Kriva Reka (Gornji Milanovac)
Kriva Reka je naselje u Srbiji u opštini Gornji Milanovac u Moravičkom okrugu. Prema popisu iz 2011. godine bilo je 71 stanovnika. Prema novinskom članku iz Politike, 2013. u selu ima samo 22 stanovnika.[1]
Kriva Reka | |
|---|---|
 | |
| Administrativni podaci | |
| Država | Srbija |
| Upravni okrug | Moravički |
| Opština | Gornji Milanovac |
| Stanovništvo | |
| — 2011. |  71 |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 44° 07′ 09″ S; 20° 23′ 28″ I / 44.119166° S; 20.391166° I |
| Vremenska zona | UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST) |
| Aps. visina | 319 m |
.svg)  Kriva Reka Kriva Reka na karti Srbije | |
| Ostali podaci | |
| Pozivni broj | 032 |
| Registarska oznaka | GM |
Selo je udaljeno 19 km od Gornjeg Milanovca i na trasi je pruge uskog koloseka u pravcu Ljiga. Nalazi se na nadmorskoj visini od 300 do 420 m i površini od 1.026 ha.[2]
Selo je pripadalo opštini Boljkovci sve do druge polovine 19. veka, a kasnije opštini Šilopaj. Osnovna škola im je bila u Šilopaju. Do kraja tridesetih godina 20. veka pripadalo je crkvenoj parohiji crkve Svete Bogorodice u Boljkovcima, a kasnije crkvi Svetog Nikole u Šilopaju. Seoska slava je Beli petak.[2]
Istorija uredi
Selo je dobilo ime po reci koja teče kroz selo i pravi veći broj krivina. Selo spada u srednjovekovna naselja o kojima nema pisanih pomena.[2] Nije izvesno da li se u Krivoj reci nalazila crkva, zadužbina despota Đurđa Brankovića, u kojoj je on i sahranjen 1456, ili je ovo bilo vezano za isti toponim bliže selu Majdan. U blizini pomenute Krive reke nalazio se i letnjikovac u kome je 1457. umrla njegova žena, Prokleta Jerina.[3] Ne zna se gde su ostaci letnjikovca i crkve.
Kroz selo je svojevremeno prolazila pruga uskog koloseka Beograd-Čačak, a u selu se nalazila stanica.[1]
Stanovništvo se iselilo pred najezdom Turaka. Ostalo je malo starosedelačkog stanovništva. Za vreme Prvog srpskog ustanka novodoseljeno stanovništvo došlo je iz rejona Sjenice i Užica 1809. godine. Po predanju, u selu je postojao spahija koji se zvao Loja koji je imao zemlju i velika stada ovaca koja je raja čuvala. U ustanku spahija je ubijen a njegova zemlja je podeljena doseljenicima. Posle Drugog srpskog ustanka bilo je doseljenika i iz okoline Beograda.[2]
Ovde se nalaze Stari spomenici na seoskom groblju u Krivoj Reci.
U ratovima u periodu od 1912. do 1918. godine selo je dalo 87 ratnika. Poginulo ih je 43 a 44 je preživelo.[2]
Demografija uredi
U popisima selo je 1910. godine imalo 436 stanovnika, 1921. godine 376, a 2002. godine taj broj je spao na 99.[2]
U naselju Kriva Reka živi 98 punoletnih stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 57,3 godina (53,0 kod muškaraca i 61,0 kod žena). U naselju ima 57 domaćinstava, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 1,79.
Ovo naselje je velikim delom naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002. godine), a u poslednja tri popisa, primećen je pad u broju stanovnika.
Najpoznatiji krivorečanin u dvadesetom veku bio je rašljar Miloš Đuković.[1] Tvrdio je da je pomoću rašlji otkrio mesto gde je zakopano blago despota Đurđa.[4] Umro je 2010. godine.
|
| |||||||||||||||||||||||||||||||
| m | ž |
|||
| ? | 1 | 2 | ||
| 80+ | 2 | 6 | ||
| 75—79 | 2 | 6 | ||
| 70—74 | 5 | 9 | ||
| 65—69 | 3 | 6 | ||
| 60—64 | 7 | 6 | ||
| 55—59 | 5 | 7 | ||
| 50—54 | 5 | 3 | ||
| 45—49 | 2 | 4 | ||
| 40—44 | 3 | 0 | ||
| 35—39 | 3 | 1 | ||
| 30—34 | 1 | 0 | ||
| 25—29 | 4 | 2 | ||
| 20—24 | 1 | 1 | ||
| 15—19 | 0 | 1 | ||
| 10—14 | 1 | 0 | ||
| 5—9 | 0 | 1 | ||
| 0—4 | 1 | 1 | ||
| Prosek : | 53,0 | 61,0 | ||
| ||||||||||||||||||||||||
|
| Pol | Ukupno | Neoženjen/Neudata | Oženjen/Udata | Udovac/Udovica | Razveden/Razvedena | Nepoznato |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Muški | 44 | 12 | 26 | 4 | 2 | 0 |
| Ženski | 54 | 3 | 22 | 28 | 1 | 0 |
| UKUPNO | 98 | 15 | 48 | 32 | 3 | 0 |
| Pol | Ukupno | Poljoprivreda, lov i šumarstvo | Ribarstvo | Vađenje rude i kamena | Prerađivačka industrija |
|---|---|---|---|---|---|
| Muški | 20 | 13 | 0 | 0 | 3 |
| Ženski | 12 | 8 | 0 | 0 | 2 |
| UKUPNO | 32 | 21 | 0 | 0 | 5 |
| Pol | Proizvodnja i snabdevanje | Građevinarstvo | Trgovina | Hoteli i restorani | Saobraćaj, skladištenje i veze |
| Muški | 0 | 0 | 2 | 0 | 2 |
| Ženski | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| UKUPNO | 0 | 0 | 2 | 0 | 2 |
| Pol | Finansijsko posredovanje | Nekretnine | Državna uprava i odbrana | Obrazovanje | Zdravstveni i socijalni rad |
| Muški | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Ženski | 0 | 0 | 0 | 1 | 1 |
| UKUPNO | 0 | 0 | 0 | 1 | 1 |
| Pol | Ostale uslužne aktivnosti | Privatna domaćinstva | Eksteritorijalne organizacije i tela | Nepoznato | |
| Muški | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| Ženski | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| UKUPNO | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Galerija uredi
-
Kriva Reka, bunar -
Kriva Reka, spomenik poginulima u NOB-u -
Kriva Reka, zgrada -
Kriva Reka
Reference uredi
- ^ a b v Politika: Kriva Reka skrajnuta i u izbornim kampanjama, 13. januar 2013.
- ^ a b v g d đ Đuković, Isidor (2005). Rudničani i Takovci u oslobodilačkim ratovima Srbije 1912-1918. godine. Gornji Milanovac: Muzej Rudničko-takovskog kraja. str. 260.
- ^ Živadin M. Stevanović: Postanak i razvitak Gornjeg Milanovca, 1968; izdanje pisca.
- ^ Glas javnosti: Rašljama do blaga despota Đurđa, 20. mart 2003.
- ^ „Knjiga 9”. Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima (PDF). webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. maj 2004. ISBN 86-84433-14-9.
- ^ „Knjiga 1”. Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-00-9.
- ^ „Knjiga 2”. Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-01-7.
