Živa Čiklovan
Živa Čiklovan Toza (Pančevo, 15. februar 1920 — Beograd, 21. septembar 1972) bio je učesnik Narodnooslobodilačke borbe, službenik Republičkog sekretarijata za unutrašnje poslove SR Srbije i pesnik.
| živa čiklovan | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Lični podaci | |||||||
| Datum rođenja | 15. februar 1920. | ||||||
| Mesto rođenja | Pančevo, Kraljevina SHS | ||||||
| Datum smrti | 21. septembar 1972. (52 god.) | ||||||
| Mesto smrti | Beograd, SR Srbija, SFR Jugoslavija | ||||||
| Profesija | društveno-politički radnik | ||||||
| Delovanje | |||||||
| Član KPJ od | 1937. | ||||||
| Učešće u ratovima | Narodnooslobodilačka borba | ||||||
| Služba | NOV i PO Jugoslavije Jugoslovenska armija 1941 — 1945. | ||||||
| Čin | pukovnik u rezervi | ||||||
| Odlikovanja |
| ||||||
Biografija uredi
Rođen 15. februara 1920. godine u Pančevu. Nakon završene osnovne škole, dolazi u Beograd, gde počinje da uči grafički zanat. Još kao šegrt zainteresovao se za revolucionarni radnički pokret. Potom je postao član Saveza komunističke omladine Jugoslavije (SKOJ), a 1937. sa svega sedamnaest godina i član tada ilegalne Komunističke partije Jugoslavije (KPJ). Izvesno vreme bio je član Pokrajinskog komiteta SKOJ za Srbiju.[1]
Nakon okupacije Jugoslavije, 1941. ostao je u Beogradu i učestvovao u prvim akcijama protiv okupatora. Oktobra 1941. napušta Beograd i odlazi na Jastrebac, gde postaje borac Jastrebačkog partizanskog odreda i tada dobija partizansko ime Toza. U Odredu se nalazio na dužnostima partijskog rukovodioca čete, bataljona i odreda, a potom i političkog komesara Odreda. Bio je i član Okružnog komiteta KPJ za Niš.[1]
Novembra 1943. postavljen je za političkog komesara Prve južnomoravske brigade, sa kojom je krajem istog meseca učestvovao u njenom čuvenom maršu kroz Šumadiju i Bosnu, gde je ušla u sastav Pete krajiške divizije. Nakon rasformiranja brigade, nalazio se u Trećoj srpskoj udarnoj brigadi.[1]
Nakon oslobođenja, stupio je u Odeljenje za zaštitu naroda (OZNA) za Srbiju, gde je bio učesnik mnogih akcija u kojima su likvidirane preostale četničke grupe. Bio je jedan od 11 neposredih uesnika operacije hapšenja Draže Mihailovića, marta 1946. u istočnoj Bosni.[1]
Posle toga se nalazio na raznim dužnostima u Republičkom sekretarijatu za unutrašnje poslova Srbije (RSUP) — opunomoćenik Uprave državne bezbednosti (UDB) za Beograd, šef odseka i načelnik odeljenja u RSUP SR Srbije i dr. Potom je od 1967. bio savetnik u Izvršnom veću Skupštine SR Srbije. Imao je čin pukovnika JNA u rezervi.[2]
Umro je 21. septembra 1972. u Beogradu i sahranjen je u Aleji narodnih heroja na beogradskom Novom groblju.[3]
Nosilac je Partizanske spomenice 1941. i drugih jugoslovenskih odlikovanja, među kojima su — Orden zasluga za narod prvog reda, Orden bratstva i jedinstva prvog reda, Orden partizanske zvezde trećeg reda i dva Ordena za hrabrost.[1]
Reference uredi
- ^ a b v g d Ko je ko 1970, str. 168.
- ^ „Priča o Živi Čiklovanu Tozi, crvenom slovu u istoriji moje familije”. tacno.net. 15. 5. 2022.
- ^ „Umro Živa Čiklovan Toza”. istorijskenovine.unilib.rs. Borba. 22. 9. 1972. str. 6.
Literatura uredi
