Zlatko Biljanovski
Zlatko Biljanovski — Mihajlo (Pusta Reka, kod Kruševa, 25. januar 1920 — Skoplje, 8. mart 2009), učesnik Narodnooslobodilačke borbe, ekonomista, društveno-politički radnik SFR Jugoslavije i SR Makedonije i narodni heroj Jugoslavije.
| zlatko biljanovski | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Zlatko Biljanovski Mihajlo | ||||||||||
| Lični podaci | ||||||||||
| Datum rođenja | 25. januar 1920. | |||||||||
| Mesto rođenja | Pusta Reka, kod Kruševa, Kraljevstvo SHS | |||||||||
| Datum smrti | 8. mart 2009. (89 god.) | |||||||||
| Mesto smrti | Skoplje, Makedonija | |||||||||
| Profesija | ekonomista | |||||||||
| Delovanje | ||||||||||
| Član KPJ od | aprila 1939. | |||||||||
| Učešće u ratovima | Aprilski rat Narodnooslobodilačka borba | |||||||||
| Služba | Jugoslovenska vojska NOV i PO Jugoslavije Jugoslovenska armija 1941 — 1945. | |||||||||
| Heroj | ||||||||||
| Narodni heroj od | 27. novembra 1953. | |||||||||
| Odlikovanja |
| |||||||||
Biografija uredi
Rođen je 25. januara 1920. godine u selu Pusta Reka, kod Kruševa, u siromašnoj pečalbarskoj porodici. Posle završene osnovne škole u rodnom selu, 1931. godine otišao je u Vinkovce, gde mu se otac nalazio, i tamo učio krojački zanat. Uskoro se zaposlio u Kragujevcu. Tamo je postao aktivan u URS-ovim sindikatima i učestvovao u štrajkovima i demonstracijama.
Godine 1936. postao je predsednik omladinske sekcije tekstilaca za Grad Beograd. Iste godine primljen je za člana Saveza komunističke omladine Jugoslavije (SKOJ), a 1937. je postao sekretar skojevske grupe na Karaburmi. Zbog aktivnosti u sindikalnim i omladinskim organizacijama, aprila 1939, primljen je u Komunističku partiju Jugoslavije (KPJ).
Njegovu aktivnost je pratila policija, pa je jula 1939. godine uhapšen i držan dva meseca u zatvoru. Po izlasku iz zatvora proteran je u Kruševo, bez prava vraćanja u Beograd. U Kruševu se takođe priključio revolucionarnom pokretu. Uskoro je bio pozvan na služenje vojnog roka. Za vreme odsustva u januaru 1941. godine, zajedno sa Šula Minom je formirao partijski aktiv od pet članova u Pustoj Reci.
Narodnooslobodilačka borba uredi
Posle kapitulacije Jugoslavije aprila 1941. godine, bio je zarobljen u Mariboru i odveden u logor Stalag 3A u Buhenvaldu. Nakon izlaska iz logora u avgustu 1941, izvesno je vreme bio i u logoru kod Sofije u Bugarskoj. U septembru 1941. se vratio u rodno mesto i uključio u Narodnooslobodilački pokret (NOP). Povezao se s partijskom organizacijom i postao član Mesnog komiteta SKOJ-a u Kruševu.
U Kruševu ga je bugarska policija uhapsila i ispitivala, ali je zbog nedostatka dokaza bio pušten. U septembru 1942. godine otišao je u Kruševski partizanski odred „Pitu Guli“ i postao politički komesar čete. U proleće 1943. godine postao je zamenik političkog komesara Mavrovsko-kičevskog odreda, a u leto iste godine kurir Glavnog štaba NOV i PO Makedonije i Centralnog komiteta Komunističke partije Makedonije, sa specijalnim zadatkom za povezivanje zona sa Glavnim štabom i Centralnim komitetom.
U avgustu 1943. postao je zamenik komandira Župskog odreda, a posle zauzimanja Kičeva, 11. septembra 1943, postao je politički komesar bataljona, koji je kasnije ušao u sastav Prve makedonsko-kosovske brigade. Posle formiranja grupe bataljona, postao je politički komesar bataljona „Stiv Naumov“. S bataljonom je prešao put od Kožufa preko Belasice do Kozjaka, gde je formirana Treća makedonska udarna brigada. Tada je postavljen za zamenika komesara brigade. Na ovoj dužnosti ostao je do 2. avgusta 1944. godine.
Bio je biran za delegata u Antifašističkom veću narodnog oslobođenja Jugoslavije (AVNOJ) i na Prvom zasedanju Antifašističkog sobranja narodnog oslobođenja Makedonije (ASNOM), avgusta 1944. godine.
U avgustu 1944. godine, kada je formirano Odeljenje za zaštitu naroda (OZN), poverena mu je dužnost šefa odseka u Glavnom štabu.
Posleratni period uredi
I posle oslobođenja je zauzimao odgovorne dužnosti u ovoj službi i organima bezbednosti, da bi naposletku postao Državni sekretar za unutrašnje poslove NR Makedonije. Posle rata je završio Ekonomski fakultet.
Kasnije je bio i na drugim odgovornim dužnostima:
- član Izvršnog veća Sobranja SR Makedonije,
- predsednik Sreskog odbora Bitolj,
- direktor Carinske uprave SFRJ,
- sekretar Komisije za društeni nadzor Savezne skupštine SFRJ,
- predsednik Komisije za žalbe i predstavke Savezne skupštine SFRJ,
- potpredsednik Sobranja SR Makedonije,
- predsednik Saveza boraca NOR-a Makedonije,
- član Saveta federacije.
U više je saziva biran za poslanika Sobranja SR Makedonije i Savezne skupštine SFRJ. Od Prvog kongresa je biran za člana Centralnog komiteta Saveza komunista Makedonije.
Umro je 8. marta 2009. godine u Skoplju.
Nosilac je Partizanske spomenice 1941. i više jugoslovenskih odlikovanja, među kojima su — Orden zasluga za narod sa zlatnom zvezdom, Orden partizanske zvezde sa srebrnim vencem, Orden zasluga za narod sa srebrnim zracima, Orden bratstva i jedinstva sa srebrnim vencem i Orden za hrabrost. Nosilac je i više inostranih odlikovanja, među koje spadaju jedno bugarsko i jedno poljsko odlikovanje. Ordenom narodnog heroja odlikovan je 27. novembra 1953. godine.[1]
Reference uredi
- ^ Narodni heroji 1982, str. 77.
Literatura uredi
- Makedonska enciklopedija tom I. Skoplje: Makedonska akademija nauka i umetnosti. 2009.
- Narodni heroji Jugoslavije tom I. Beograd: Narodna knjiga. 1982.
