Donja Saksonija
Donja Saksonija (nem. Niedersachsen) je država na severu Nemačke. Oblast države pripada jezičkoj zoni nisko nemačkog jezika. Po površini je, posle Bavarske, druga država u Nemačkoj. Glavni grad je Hanover, koji sa Bremenom i Hamburgom predstavlja tri najveća grada severne Nemačke.[1]
| Donja Saksonija Niedersachsen Läichsaksen Neddersassen | |
|---|---|
 | |
 | |
| Himna: Himna Donje Saksonije | |
| Država |  Nemačka |
| Admin. centar | Hanover |
| Ministar-predsednik | Dejvid Mekalister (CDU) |
| Vladajuća stranka | CDU — FDP |
| Površina | 47.634,90 km2 |
| Stanovništvo | 2022. |
| — broj st. | 8.027.031 |
| — gustina st. | 168,51 st./km2 |
| — ISO 3166-2 | DE-NI |
| Poslednji izbori | 27. januar 2008. |
| Sledeći izbori | 20. januar 2013. |
| Glasova u Saveznom savetu | 6 |
| Zvanični veb-sajt | |
Istorija uredi
Država je nazvana po narodu koji ju je prvobitno naseljavao: Sasi ili Saksonci. Kako se saksonska kneževina širila na jugoistok (današnje države Saksonija-Anhalt i Saksonija), tako je ova oblast dobila ime Donja Saksonija. To ime je imala u Svetom rimskom carstvu, počev od 15. veka. Termin „Donja Saksonija“ je korišćen nakon raspada matičnog vojvodstva krajem 13. veka da bi se razdvojili delovi bivšeg vojvodstva kojim je vladala kuća Velf od biračkog tela Saksonije s jedne strane i od vojvodstva Vestfalije s druge.
Dve velike kneževine su preživele istočno od Vezera posle Napoleonovih ratova: Kraljevina Hanover i Vojvodstvo Brunsvik (posle 1866. Hanover je postao pruska provincija; posle 1919. Brunsvik je postao slobodna država). Istorijski je postojala bliska veza između kraljevske kuće Hanovera (Elektorata Hanovera) i Ujedinjenog Kraljevstva Velike Britanije i Irske kao rezultat njihove lične unije u 18. veku (lična unija je raskinuta kada je Viktorija postala kraljica Sjedinjenih Država Kraljevina 1837. jer Hanover nije dozvoljavao vladarke).
Kada je nacistička partija preuzela vlast 1933. godine, oni su brzo transformisali Nemačku u visoko centralizovanu državu i podelili ceo Treći Rajh. Ipak, neke promene u starim državnim i pokrajinskim granicama su napravljene 1937. godine, posebno uključujući grad Kukshaven koji je u potpunosti integrisan u prusku provinciju Hanover prema Zakonu o Velikom Hamburgu. Efekat ove promene iz nacističke ere bio je da su 1946. godine, nakon što je Treći rajh propao i kada je osnovana država Donja Saksonija, trebalo spojiti samo četiri države. Sa izuzetkom Bremena i oblasti koje su ustupljene sovjetskoj okupacionoj zoni 1945. godine, sve te oblasti dodeljene novoj državi Donja Saksonija 1946. godine, već su spojene u „Zajednicu izbornih jedinica Donje Saksonije“ 1920. godine. Savremena državu je osnovala britanska vojna administracija 1946, po završetku Drugog svetskog rata, i to od bivših država Braunšvajg-Lineburg, Oldenburg, i Šaumburg-Lipe sa bivšom pruskom provincijom Hanover. Država je primila i integrisala stotine hiljada izbeglica sa bivših nemačkih teritorija na istoku.
Geografija uredi
Severozapad Donje Saksonije je deo Frizije. Naziva se Istočna Frizija (Ostfriesland) i nalazi se na obali Severnog mora. U njoj su 7 ostrva poznatih kao Istočno-Frizijska ostrva. Na jugoistoku je oblast oko reke Ems, slabo naseljena oblast, nekada pokrivena nepristupačnim močvarama. Severni deo države je ravničarski, dok na jugu postoje dve planine: planina Vezer i Harc. U centru Donje Saksonije su najveći gradovi i ekonomski centri: Hanover, Hildeshajm, Volfsburg, Zalcgiter i Braunšvajg. Oblast na severoistoku je poznata kao Lineburška stepa (Lüneburger Heide), najveća stepa Nemačke. Na severu, reka Elba razdvaja Donju Saksoniju od Hamburga, Šlezvig-Holštajna, Meklenburg-Zapadne Pomeranije i Brandenburga. Dolina Elbe je poznata po voćarstvu.[2] Najviša planina u Donjoj Saksoniji je Vurmberg (971 metar) u Harcu. Državna ekonomija, stanovništvo i infrastruktura su usredsređeni na gradove Hanover, Štathagen, Cele, Braunšvajg, Volfsburg, Hildeshajm i Zalcgiter.
Klima uredi
Donja Saksonija klimatski spada u severni umereni pojas centralne Evrope koji je pod uticajem preovlađujućih zapadnih zemalja i nalazi se u prelaznoj zoni između maritimne klime zapadne Evrope i kontinentalne klime istočne Evrope. Ova tranzicija je jasno uočljiva unutar države: dok severozapad doživljava atlantsku u subatlantsku klimu, sa relativno niskim varijacijama temperature tokom godine i viškom vode, klima prema jugoistoku je sve više pogođena Kontinentom. To jasno pokazuju veće temperaturne varijacije između letnje i zimske polovine godine i manje i promenljivije količine padavina tokom godine. Ovaj subkontinentalni efekat se najoštrije vidi u Vendlandu, na visoravni Vezer (Hamelin do Getingena) i u oblasti Hildeshajma. Najveći nivoi padavina se javljaju u Harcu jer donjosaksonski deo čini vetrovitu stranu ovog planinskog lanca na koju pada orografska kiša.
Najveći gradovi uredi
Najznačajniji gradovi Donje Saksonije su:
Izvor: ? | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| № | Grad | Populacija | |||||||
 Hanover .JPG) Braunšvajg |
1. | Hanover | 288.720 | Volfsburg  Osnabrik | |||||
| 2. | Braunšvajg | 115.590 | |||||||
| 3. | Volfsburg | 112.764 | |||||||
| 4. | Osnabrik | 85.966 | |||||||
| 5. | Oldenburg | 74.176 | |||||||
| 6. | Getingen | 63.643 | |||||||
| 7. | Zalcgiter | 44.963 | |||||||
| 8. | Hildeshajm | 43.626 | |||||||
| 9. | Lineburg | 35.323 | |||||||
| 10. | Cele | 33.465 | |||||||
Stanovništvo uredi
Krajem 2014. godine u Donjoj Saksoniji je bilo skoro 571.000 nenemačkih državljana. Sledeća tabela ilustruje najveće manjinske grupe u Donjoj Saksoniji:
| Nacionalnost | Broj |
|---|---|
| Poljaci | 98,355 |
| Turci | 88,085 |
| Sirijci | 87,680 |
| Rumuni | 64,675 |
| Iračani | 42,860 |
Sledeća tabela predstavlja broj stanovnika Donje Saksonije tokom godina:
| Godina | Broj |
|---|---|
| 1950 | 6,796,500 |
| 1960 | 6,576,137 |
| 1970 | 7,121,824 |
| 1980 | 7,256,386 |
| 1990 | 7,387,245 |
| 2000 | 7,926,193 |
| 2010 | 7,918,293 |
| 2018 | 7,982,448 |
| 2022 | 8,003,421 |
Što se tiče religije, popis iz 2011. godine navodi da većinu stanovništva čine hrišćani (71,93%); 51,48% od ukupnog stanovništva bili su pripadnici Evangelističke crkve u Nemačkoj, 18,34% su bili katolici, 2,11% su bili pripadnici drugih hrišćanskih veroispovesti, 2,27% su bili pripadnici drugih veroispovesti. 25,8% nema denominaciju. Iako postoji visok nivo zvanične pripadnosti hrišćanskoj denominaciji, ljudi – posebno u gradovima – se ponašaju veoma sekularno. Početkom 2020. godine, Katoličkoj crkvi je pripadalo 16,3% stanovništva, a 42,6% Sasa bili su nereligiozni ili su se pridržavali drugih religija.
Reference uredi
Spoljašnje veze uredi
Mediji vezani za članak Donja Saksonija na Vikimedijinoj ostavi
- Zvanični veb-sajt
- www.reiseland-niedersachsen.de — Informacije o turizmu i rekreaciji u Donjoj Saksoniji
- www.niedersachsen-karte.de — Interaktivna mapa sa turističkim atrakcijama i vestima
- www.sachsengeschichte.de — Istorija Donje Saksonije
- www.koenigreich-hannover.de — Istorija države Hanover
- Projekt: Du bist Niedersachsen — Sve o Donjoj Saksoniji na jednom mestu