Klajpeda

Klajpeda
litv. *Klaipėda*
Klajpeda; litv. Klaipėda
	Centar Klajpede
	Zastava Grb
Administrativni podaci
Država	Litvanija
Okrug	Okrug Klajpeda
Opština	{{{opština}}}
Stanovništvo
Stanovništvo	‍
—	187.442 (2.005)
Geografske karakteristike
Koordinate	55° 42′ 00″ S; 21° 08′ 00″ I / 55.7° S; 21.133333° I
Površina	98,35 (širi deo grada 1.938,5) km2
	Klajpeda Klajpeda na karti Litvanije
Veb-sajt
	Zvanična prezentacija grada

Klajpeda (litv. Klaipėda, nem. Memel, rus. Клайпеда, polj. Kłajpeda) je treći grad po veličini u Litvaniji, smešten u njenom zapadnom delu. Grad je upravno središte istoimenog Klajpeda okruga.

Klajpeda je i jedina velika luka Litvanije, smeštena na obalama Baltičkog mora. Luka Klajpeda danas povezuje Litvaniju sa Švedskom, Danskom i Nemačkom. Pored grada se nalaze popularna odmarališta Neringa i Palanga.

Poreklo naziva uredi

Drevni, nemački naziv grada je Memel, koji izveden od naziva tevtonskog zamka na mestu današnjeg grada, Memelburga. Smatra se da je naziv kuronijskog porekla. Dati naziv kao službeni naziv grada bio od 1252—1923. i od 1939—1945..

Litvanski oblik Klajpeda se koristi u litvanskim izvorima od 15. veka. Kao jedini u zvaničnoj upotrebi od 1945. godine.

Geografija uredi

Klajpeda je smeštena u zapadnom delu Litvanije. Od glavnog grada Vilnjusa grad je udaljen 310 km zapadno, a od Kaunasa, drugog po veličini grada u državi, 215 km zapadno.

Reljef: Grad Klajpeda se nalazi u jugoistočnom delu Baltičkog mora. Grad se obrazovao u ravničarskom, nekad močvarnom području, na severnom kraju Kurskog zaliva, koji je odeljen Kurskom prevlakom od glavnine mora. Strateški, Klajpeda je postavljena na ulazu u zaliv, pa se iz nje nadzire veliki deo ovog dela Baltika.

Klima: U Kaunasu vlada kontinentalna klima.

Vode: Klajpeda je smeštena na Baltičkom moru. Grad je velika luka, a severno od grada pruža se „litvanska rivijera“ (Palanga, Neringa).

Istorija uredi

Luka Klajpeda

Stara razglednica Klajpede

Pešačka ulica u starom jezgru Klajpede

Kroz skoro celu istoriju Klajpeda je bila deo Pruske, Nemačke i Litvanije. Arhitektura u gradu je slična građevinama u Engleskoj, Danskoj i Nemačkoj.

Oblast su u 7. veku naselila baltička plemena. Tevtonski vitezovi su podigli zamak Memelburg na tom mestu 1252. godine. U sledećem razdoblju oko grada se obrazovalo gradsko naselje Memel, nastanjeno Nemcima, dok je okruženje ostalo litvansko. Između dva naroda je često dolazi do sukoba. 1379. godine grad su preuzeli litvanski kneževi. Na kraju, 1422. godine sporazumno je određena granica između tevtonskog Memela i litvanskog zaleđa, koja se održala sledećih 500 godina.

U 16. veku, stanovništvo Memela je prihvatilo luteranstvo. Gradsko stanovništvo bilo je poznato po obradi drveta. U sledećem razdoblju grad je doživeo privredni i kulturni procvat, prekinut Tridesetogodišnjim ratom u 17. veku. Grad je 1773. godine postao deo Istočne Pruske. Međutim, krajem 19. veka grad počinje zaostajati kao najseverniji i najistočniji grad u tadašnjoj Nemačkoj carevini. Grad je i dalje zadržao izraziti nemački karakter.

Posle Prvog svetskog rata oblast Memela je stavljena pod međunarodnu upravu. Novoosnovana Litvanija je 1923. godine zauzela celu oblast i zvanično je priključila sebi sledeće godine. Grad dobija dvojni naziv Memel - Klajpeda. U ovim godinama dolazi do neprijateljstva Nemaca i Litvanaca u oblasti Memela. Sve ovo je završeno ultimatumom Ribentropa Litvaniji 1939. godine, kojom je oblast Memela vraćena Nemačkoj. Međutim, već 1945. godine SSSR je zauzeo Memel, sada Klajpedu. U to vreme su matični Nemci iseljeni u maticu, a u grad su se doselili Litvanci i drugi narodi iz Sovjetskog Saveza (uglavnom Rusi i Belorusi). Posle sticanja nezavisnosti, Klajpeda je postala treći po veličini grad i najveća luka Litvanije, ali je grad pretrpeo sunovrat privrede i osipanje stanovništva.

Stanovništvo uredi

Populacija (ist.): Klajpeda
Godina
Stanovništvo

Danas je Klajpeda treći po veličini grad Litvanije i ima 187.442 (2005. g.), dok je pre imao 207.100 (1992. g.).

Etnički sastav: Tokom 20. veka došlo je do znatnih promena u etničkoj slici grada. Dok su na njegovom početku Nemci bili pretežno stanovništvo, danas su to narodi bivšeg Sovjetskog Saveza sa litvanskom većinom:

Litvanci 63,0%,
Rusi 28,2%,
Poljaci 4,8%,
Belorusi 0,5%,
ostali 3,5% .

Klajpeda

Sadržaj

Poreklo naziva uredi

Geografija uredi

Istorija uredi

Stanovništvo uredi

Galerija uredi

Poznate ličnosti uredi

Partnerski gradovi uredi

Reference uredi

Stanovništvo uredi

Spoljašnje veze uredi