Zdenko Ulepič

Zdenko Ulepič (Ljubljana, 5. jun 1906 — Beograd, 8. mart 1988) bio je učesnik Aprilskog rata, Narodnooslobodilačke borbe i general-pukovnik avijacije-pilot JNA. Od 1946. do 1965. godine obavljao je dužnost komandanta Ratnog vazduhoplovstva i protivvazdušne odbrane SFRJ.

zdenko ulepič
Zdenko Ulepič
Lični podaci
Datum rođenja	(1906-06-05)5. jun 1906.
Mesto rođenja	Ljubljana, Austrougarska
Datum smrti	8. mart 1988.(1988-03-08) (81 god.)
Mesto smrti	Beograd, SFRJ
Profesija	vojno lice-pilot
Delovanje
Član KPJ od	1945.
Učešće u ratovima	Aprilski rat Narodnooslobodilačka borba
Služba	Jugoslovenska vojska NOV i PO Jugoslavije Jugoslovenska narodna armija 1924 — 1941. 1943 — 1965.
Čin	general-pukovnik JNA
Komandant RV i PVO JNA
Period	1946 — 1965.
Prethodnik	Franjo Pirc
Naslednik	Viktor Bubanj
Odlikovanja	odlikovanja SFR Jugoslavije: odlikovanja Kraljevine Jugoslavije:

Biografija

Rođen je 5. juna 1906. Osnovnu školu i Gimnaziju je završio u Kranju. Nižu školu Vojne akademije u Beogradu upisuje kao pripadnik 50. klase 1921. godine. Njegovi klasni drugovi bili su Ilija Čolak-Antić, sin generala Vojina Čolak-Antića, Slavko Bjelajac i Živan Knežević. Svi oni su uspešno završili školovanje 2. oktobra 1924. godine kada su proizvedeni za potporučnike. Po proizvođenju dobija artiljerijski rod. Prvobitna dužnost bila mu je vodnik 2. poljskog diviziona Vardarske artiljerijske brigade. Dve godine kasnije, tačnije 26. februara 1926. premešten za vodnika 1. Bregalničke artiljerijske brigade. Početkom 1927. godine upisuje Vazduhoplovnu izviđačku školu, koju uspešno završava 1928. godine. Nakon završetka škole prekomandovan iz artiljerije u vazduhoplovstvo. Naredne 1929. upisuje Pilotsku školu i nju završava 1930. godine. U tom periodu postaje izviđač 7. vazduhoplovnog puka a pored redovne dužnosti imenovan za nastavnika u Vazduhoplovnoj stručnoj školi. Od 1934. bio je komandant bombarderske eskadrile u Novom Sadu. Komandant vazduhoplovne izviđačke škole u ​​Pančevu postaje 1938. i na toj dužnosti ga je zatekao Aprilski rat. Zarobljen je kao vazduhoplovni major na aerodromu Rajlovac gde su se bile povukle sve vazduhoplovne škole iz Pančeva. Kao ratni zarobljenik bio je u raznim nemačkim i italijanskim logorima, gde se povezivao sa grupom koja je pripadala Oslobodilačkom frontu i odbijao svaku saradnju sa divizijskim generalom Leonom Rupnikom.

Narodnooslobodilačka borba

Nakon kapitulacije Italije 1943. godine, kada su logor u Trevizu zauzeli Nemci, pobegao je uz pomoć italijanskog pokreta otpora 11. oktobra 1943. zajedno sa još osam slovenačkih oficira i pridružio se partizanskoj brigadi u Brdima. Januara 1944. otišao je u Vrhovni štab NOV i POJ, gde je u martu postao zamenik načelnika odeljenja za vazduhoplovstvo i unapređen u potpukovnika. Posle nemačkog desanta na Drvar 25. maja, otišao je sa Vrhovni štab u Bari i odatle na Vis. U julu je učestvovao u pripremi aerodroma u Crnoj Gori, a u avgustu je učestvovao u pregovorima maršala Tita sa Savezničkom komandom u Kazerti. Istog meseca unapređen je u čin pukovnika i imenovan za načelnika Vazduhoplovnog odeljenja. Iz Barija je 20. avgusta 1944. godine, odveo oko 150 jugoslovenskih avijatičara na obuku u Sovjetski Savez i tamo ostao zadužen za avijaciju u ratnoj misiji NOV Jugoslavije.

Posleratni period

Naredbom Vrhovnog komandanta Maršala Jugoslavije Josipa Broza Tita 4. januara 1945. godine imenovan za načelnika nastavnog odeljenja u štabu Vazduhoplovstva NOV i POJ. Za načelnika štaba komande Ratnog Vazduhoplovstva postavljen je 5. avgusta iste godine, a za komandanta 1. oktobra 1946. godine i na toj dužnosti je ostao do 30. aprila 1965. godine. Od 27. jula 1959. godine i kao komandant RV i PVO. U čin general-majora unapređen je 1945. godine, u čin general-lajtnanta 1947. godine, a u čin general-pukovnika 1956. godine. Nosilac je “Zlatnog pilotskog znaka”. Od 1962. godine do kraja aprila 1965. godine bio je i pomoćnik SSNO za RV i PVO. Objavio je knjigu “Vazduhoplovstvo u Drugom svetskom ratu”, autor je velikog broja članaka i napisa o vazduhoplovstvu. Penzionisan je 11. aprila 1966. godine. Bio je komandant RV i PVO sa najdužim stažom – skoro dve decenije, i verovatno najvećim uticajem na njegov sveukupan razvoj i funkcionisanje kao vida oružanih snaga SFRJ. Preminuo je 8. marta 1988. godine i sahranjen je na Novom groblju u Beogradu.

Literatura

• Vojna enciklopedija tom X. Beograd. 1975.