Википедија

Grad Niš

град у Србији и јединица локалне самоуправе Републике Србије

Grad Niš je grad u južnoj Srbiji. Nalazi se u središnjem delu Niške kotline i administrativno je središte Nišavskog upravnog okruga, u kojem se pored Niša nalaze opštine Aleksinac, Gadžin Han, Doljevac, Merošina, Ražanj i Svrljig. Grad Niš je od 2004. administrativno podeljen na pet opština. Središte je gradsko naselje Niš koji predstavlja administrativni, kulturni, privredni, ekonomski, politički i verski centar kako opštine tako i samog okruga. Grad Niš obuhvata površinu od 596,73 km2.

Grad Niš
Zgrada Skupštine grada Niša
Administrativni podaci
Država Srbija
Upravni okrugNišavski
SedišteNiš
Stanovništvo
 — 2022.Pad 249.501
Geografske karakteristike
Vremenska zonaUTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST)
Aps. visina192 m
Površina596.73 km2
Položaj {{{ime genitiv}}}
Ostali podaci
GradonačelnikDragoslav Pavlović (SNS)
Poštanski broj18000
Pozivni broj018
Registarska oznakaNI
Veb-sajtwww.ni.rs

Demografija

uredi

Prema podacima sa poslednjeg popisa 2022. godine u gradu je živelo 249.501 stanovnik[1] (prema popisu iz 2011. bilo je 260.273 stanovnika).

Lokalna samouprava

uredi

Prema teritorijalnoj organizaciji Republike Srbije, Niš je jedan od njena 24 grada.

Skupština grada

uredi
Glavni članak: Skupština grada Niša

Skupština grada Niša je predstavnički organ koji vrši osnovne funkcije lokalne vlasti utvrđene Zakonom i Statutom grada. Skupština ima 61 odbornika koji se biraju na lokalnim izborima. Mandat odbornika traje četiri godine. Skupština grada sastaje se po potrebi, a najmanje jednom u tri meseca.[2]

Gradonačelnik

uredi
Glavni članak: Spisak gradonačelnika Niša

Gradonačelnik Niša predstavlja i zastupa grad i obavlja izvršnu funkciju u Gradu Nišu.

Gradonačelnik se bira istovremeno kad i odbornici Skupštine grada neposrednim tajnim glasanjem na četiri godine. Gradonačelnik ne može biti odbornik u Skupštini grada, niti obavljati bilo koju drugu službenu funkciju.

Trenutni gradonačelnik Niša je Dragoslav Pavlović, član Srpske napredne stranke.

Gradsko veće

uredi

Gradsko veće je organ grada Niša koji usklađuje ostvarivanje funkcija gradonačelnika i skupštine grada i vrši kontrolno-nadzornu funkciju nad radom gradske uprave.

Gradsko veće čine gradonačelnik, zamenik gradonačelnika i devet članova. Članove gradskog veća bira na četiri godine skupština grada na predlog gradonačelnika.

Gradska uprava

uredi

Gradska uprava obavlja upravne poslove u okviru prava i dužnosti grada Niša i određene stručne poslove za potrebe skupštine grada, gradonačelnika i gradskog veća.

Načelnik gradske uprave, koga postavlja skupština grada na predlog gradonačelnika, rukovodi radom gradske uprave. Načelnik gradske uprave može imati zamenika koji se postavlja i razrešava na isti način kao i načelnik.

Gradske uprave Niša:

  • Uprava za građanska stanja i opšte poslove
  • Uprava za finansije, izvorne prihode lokalne samouprave i javne nabavke
  • Uprava za dečju, socijalnu i primarnu zdravstvenu zaštitu
  • Uprava za obrazovanje
  • Uprava za kulturu
  • Uprava za omladinu i sport
  • Uprava za komunalne delatnosti, energetiku i saobraćaj
  • Uprava za planiranje i izgradnju
  • Uprava za imovinu i inspekcijske poslove
  • Uprava za privredu, održivi razvoj i zaštitu životne sredine
  • Uprava za poljoprivredu i razvoj sela

Gradske opštine

uredi
 
Karta niških opština

Gradska opština je deo teritorije grada Niša u kojoj se vrše određeni poslovi lokalne samouprave utvrđeni Statutom grada. Građani učestvuju u vršenju poslova gradske opštine preko izabranih odbornika u skupštini gradske opštine, putem građanske inicijative, zbora građana i referenduma, u skladu sa Ustavom, Zakonom, Statutom grada i aktima gradske opštine.

Opština Medijana se nalazi u gradskom jezgru. Opština Crveni Krst i Pantelej se prostiru na desnoj strani reke Nišave.

Grb Ime Površina (km²) Stanovništvo (1991) Stanovništvo (2002) Stanovništvo (2011) Stanovništvo (2022)
  Medijana 16 88.602 87.405 85.969 82.360
  Palilula 117 73.610 72.165 73.801 70.081
  Crveni Krst 181 34.062 33.452 32.301 29.822
  Pantelej 141 43.371 42.137 53.486 54.462
  Niška Banja 147 15.325 15.359 14.680 13.091
  Grad Niš 597 254.970 250.518 260.237 249.816
Izvor: Republički zavod za statistiku[1][3]

Gradska vlast

uredi
 
Palata pravde

Podaci o sastavu gradske skupštine (izbori 2020):[4]

Predsednik skupštine grada je dr Boban Džunić (SNS).

Sudska vlast

uredi

Prema Zakonu o sedištima i područjima sudova i javnih tužilaštva .[5] Republike Srbije, Niš je centar Prekršajnog, Osnovnog, Višeg, Privrednog i Apelacionog suda kao i Osnovnog, Višeg i Apelacionog javnog tužilaštva. U Nišu se nalaze i odeljenja Višeg prekršajnog i Upravnog suda Republike Srbije. Od vojnih sudova postoji Prvostepeni vojni disciplinski sud[6]

Praznici i nagrade

uredi
 
„11. januarska nagrada grada Niša“ kojom gradska uprava na Praznik grada Niša, nagrađuje istaknute ustanove i pojedince.

Praznik grada se slavi 11. januara, kao sećanje na dan kada je Niš 1878. oslobođen od Turaka. Taj datum nosi i najveće gradsko priznanje — Nagrada „11. januar“, koja se dodeljuje kolektivima i pojedincima za izuzetne uspehe u radu.[7] Do 1998. godine kao Dan grada slavio se 14. oktobar, dan kada je Niš 1944. godine oslobođen od nemačke okupacije. Danas se 12. (oslobođenje Niša u Prvom svetskom ratu), 14. oktobar i 1. septembar (Dan mladih) obeležavaju kao Značajni datumi grada.[7][8] Ovi praznici se obeležavaju radno i svečano, polaganjem venaca na spomen obeležja i održavanjem manifestacija.[7]

Nagrada Branko Miljković je jedna od prestižnijih nagrada koju za knjigu pesama dodeljuje Skupština grada Niša od 1971. godine.

Nagradu Stevan Sremac za knjigu proze svake godine dodeljuje Niški kulturni centar za najbolji roman ili knjigu priča na srpskom jeziku.

Slava grada je Sveti car Konstantin i carica Jelena koja se obeležava 3. juna kao neradni dan. U Hramu Svetog cara Konstantina i carice Jelene održava se arhijerejska liturgija, rezanje slavskog kolača i litija.[7]

Gradske opštine

uredi
Gradska opština Dan opštine Slava opštine
Medijana 11. oktobar Sveta Petka (27. oktobar)
Palilula Sabor srpskih svetitelja[9]
Pantelej Sveti Pantelejmon (9. avgust)[10]
Crveni Krst 24. decembar Markovdan (8. maj)[11]
Niška Banja Sveti Ilija (2. avgust)[traži se izvor]

Vidi još

uredi

Reference

uredi
  1. ^ a b „Konačni rezultati popisa stanovništva, domaćinstava i stanova 2022. (knjiga 1, nacionalna pripadnost opštine i gradovi)” (PDF). popis2022.stat.gov.rs. Pristupljeno 9. 7. 2023. 
  2. ^ „Statut grada Niša” (PDF). Arhivirano iz originala (PDF) 15. 8. 2010. g. Pristupljeno 13. 10. 2011. 
  3. ^ „Republički zavod za statistiku — Stanovništvo”. Webrzs.stat.gov.rs. Pristupljeno 5. 5. 2012. 
  4. ^ ZAPISNIK O RADU GIK NIŠ NA UTVRĐIVANJU REZULTATA IZBORA ZA ODBORNIKE SKUPŠTINE GRADA NIŠA, KOJI SU ODRŽANI 21. JUNA 2020. GODINE(.pdf), Election Commission, City of Niš, accessed 15 December 2021.
  5. ^ „Zakon o sedištima i područjima sudova i javnih tužilaštva”. Sr.wikisource.org. 6. 10. 2011. Pristupljeno 13. 10. 2011. 
  6. ^ „Zakon o Vojsci Srbije, Glava XIII — Odgovornost pripadnika Vojske Srbije, Disciplinska odgovornost, Član 161”. Sr.wikisource.org. Pristupljeno 13. 10. 2011. 
  7. ^ a b v g „Odluka o prazniku, slavi i značajnim datumima Grada Niša (prečišćen tekst)” (PDF). Zurbnis.rs. 23. 12. 2009. Pristupljeno 5. 5. 2012. 
  8. ^ „B92: Niš više datuma slavi kao svoj dan?”. B92.net. 20. 11. 2009. Pristupljeno 13. 10. 2011. 
  9. ^ „Palilula: Manifestacije G. O. Palilula”. Palilula.eu. Arhivirano iz originala 6. 9. 2012. g. Pristupljeno 13. 10. 2011. 
  10. ^ „Pantelej: Opštinska slava”. Pantelej.org.rs. Pristupljeno 13. 10. 2011. 
  11. ^ „Crveni Krst: Opštinska slava”. gocrvenikrst.rs. Pristupljeno 20. 01. 2021. 

Spoljašnje veze

uredi
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Град_Ниш&oldid=28522599”