Kosta Stamenković

kosta stamenković
kosta stamenković
	Kosta Stamenković
Lični podaci
Datum rođenja	3. oktobar 1893.
Mesto rođenja	Leskovac, Kraljevina Srbija
Datum smrti	26. mart 1942. (48 god.)
Mesto smrti	Šilovo, kod Lebana, Srbija
Profesija	radnik
Delovanje
Član KPJ od	1919.
Učešće u ratovima	Narodnooslobodilačka borba
Heroj
Narodni heroj od	4. decembra 1949.

Kosta Stamenković (Leskovac, 3. oktobar 1893 — Šilovo, kod Lebana, 26. mart 1942) bio je komunistički revolucionar, učesnik Narodnooslobodilačke borbe i narodni heroj Jugoslavije.

Biografija

Rođen je 3. oktobra 1893. godine u Leskovcu. Potiče iz siromašne radničke porodice. Osnovnu školu je završio u rodnom mestu. Zbog lošeg materijalnog stanja njegove porodice, nije mogao da se dalje školuje, pa se zaposlio kao mlinski radnik. Radeći u mlinu 1926. izgubio je levu ruku.

Još kao šegrt uključio se u radnički pokret. Učestvovao je u štrajkovima i drugim akcijama radničkog pokreta u Leskovcu. Član Komunističke partije Jugoslavije (KPJ) je od njenog osnivanja 1919. godine. Bio je aktivan ne samo u Leskovcu nego i u drugim mestima južne Srbije, gde je radio na stvaranju prvih partijskih organizacija. Ubrzo je postao istaknuti organizator sindikata. Okupljao je omladinu u kulturno-umetničkom društvu „Abrašević“, čiji je bio predsednik, u radničkom sportskom klubu „Dubočica“ i drugim društvima i organizacijama

U periodu od 1903. do 1934. godine bio je član Mesnog komiteta KPJ u Leskovcu, a od 1934. i član Okružnog komiteta. Iako nije imala veze s Centralnim komitetom Komunističke partije Jugoslavije, leskovačka partijska organizacija je i u najtežim uslovima ilegalnog rada nastavila delatnost i uticaj na radnike. Preko leskovačke organizacije, Centralni komitet je uspostavio vezu s organizacijama u Makedoniji.

Kosta je bio veoma popularan i cenjen među radnicima. Organizovao je veliki broj štrajkova, tarifnih i drugih akcija radnika Leskovca, među kojima je, svakako, najznačajniji veliki štrajk tekstilnih radnika u Leskovcu, 1940. godine, podržan od svih radnika u gradu.

Na novembarskim izborima 1938. godine, Kosta je, na predlog Komunističke partije Jugoslavije, bio kandidat za poslanika Radničko-seljačke liste. Sredinom januara 1940. godine uhapšen je i deportovan u koncentracioni logor u Bileći. Posle izlaska iz logora, 1940. godine, izabran je za političkog sekretara Okružnog komiteta KPJ za Leskovac.

Na Petoj pokrajinskoj konferenciji KPJ za Srbiju, izabran je za člana Pokrajinskog komiteta i delegata za Petu zemaljsku konferenciju KPJ, na kojoj je izabran za člana Centralnog komiteta Komunističke partije Jugoslavije.

Posle Aprilskog rata i okupacije Kraljevine Jugoslavije, Kosta je je radio na organizovanju i povezivanju partijskih organizacija i pripremanju oružane borbe u leskovačkom okrugu. U avgustu 1941. je napustio Leskovac i otišao na planinu Kukavicu, gde je formiran Leskovački partizanski odred, a Kosta je bio član njegovog Štaba.

Imao je istaknutu ulogu u organizovanju oslobodilačke borbe i širenju ustanka na jugu Srbije. Marta 1942. protiv partizanskih odreda na jugu Srbije, pokrenuta je snažna ofanziva. Okružni komitet KPJ i štabovi partizanskih odreda, u nemogućnosti da se frontalno suprotstave nadmoćnim snagama okupatora, odlučili su da se povuku u Jablanicu. Leskovački partizanski odred je, pod rukovodstvom Koste Stamenkovića, dao neprijatelju odlučni otpor, ali se i on morao povući u Jablanicu.

Oštre borbe s neprijteljem vođene su 25 i 26. marta 1942. godine. Četnici su u Popovačkoj šumi i u Šilovu kod Lebana, opkolili iznurene i slabo naoružane partizane. U borbi, većina boraca čete je izginula, a ranjenici zarobljeni i poubijani. Kosta je s nekoliko boraca dao odlučan otpor. Pošto su znali da se među preostalim borcima nalazi i Kosta, četnici su pokušali da ga uhvate živog.

Kosta se borio sve do poslednjeg metka. Kad su mu ostale još samo dve bombe, njegova kćerka Leposava bacila je jednu među četnike, a drugu je Kosta aktivirao. Poginuo je zajedno sa ćerkom Lepšom i partizankama Marom i Vericom.

Ukazom Predsedništva AVNOJ-a posthumno je 6. jula 1945. odlikovan Ordenom zasluga za narod prvog reda.^[1] Ukazom Prezidijuma Narodne skupštine FNR Jugoslavije 14. decembra 1949. proglašen je za narodnog heroja.^[2]

Po njemu se zove OŠ „Kosta Stamenković“ Leskovac.