tačke (geografska širina). Srednja vrednost predstavlja geografske koordinate centralne tačke države.
Metod dijagonalaUredi
Metod dijagonala zasnovan je na povlačenju linija iz najsevernije ka najjužnijoj tački neke države i istom postupku za najzapadniju i najistočniju. Mesto gde se ove dve dijagonale seku predstavlja geografski centar. Ovaj metod je neprimenljiv kod ekstremno izduženih teritorija, kao na primer Hrvatska i Republika Srpska.
Metod translacijeUredi
Metod translacije bazira se na podeli teritorije neke države na četiri jednaka kvadranta. Presek osa koji dele zemlju pravcem sever-jug i istok-zapad, predstavlja centralnu tačku.
Metod težištaUredi
Metod težišta je pogodan za prinudno pronalaženje centralne tačke neke države. Zasniva se na izradi kartonskog modela teritorije i upotrebi viska. Tačka u kojoj model ostvaruje ravnotežni položaj može se smatrati centrom.
Geografski centar SrbijeUredi
Geografski centar Srbije nalazi se u ataru sela Drača, Grad Kragujevac, udaljenom oko 8 kilometara zapadno od centra Kragujevca. Njegove koordinate su 44º 01’ 13” sgš i 20º 49’ 27” igd. Tačka je dobijena kombinovanjem više metoda. Centar Vojvodine nalazi se severoistočno od Žablja, Kosova i Metohije je selo Komorane, opština Glogovac, a Centralne Srbije selo Kaludra u opštini Rekovac.
Geografski centar JugoslavijeUredi
Geografski centar SFRJ se nalazio u selu Kešelji pored Rakovice na 15 km od Sarajeva.
Vidi jošUredi
Spoljašnje vezeUredi
LiteraturaUredi
- Grčić, M. (1999): Politička geografija, Geografski fakultet, Beograd.
- Mastilo, N. (2005): Rečnik savremene srpske geografske terminologije, Geografski fakultet, Beograd