Žak Beninj Bosije
Ovaj članak sadrži spisak literature, srodne pisane izvore ili spoljašnje veze, ali njegovi izvori ostaju nejasni, jer nisu uneti u sam tekst. |
Žak Beninj Bosije (franc. Jacques-Bénigne Bossuet; 1627 — 1704) je bio francuski klasicistički književnik i katolički sveštenik.
| Žak Beninj Bosije | |
|---|---|
 Žak Beninj Bosije | |
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 27. septembar 1627. |
| Mesto rođenja | Dižon, Francuska |
| Datum smrti | 12. april 1704. (76 god.) |
| Mesto smrti | Pariz, Francuska |
Biografija uredi
Rođen je u Dižonu, u Burgundiji, u porodici visokih činovnika. Stekao je temeljno teološko i opšte obrazovanje. Veoma rano su došle do izražaja njeogove govorničke sposobnosti. Sa svega 16 godina svojom besedom je zadivio sve prisutne u salonu Rambuje. Godine 1649. postaje doktor teologije, a za sveštenika je rukopoložen 1652. U crkvenoj službi isticao se vrednošću i upornošću, posebno kao propovednik. Biskup postaje 1669, a već sledeće godine izabran je za prestolonaslednikovog učitelja. Ovu dužnost vršio je do 1680. godine i u tom periodu, između ostalog, sastavljao je i niz rasprava i udžbenika za svog slavnog, ali ne mnogo sposobnog, učenika. Poslednje godine svog života Bosije provodi u intezivnom radu na učvršćivanju katoličke vere i crkve i na teološkim raspravama sa protestantima i kvijetistima.
Teolog uredi
Bosije je bio tvrd i nepokolebljiv dogmatičar, braneći čistotu katoličke vere od svih savremenih jeresi i opasnosti. Pored protestantizma i kvijetizma, on je brani i od umetnosti, pre svega pozorišta, u kome vidi nedovoljno jasno iskazanu moralnu pouku, ako je uopšte i ima. Izgovorene povodom verskih praznika, Bosijeove propovedi predstavljaju napor da se „čista jevanđeoska misao“ pretvori u reč. Za razliku od Paskala, koji traži istinu u stanju grča i groznice, boreći se protiv sumnje i razuma, Bosije je savršeno spokojan i najdublje uveren da živi u jedinoj mogućoj veri i spoznaji pravih istina. Kao sv. Tertulijan, i on „veruje, jer je besmisleno“ - ono u šta veruje prevazilazi mogućnosti ljudskog uma svojom veličinom i beskrajnošću.
Pored propovedi, Bosije je napisao i veliki broj posmrtnih besedi, izgovorenih posle smrti crkvenih dostojanstvenika i znamenitih ličnosti sa dvora Luja XIV: opatice Jolande de Monterbi (1656), Ane Austrijske, kraljeve majke (1667), Anrijete Engleske (1670), Marije Tereze, kraljeve žene (1683), vojskovođe Kondrea (1687) i drugih. I ove besede su ispunjene moralnim poukama, razmišljanjima o ljudskoj sudbini, taštini, ništavnosti i jednakosti pred bogom i siromašnih i bogatih, moćnih i slabih. Sudeći o svemu uvek samo sa gledišta nadmoćne vere i crkve, bez ikakvih ličnih raspoloženja, on je u ovim besedama bio strog, čak i prema onim ličnostima za koje su bili rezervisani samo laskanje i hvalospevi. U tom pogledu, Bosije donekle odskače u vremenu u kom je živeo.
Svoje propovedi je brižljivo i strpljivo pisao, ali nije ih nikad objavljivao. To su učinili njegovi potomci, 68 godina nakon njegove smrti.
Kao učitelj prestolonaslednika, Bosije je i teoretičar apsolutne monarhije u delima Rasprava o opštoj istoriji (1670) i Politika na osnovu Svetog pisma (1709).
Književnik uredi
U Bosijeovim spisima sve je podređeno osnovnoj ideji o bogu. U njima je sve simetrično, skladno, jednostavno i uzvišeno. I pored toga, kroz spoljašnju formu, idejno hladnu i mračnu, probija se snaga Bosijeovog snažnog lirskog temperamenta. Trudeći se da bude strog teolog, on je često i nadahnuti pesnik. Mnoge rečenice zvuče kao poezija puna ritma, aliteracija, asonanci, unutrašnjih rima. Reagujući na vest o smrti Anrijete Engleske, Bosije u svojoj besedi, u samo jednoj rečenici daje široku skalu osećanja, od iznenađenja, preko straha, sve do neke duboke pomirenosti sa smrću, sa beznačajnošću pojedinca u „božanskoj arhitekturi“: „Odjednom, kao grom, grunu grozna vest: Gospođa umire. Gospođa je mrtva već.“ U ovoj slici ogleda se sinteza ideologije i umetnosti, Bosijea-teologa i Bosijea-pesnika.
Vidi još uredi
Literatura uredi
- Francuska književnost, knjiga prva, u okviru Edicije strane književnosti, Izdavačko preduzeće „Nolit“, Beograd, 1976.
