Википедија

Mikmaci

Mikmaci[3][4][5] su algonkvinski narod, koji od davnina naseljava oblast koja danas pripada atlantskim provincijama Kanade. Svoju postojbinu zovu Mikmaki(ja). Prema kanadskom popisu iz 2016. godine ima ih 168.480 (uključujući 18.044 Mikmaka koji pripadaju nedavno priznatoj „Prvoj naciji Kalipu” na ostrvu Njufaundlend[6][7]), od kojih oko 11.000 govori mikmačkim jezikom, jednim od istočnoalgonkvinskih jezika.[8][9] U prošlosti su kao pismo korišćeni mikmački hijeroglifi, međutim danas kao pismo služi latinica.

Mikmak
Лну
Mikmačka zastava.[1] Zastava bi po pravilu trebalo da bude istaknuta uspravno, kao što je prikazana na slici, ali je uobičajeno njeno isticanje u vodoravnom položaju i tada se zvezda nalazi u njenom gornjem levom uglu.
Istorijska teritorija algonkvinskih naroda koji su deo Vabanačke konfederacije:
  Zapadni Abenaki
  Istočni Abenaki
  Pasamakvodi
  Malisiti
  Mikmaci
Ukupna populacija
168.480 (2016[2])
Regioni sa značajnom populacijom
(Mikmaki, Vabanakik)
Kanada i Sjedinjene Američke Države (Mejn)
Njufaundlend i Labrador36.470
Nova Škotska34.130
Ontario32.095
Kvebek25.230
Nju Bransvik18.525
Britanska Kolumbija6.410
Ostrvo Princa Edvarda2.330
Jezici
Mikmački, danas i engleski i francuski
Religija
Mikmačka narodna vera, hrišćanstvo itd
Srodne etničke grupe
Ostali Algonkvinski narodi

Mikmaci, Malisiti i Pasamakvodi, koji su naseljavali istočnu obalu današnje Kanade, potpisali su niz sporazuma o miru i prijateljstvu sa britanskom krunom tokom 18. veka; od kojih je prvi potpisan 1725, a poslednji 1779. Domoroci ovim sporazumima nisu ustupili svoju zemlju, niti su se odrekli drugih svojih prava.[10] Presudom Vrhovnog suda Kanade iz 1999. u predmetu Kraljica protiv Maršala (engl. R v Marshall; Regina versus Marshall[11]), potvrđena su prava Mikmaka utvrđena sporazumom iz 1752. kojim je garantovano pravo domorodaca na lov, ribolov i trgovinu na njihovoj zemlji.

Mikmačko Veliko veće (Sante Maviomi) ima pravo da se upušta u neposredne razgovore sa kanadskom saveznom vladom i vladom Nove Škotske, na osnovu sporazuma od 30. avgusta 2010, koji je nastao u okrilju „Mikmačko-Novoškotsko-Kanadskog Tripartitnog Foruma”.[12] Ovaj sporazum o saradnji, koji uključuje sve „prve nacije” iz Nove Škotske, bio je prvi svoje vrste u istoriji Kanade.[12] Mikmačko veliko veće u prošlosti su sačinjavali predstavnici sedam okružnih veća Mikmakije i okružne poglavice. Ono je bilo najviši nivo vlasti mikmačkog naroda, koje je posle donošenja Indijanskog zakona iz 1876. izgubilo svoj značaj, jer je zakonom bilo predviđeno da „prve nacije” izaberu svoje vlade, što je dovelo do toga da je Veliko veće imalo samo simbolični značaj.[13][14]

Veliko veće Sante Maviomi uredi

Pored okružnih veća, kojih je bilo 7, Mikmakijom je tradicionalno upravljalo Veliko veće ili Sante Maviomi. Veliko veće se sastojalo od Keptinaka („kapetani” na srpskom), koji su bili okružni poglavari. Postojale su i starešine putui (starci čitači pojaseva od vampuma i istoričari, koji su se takođe bavili sporazumima sa drugim starosedeocima i nedomorocima), žensko veće i sahem (veliki poglavica). Sahem (veliki poglavica) je bila titula koja se davala jednom od okružnih poglavara, koji je obično bio iz okruga Unamaki (ostrvo Kejp Breton). Ova titula je bila nasledna unutar klana i obično se prenosila na najstarijeg sina velikog poglavice.

Sante Maviomi ili Mikmačko Veliko veće, bilo je najviši nivo vlasti mikmačkog naroda. Nakon donošenja Indijanskog zakona iz 1876. ono je izgubilo svoj značaj, jer je zakonom bilo predviđeno da „prve nacije” izaberu svoje vlade, što je dovelo do toga da je uloga Velikog veća bila svedena na duhovno vođstvo.[15][14]

Mikmačka nacija i vlada Nove Škotske postigle su 30. avgusta 2010. istorijski sporazum, kojim je potvrđeno da je mikmačko Veliko veće zvanično konsultativno telo koje vodi razgovore sa kanadskom saveznom vladom i vladom pokrajine Nove Škotske.[12] Stvaranje Mikmačko-Novoškotsko-Kanadskog Tripartitnog Foruma je prethodilo potpisivanju ovog sporazuma.[12] Sporazum iz avgusta 2010. je prvi takav sporazum o saradnji u kanadskoj istoriji; njime je predviđeno predstavljene svih Prvih nacija iz provincije Nova Škotska.[12]

Po tradiciji, Veliko veće se sastajalo na malom ostrvu Mniku, u jezeru Bra d'Or na ostrvu Kejp Breton (Unamkik). Danas, početkom 21. veka, ono se nalazi u okviru rezervata pod imenom Čep'l Ajlend ili Potlotek. Zasedanja Velikog veća se i dan-danas održavaju na ostrvu Mniku.

Takamkuk (Njufaundlend) je istorijski pripadao teritoriji okruga Unamkik. Međutim, kasnije je ovo veliko ostrvo organizovano kao poseban okrug.

Velike poglavice uredi

Sahem (veliki poglavica) Membertu je 24. juna 1610. prešao u katolicizam i krstio se. Sklopio je savez sa francuskim jezuitima. Mikmaci, kao trgovinski saveznici Francuza, dozvoljavali su ograničeno naseljavanje Francuza na svojoj zemlji.

 
Sahem Gabriel Siliboj — prvi vođa Mikmaka koji se borio na Vrhovnom sudu Nove Škotske za ostvarivanje prava Mikmaka po osnovu potpisanih sporazuma, 1929.

Gabrijel Siliboj (1874—1964), je bio uvaženi verski vođa, član Velikog veća, koji je izabran za novog sahema 1918. Na ovu poziciju je biran više puta i na njoj je ostao do kraja života.[16]

Nova Škotska je 1927. optužila Velikog poglavicu Siliboja da je van sezone lovio bizamske pacove zbog krzna. Prvi se u svojoj odbrani na sudu pozvao na prava definisana Sporazumom iz 1752. Međutim, izgubio je ovaj spor. Vrhovni sud Kanade je 1985. konačno priznao sporazumna prava iz 1752. na lov i ribolov autohtonog stanovništva u svojoj presudi Kraljica protiv Sajmona (engl. R. v. Simon).[17] Na 50. godišnjicu Silibojeve smrti, Veliko veće je zatražilo od vlade Nove Škotske pomilovanje za pokojnog Velikog poglavicu. Premijer Stiven Meknil dao je posthumno pomilovanje 2017. godine.[16] Zamenik guvernera Nove Škotske, Džon Džejms Grant, premijer Meknil i ministarka pravde Dajana Vejlen, pomilovali su Siliboja i izdali formalno izvinjenje: to je bilo „drugo posthumno pomilovanje u istoriji Nove Škotske”.[16] Njegov unuk, Endru Deni, današnji Veliki poglavica Velikog saveta, rekao je da je njegov deda „izazivao poštovanje; mladi ljudi koji su želeli da se venčaju od njega su tražili blagoslov, a kod misije na Čep'l Ajlendu čamci su se se zaustavljali kada je on prolazio”.[16][16]

Mikmački jezik uredi

Prema popisu iz 2016. godine, od 168.420 Mikmaka, samo je 7.140 njih ili 4% izjavilo da govori mikmačkim jezikom.[18][19]

Hijeroglifsko pismo uredi

Mikmački jezik je ranije pisan mikmačkim hijeroglifskim pismom. Danas je uglavnom u upotrebi latinično pismo.

U Nacionalnom parku Kedžimkudžik, petroglifi urezani u stene od škriljaca, koji prikazuju način života Mikmaka, uključuju pisane hijeroglife, ljudske figure, mikmačke kuće i kolibe, ukrase (kao što su krstovi), jedrenjake i životinje. Oni se vezuju za Mikmake, koji su neprekidno naseljavali ovo područje od praistorije.[20]‍:1 Najstariji petroglifi su nastali u praistoriji, a najmlađi u 19. veku.[21]

Džeri Lounklaud (1854—1930), mikmački „etnograf”, 1912. je transkribovao neke od petroglifa iz Kedžimkudžika i poklonio svoja dela Muzeju Nove Škotske.[22] Zaslužan je za prvu mikmačku monografiju, koja je napisana na osnovu njegovih usmenih zapisa o istoriji Mikmaka iz 1920-ih.[23]

Nakon što je krajem 1670-ih video mikmačke hijeroglife, koje je mladi Mikmak ispisao ugljem na brezovoj kori, francuski misionar Krestijen Le Klerk, koji je radio na poluostrvu Gaspe, usvojio je njihovu upotrebu za podučavanje Mikmaka katoličkim molitvama i himnama na njihovom sopstvenom jeziku.[24]

 
Katolička molitva Krunica Blažene Device Marije pisana mikmačkim hijeroglifima (autor Kristijan Kauder 1866)

Kristijan Kauder, koji je bio misionar u Mikmakiji od 1856. do 1871. je u svom delu na nemačkom, Hrišćanski Katihizis, objavljenom 1866, zapisao nekoliko molitvi pisanih mikmačkim hijeroglifima, kao što su Krunica Blažene Device Marije i Očenaš.[25]

Dejvid L. Šmit i Murdena Maršal su u svojoj knjizi iz 1995. godine, objavili neke od molitava, pripovetki i liturgija predstavljenih hijeroglifima — piktografskim simbolima. Mikmaci su ove hijeroglife razvili pre kontakta sa Evropljanima. Francuski jezuitski misionari su usvojili njihovu upotrebu pri podučavanju Mikmaka katoličkim molitvama i veri.[26] Šmit i Maršal su dokazali da su ovi hijeroglifi služili kao potpuno funkcionalno pismo.[26] Oni tvrde da je to najstarije pismo nekog autohtonog jezik u Severnoj Americi severno od Meksika.[26]

Etimologija reči Mikmak uredi

Naziv Lnu je mikmački autonim, a njegovo značenje je „ljudsko biće” ili „ljudi”.[27] Mikmaci su sebe nazivali imenom Lnu, ali su izraz nikmak (moj rođak) koristili kao pozdrav.[28]

Francuzi su za Mikmake prvobitno koristili naziv Surikva,[29] a kasnije Gaspesiens (stanovnici poluostrva Gaspe). Naziv Mikmakis su preuzeli iz engleskog jezika. Britanci su ih prvobitno zvali Tarantins, što je naziv koji verovatno ima francusku osnovu.[30]

Postoje različita objašnjenja za pojavu i širenje uptrebe pojma Mikmak. Prema Mikmačkom vodiču za snalaženje reč „Mikmak” znači „porodica”.[31][Notes 1] Anišinabe za Mikmake koriste naziv Midžima(g), što znači „braća/saveznici”.[32]

Šarl Obert de la Šene je prvi Evropljanin koji je zabeležio pojam Mikmak kao naziv za narod, a upotrebio ga je u svojim memoarima iz 1676. Ovaj podatak je navela Marion Robertson u svojoj knjizi Crvena zemlja: Mikmačke priče (engl. Red Earth: Tales of the Mi'kmaq), koju je objavio 1960-ih Muzej Nove Škotske,[33][34]Robertson citira profesora Ganonga, koji predlaže da je reč „Mikmak” izvedena iz reči megamingo (zemlja). Isti predlog ima o je i Mark Lekarbo.[34]

Mgouće je da ime Mikmak ima značenje „Crvene Zemlje Narod, ili Narod Crvene Zemlje”.[33] Megumagi, ime koje su Mikmaci koristili za svoju zemlju, i Megumavak, ime kojim su nazivali sebe, povezani su sa rečima megvak, što se odnosi na crvenu boju, i magumegek, „na zemlji”.[34] Rand je preveo megakumegek kao „crveno na zemlji”, „crveno tlo” ili „crvena zemlja”.[34] Prema Robertsonu poreklo mikmačkog imena je vezana za reč nigumak, što znači „moj brat” ili „moj prijatelj”, ili predstavlja izraz ljubaznosti.[33] Stansburi Hagar je sugerisao u svom delu „Mikmačka Magija i Medicina” da reč megumavak potiče od megumovesu, što se odnosi na magiju.[33]

Geografija uredi

 
Mikmaki(ja): Podeljena na 7 okruga. Nije prikazan Takamgag (Takamgik), osmi okrug koji obuhvata celo ostrvo Njufaundlend.[35] Takamgag je bio deo Onamaga (Anamakika) do 1800-ih.

Zemlja Mikmaka, Mikmaki(ja), tradicionalno je podeljena na sedam okruga. Pre nametanja kanadskog Indijanskog zakona, svaki okrug je imao svoju nezavisnu vladu i granice. Nezavisne vlade su imale okružnog poglavicu i veće. Članovi saveta bili su poglavice bandi (potplemena, družina), starešine i drugi istaknuti članovi plemena. Okružno veće je bilo zaduženo da obavlja sve dužnosti koje ima svaka nezavisna i slobodna vlast, donošenje zakona, sprovođenje pravde, davanje prava na korišćenje ribolovnih područja i lovišta, ratovanje i uspostavljanje mira.

Okruzi uredi

Osam mikmačkih okruga (uključujući Takamgag, koji često nije uvršten) su: 1) Epekvitik ak Piktik, 2) Eskikevakik, 3) Kespek, 4) Kespakvitik, 5) Siknikt, 6) Sipiknikatik, 7) Anamakik i 8) Takamgik (Takamgag).

Odnos Mikmaka sa saveznim i pokrajinskim vlastima uredi

Tripartitni forum uredi

„Mikmačko-Novoškotsko-Kanadski Tripartitni Forum” je osnovan 1997. Vlade Kanade i Nove Škotske su 31. avgusta 2010. potpisale istorijski sporazum sa Mikmačkom nacijom, kojim je uspostavljen proces u kojem savezna vlada mora da se konsultuje sa mikmačkim Velikim većem (Sante Maviomi) pre nego što se upusti u bilo kakve aktivnosti ili projekte koji utiču na Mikmake u Novoj Škotskoj. Ovo je prvi takav sporazum o saradnji u kanadskoj istoriji, njime su uključene sve prve nacije unutar jedne provincije.[12]

Komisija za istinu i pomirenje uredi

Mikmakinja iz Nove Škotske, aktivistkinja Nora Bernard, inicirala je 2005. godine najveću grupnu tužbu u kanadskoj istoriji, zastupala je oko 79.000 žrtava školskog sistema kanadskih Indijanaca. Vlada Kanade je prihvatila nagodbu, na osnovu koje je imala obavezu da žrtvama isplati više od 5 milijardi kanadskih dolara.[36][37]

Od 2008. od 2015. postojala je „Komisija za istinu i pomirenje u slučaju internata za indijansku decu”, čiji su članovi u jesen 2011. godine, putovali u različita naselja na Atlantskom priobalju Kanade, koja su sva bila u oblasti koju je pokrivao internat za Indijance Šubenakadi, koji je bio jedini internat u regionu. U svojoj knjizi iz 2004. godine pod naslovom Zaveštanje internata Šubenakadi, novinar Kris Bendžamin je pisao o „živim ranama” mikmačke dece koja su pohađala instituciju Šubenakadi u periodu od tri decenije — od 1930. do 1967.[38]

Mikmačko školstvo uredi

Prva škola pod upravom samih Mikmaka u Novoj Škotskoj — „Migmag Gina matnoj”,[39] osnovana je 1982. i rezultat je saradnje između Mikmaka i vlade Nove Škotske. Obrazovni program koji sprovodi ova škola, prema Krisu Bendžaminu je najuspešniji među školama pod kontrolom prvih nacija u Kanadi.[37]

Do 1997. godine, vlastima svih mikmačkih rezervata preneta je odgovornost za pružanje obrazovanja.[40] Do 2014. godine osnovano je 11 škola u Novoj Škotskoj pod upravom domorodačkih bandi (družina, potplemena),[41] a provincija ima najveću stopu zadržavanja starosedelačkih učenika u školama u Kanadi.[41] Više od polovine nastavnika su Mikmaci.[41] Od 2011. do 2012. godine došlo je do povećanja od 25% broja mikmačkih učenika koji obrazovanje nastavljaju na univerzitetu. Atlantska Kanada ima najveću stopu starosedelačkih studenata koji pohađaju univerzitete u zemlji.[42][43]

Istorija uredi

Pre kontakta sa Evropljanima uredi

 
Mikmakinje prodaju košare (korpe), delo slikarke Meri MekKi, naslikano oko 1845.

U jugozapadnoj Novoj Škotskoj postoje arheološki dokazi da su zemlja i drugi resursi korišćeni na tradicionalan način najmanje 4.000 godina.[44]‍:23[45][46] U Nacionalnom parku i istorijskom lokalitetu Kedžimkudžik, postoje plovni putevi od zaliva Fandi do Atlantskog okeana koje su kanuisti starosedeoci koristili hiljadama godina.[47]

U svojoj magistarskoj tezi na Memorijalnom Univerzitetu, mikmački starešina, Rodžer Luis, istražio je recipročni odnos mikmačkog stanovništva sa životnom sredinom, koje je ono imalo pre kontakta sa Evropljanima. Taj odnos se ogledao u samoodrživom ribolovu, lovu i sakupljanju, kao i odabiru lokacija naselja.[48] Luis, koji je bio na poziciji kustosa etnologije u Muzeju Nove Škotske u Halifaksu, od 2007. godine,[49] se u svojoj magistarskoj tezi fokusirao na vrše korišćene za ribolov u jugozapadnoj Novoj Škotskoj pre kontakta sa Evropljanima.[44]

U poglavlju „Pozna praistorija istočne obale” „Priručnika severnoameričkih Indijanaca” (Handbook of North American Indians) iz 1978. godine, koje je izdao institut Smitsonijan, arheolog Din Snou navodi da je prilično duboka lingvistička podela između Mikmaka i istočnih Algonkvina, koji su živeli jugozapadno od njih, on sugeriše da su Mikmaci na svojoj zemlji razvili posebnu kulturu. U njoj je bila naglašena pomorska orijentacija, pošto je ovo područje imalo relativno malo velikih rečnih sistema.[50] U poglavlju „Rani indijansko-evropski kontakt” istog Priručnika iz 1978. godine, etnolog T. Dž. Braser je opisao kako su pre kontakta male polunomadske bande (družine, potplemena), koje je činilo nekoliko patrilinearno srodnih porodica starosedelaca, preživljavale u klimatskim uslovima nepovoljnim za poljoprivredu, izdržavajući se ribolovom i lovom. Značajne vođe nisu postojale, sem u lovačkim družinama.[51] U istom Priručniku iz 1978. godine, antropolog Filip Bok je opisao godišnji ciklus sezonskog kretanja Mikmaka pre kontakta. Bok je napisao da su Mikmaci tokom zime živeli u raštrkanim logorima u unutrašnjosti, a tokom leta u većim priobalnim naseljima. Mrešćenje riba u martu bi ih navelo da se okupe oko potoka u kojima se riba mresti. Ovde su lovili haringe, sakupljali jaja vodenih ptica i lovili guske. U maju je na morskoj obali postojalo obilje bakalara i školjki, a priobalni povetarac je donosio olakšanje od insekata krvopija koji su rasprostranjeni u unutrašnjosti, kao što su crne muve (Simuliidae), jelenske muve (Chrysops), razne vrste malih mušica i komaraca (Culicidae). Jesenji mraz ubijao je ove insekte tokom septembra, u vreme mresta američkih jegulja, koje su u ovo doba lovili Mikmaci. Manje družine Mikmaka bi se zatim raspršile i otišle u unutrašnjost, gde su lovili losove i karibue.[52][53] Los je bio najvažnija životinja koju su Mikmaci lovili, svi delovi tela losa su bili korišćeni: meso za hranu, koža za odeću, tetive za izradu konopca i kosti za rezbarenje i pravljenje alata. Druge životinje koje su Mikmaci lovili bili su jeleni, medvedi, zečevi, dabrovi i bodljikavi prasići.[54]

Braser je opisao prvi kontakt između Mikmaka i evropskih ribara.[55] Ovi ribari su svoj ulov solili na moru i s njim plovili kući, ali su već 1520. uspostavili svoje prve logore na obali za sušenje bakalara. Tokom druge polovine 16. veka, sušenje je postalo preovlađujući metod čuvanja bakalara.[55] Braser je zabeležio da je trampa krzna za evropsku robu promenila mikmačko društvo. Želja za uvoznom robom navela je muškarce da veći deo godine provode daleko od obale, u unutrašnjosti, gde su lovili životinje zbog krzna. Lov životinja koje se ne sele, kao što je dabar, povećalo je svest o značaju čuvanja plemenskih granica od stranaca. Sklonost trgovaca da trguju u pristupačnijim lukama dovela je do okupljanja Mikmaka u manji broj letnjih naselja. To je posledično dovelo do stvaranja manjeg broja većih bandi (družina, potplemena), predvođenih trgovcima koji su bili najsposobniji pregovarači.[56]

Prema Muzeju Nove Škotske, medveđi zubi i kandže su korišćeni kao ukrasi u regalijama. Žene su koristile bodlje bodljikavih prasića kao igle kojima su izrađivale nizove ukrasnih perli na odeći, mokasinima i raznim modnim detaljima. Oružje koje je najviše korišćeno za lov su luk i strela. Mikmaci su svoje lukove pravili od javora. U ishrani su koristili razne vrste riba, kao što su losos i jesetra, kao i razne vrste morskih plodova kao što su jastog, lignje, školjke i jegulje, takođe su se hranili morskim pticama i njihovim jajima. Lovili su morske sisare kao što su pliskavice, kitovi, morževi i foke.[54]

Mikmačka teritorija je bila prvi deo Severne Amerike koji su Evropljani obilato eksploatisali. Izveštaji Džona Kabota, Žaka Kartjea i portugalskih istraživača o tamošnjim uslovima podstakli su posete portugalskih, španskih, baskijskih, francuskih i engleskih ribara i kitolovaca, počev od 16. veka.

Evropski ribari su osnovali ribarske logore u Novom svetu u kojima su trgovali sa mikmačkim ribarima; a trgovina se brzo proširila na krzna. Prema Tomasu B. Kostejnu, (1885—1965), novinaru koji je pisao istorijske romane, oko 1578. približno 350 evropskih brodova je lovili oko ušća reke Sen Loren. Većina su bili nezavisni ribari, ali je sve veći broj istraživao mogućnost trgovine krznom.[57]

17. i 18. vek uredi

Kolonijalni ratovi uredi

U jeku Rata kralja Filipa između engleskih kolonista i Indijanaca u južnoj Novoj Engleskoj, Mikmaci su postali deo „Vabanačke konfederacije”, saveza koji je pored Mikmaka uključivao i 4 druga algonkvinska naroda: Zapadni Abenaki, Istočni Abenaki (Penobskoti i dr.), Pasamakvodi i Malisiti.[58] Vabanačka konfederacija je bila u savezu sa Akađanima. U toku Rata kralja Filipa došlo je i do Bitke kod Port La Tura (1677), prvog vojnog sukoba između Mikmaka i Nove Engleske.

Tokom perioda od sedamdeset pet godina, tokom šest ratova u Mikmakiji, Mikmaci i Akađani su se zajedno borili da spreče Britance da zauzmu ovu oblast. Francuska je izgubila vojnu kontrolu nad Akadijom 1710. i odrekla se polaganja prava na nju (osim Kejp Bretona) Spoprazumom iz Utrehta sa Engleskom iz 1713. godine.

Ali Mikmaci nisu bili uključeni u sklapanje sporazuma i nikada nisu ustupili svoju zemlju Britancima. Mikmacima je 1715. rečeno da Britanci na osnovu Sporazuma iz Utrehta polažu pravo na njihovu drevnu teritoriju. Mikmaci su se formalno žalili francuskom komandantu u Luizburgu zbog toga što je francuski kralj preneo suverenitet nad njihovom zemljom koja nije bila u njegovom posedu. Bili su obavešteni o tome da su Francuzi polagali pravo na njihovu zemlju tokom jednog veka, na osnovu zakona koje su doneli evropski kraljevi, prema kome zemlja ne može biti u legalnom vlasništvu nijednog nehrišćanina, i da je stoga takva zemlja slobodno dostupna svim hrišćanskim vladarima koji na nju polože pravo. Prema mikmačkom istoričaru Danijelu Polu „Ako bi moderni legalisti ikada priznali ovaj izopačeni zakon, morali bi da uzmu u obzir činjenicu da je, nakon što su veliki poglavica Membertu i njegova porodica prešli na hrišćanstvo 1610. godine, mikmačka zemlja trebalo da bude izuzeta od zaplene, jer su Mikmaci bili hrišćani. Međutim, teško je zamisliti da bi se moderna vlada povukla i pokušala da iskoristi takvo necivilizovano smeće kao opravdanje za nepriznavanje starosedelačkog prava na zemlju”.[59]‍:74–75

Zajedno sa Akađanima, Mikmaci su pokušavali da spreče osnivanje britanskih (protestantskih) naselja vršeći brojne napade na Halifaks, Dartmut, Lorenstaun i Lunenburg. Tokom Francuskog i indijanskog rata, severnoameričkog ratišta Sedmogodišnjeg rata između Francuske i Britanije, Mikmaci su pomagali Akađanima da se odupru Britancima tokom njihovog proterivanja. Vojni otpor je znatno oslabio nakon francuskog poraza u opsadi Luizburga (1758) na ostrvu Kejp Breton. Velika Britanija je Pariskim sporazumom iz 1763. ozvaničila svoj kolonijalni posed nad celom Mikmakijom.

Sporazumi o miru i prijateljstvu uredi

 
Mikmački logor, delo Hiberta Njutona Binija, 1791.

Između 1725. i 1779. godine, Mikmaci, Malisiti i Pasamakvodi su potpisali brojne sporazume, koji se obično nazivaju „Zavetni niz sporazuma o miru i prijateljstvu” (engl. Covenant Chain of Peace and Friendship Treaties), kojima su uspostavili „mirne odnose sa britanskom krunom”. Prema mikmačkim predstavnicima, ovim sporazumima — koje je Vrhovni sud Kanade naveo kao pravni presedan u predmetu Kraljica protiv Maršala — Mikmaci „nisu ustupili niti se odrekli svog vlasništva nad zemljom i svojih drugih prava”.[10]

Prema nekim istoričarima prvim sporazumom potpisanim 1725. godine, nakon Damerovog rata, Mikmaci se nisu odrekli prava na lov, ribolov i sakupljanje plodova u divljini.[60] Sporazumima iz Halifaksa (1760—61) okončani su sukobi između Mikmaka i Britanaca.[61] Pod sporazumima iz Halifaksa se podrazumeva niz sporazuma, među kojima je prvo potpisan malisitsko-pasamakvodski sporazum u Halifaksu 1760, a zatim i veći broj sporazuma od 1760. do 1761. sa različitim mikmačkim plemenima posebno.

Sporazum o miru i prijateljstvu iz 1752. između Njegovog Veličanstva Kralja i Žan-Batista Kopita,[17] u ime Šubenakadskih Mikmaka je citiran u odluci Vrhovnog suda Kanade iz 1985. godine u presudi u slučaju Kraljica protiv Simona (R. v. Simon).[17] U svojoj knjizi iz 2002. o slučaju Maršal, istoričar Vilijam Viken je zapisao da ne postoji pisana dokumentacija koja bi podržala tvrdnju da je Koup (Kopit) sklopio sporazum u ime svih Mikmaka.[62] ‍:184 Potpisivanjem niza sporazuma, 75 godina ratovanja okončano je 1761. Sporazumima iz Halifaksa.[63][61]

Prema knjizi iz 2009. Nova Škotska: džepna istorija (engl. Nova Scotia: a pocket history), koju su napisali istoričari sa Univerziteta Sent Mari iz Halifaksa Džon G. Rid i Brenda Konroj, iako sporazumi iz 1760—61 sadrže izjave o potčinjavanju Mikmaka britanskoj kruni, na osnovu izjava Mikmaka potpisnika ovih sporazuma može se zaključiti da su oni želeli da potpisivanjem sporazuma uspostave prijateljski i uzajamni odnos.[64] Početkom 1760-ih, u regionu je bilo oko 300 mikmačkih ratnika i hiljade britanskih vojnika. Ciljevi mikmačkih pregovarača koji su učestvovali u pregovorima o sporazumu u Halifaksu iz 1760. bili su sklapanje mira, uspostavljanje bezbedne i dobro regulisane trgovine robom kao što je krzno i započinjanje stalnog prijateljstva sa britanskom krunom. Prema Ridu i Konoru, Mikmaci su zauzvrat ponudili prijateljstvo i trpeljivost prema ograničenom naseljavanju Britanaca, iako bez ikakve formalne predaje zemlje.[64]‍:23 Da bi se ispunila očekivanja Mikmaka o reciprocitetu, bilo je predviđeno da se o svakom širenju britanskih naselja pregovara, i da ono bude propraćeno davanjem poklona Mikmacima. Propratnim dokumentima kojima je bilo predviđeno sprovođenje u delo mirovnih sporazuma nisu uspostavljena teritorijalna ograničenja širenju britanskih naselja, ali je Mikmacima jemčen pristup prirodnim bogatstvima duž obala i u šumama, koja su im dugo obezbeđivala stabilne izvore hrane.[64] Mikmačko i englesko shvatanje prava na korišćenje zemlje bila su prilično različita. U svojoj knjizi iz 2003. o britanskom proterivanju Akađana, profesor istorije sa Univerziteta u Sinsinatiju, Džefri Plank, opisao je vezu između Mikmaka i Akađana kao jaku. Mikmaci su verovali da mogu da dele svoju tradicionalnu zemlju i sa Britancima i sa Akađanima — pri čemu su Mikmaci očekivali da mogu da nastave da love divljač kao i obično i da dolaze do obale na kojoj su sakupljali plodove mora.[65]

Dolazak većeg broja Plantera iz Nove Engleske (nakon 1755. i proterivanja Akađana) i Lojalista Ujedinjenog carstva (nakon američkog rata za nezavisnost) doveo je do povećanja pritiska na britanske vlasti da prekrše sporazume sa Mikmacima i da obezbede zemlju za nove engleske doseljenike. Ovo doseljavanje je stvorilo značajan ekonomski, ekološki i kulturni pritisak na Mikmake. Mikmaci su pokušavali da obezbede sprovođenje sporazuma tako što su pretili nasiljem. Na početku Američkog rata za nezavisnost, mnoga mikmačka i malisitska plemena su podržavala Amerikance u borbi protiv Britanaca. Učestvovali su u Mejdžervilskoj pobuni i bici kod Fort Kamberlanda 1776. Mikmački delegati su sa Sjedinjenim Američkim Državama zaključili prvi međunarodni sporazum, Sporazum iz Votertauna, ubrzo nakon što je Amerika proglasila svoju nezavisnost u julu 1776. Ovi delegati nisu zvanično predstavljali Mikmačku vladu, ali su se mnogi Mikmaci pridružili Kontinentalnoj vojsci kao rezultat ovog sporazuma. U junu 1779, Mikmaci iz doline Miramiši u Nju Branzviku napali su i opljačkali neke Britance u toj oblasti. Sledećeg meseca, britanski kapetan Ogastus Harvi, koji je komandovao HMS Viperom, stigao je u dolinu i sukobio se sa Mikmacima. Jedan Mikmak je ubijen, a 16 je zarobljeno i odvedeno u Kvebek. Zatvorenici su na kraju odvedeni u Halifaks. Oslobođeni su 28. jula 1779. nakon potpisivanja zakletve na vernost britanskoj kruni.[66][67][68]

Kako je početkom 19. veka njihova vojna moć slabila, Mikmaci su se žalili britanskim vlastima tražeći poštovanje potpisanih sporazuma i podsećali ih na njihovu dužnost da daju „poklone” Mikmacima kako bi mogli legalno da se naseljavaju u Mikmakiju. Kao odgovor na njihove žalbe, Britanci su im nudili „pomoć”, što je reč koju su vladini zvaničnici najčešće koristili. Britanci su tražili da se Mikmaci odreknu svog načina života i da počnu da se naseljavaju u trajnim naseljima. Takođe, rečeno im je da svoju decu moraju da šalju u britanske škole na školovanje.[69]

 
Spomenik posvećen Sporazumu iz 1752. koji je podigla Šubenakadi prva nacija u Novoj Škotskoj

Gabrijel Siliboj je bio prvi Mikmak koji je izabran za velikog poglavicu (sahema) 1919. i prvi koji se borio na Vrhovnom sudu Nove Škotske za priznavanje nekog potpisanog sporazuma — i to Sporazuma iz 1752.

Praznik „Dan sporazuma”, kojim se slavi potpisivanje sporazuma između Britanskog carstva i Mikmaka, prvi put je obeležen 1. oktobra 1986.

Sporazume je Vrhovni sud Kanade formalno priznao tek kada su ubeleženi u Odeljku 35 Ustavnog zakona iz 1982. Prvi dan sporazuma obeležen je godinu dana nakon što je Vrhovni sud potvrdio mirovni Sporazum iz 1752. koji su potpisali Žan-Batist Koup (ili Žan-Batist Kopit) i guverner Peregrin Hopson.

19. vek uredi

 
Mikmaci, otac i sin, slikano u Novoj Škotskoj oko 1871.

Kraljevska akadijska škola uredi

Volter Bromli je bio britanski oficir i reformator koji je osnovao Kraljevsku akadijsku školu i pomagao Mikmake tokom trinaest godina koliko je živeo u Halifaksu (1813—1825).[70] Bromli se u potpunosti posvetio pomaganju mikmačkom narodu.[71] Mikmaci su bili među najsiromašnijim stanovnicima Halifaksa i okolnih seoskih naselja. Prema istoričarki Džudit Fingard, njegov doprinos objavljivanju javnosti teškog položaja Mikmaka posebno „doprinosi njegovom istorijskom značaju”. Fingard piše:

Bromlijevi stavovi prema Indijancima bili su izuzetno prosvetljeni za njegovo vreme. ... Bromli je potpuno odbacio ideju da su starosedeoci prirodno inferiorni i pokušavao je da podstakne poboljšanje njihovog materijalnog položaja naseljavanjem starosedelaca u stalna naselja i potsticanje bavljenja poljoprivredom, razvoj talenata putem obrazovanja i razvoj ponosa kroz njegovo proučavanje njihovih jezika.[70]

Mikmačko misionarsko društvo uredi

Mikmačko misionarsko društvo je osnovano 1849, a jedan od njegovih osnivača bio je Sila Tercijus Rand koji je najviše radio u Hantsportu, gde je i živeo od 1853. do svoje smrti 1889. godine. Rand je mnogo putovao po mikmačkim naseljima, šireći hrišćansku veru, učeći mikmački jezik i beležeći mikmačka usmena predanja. Rand je preveo Sveto Pismo na mikmački i malisitski jezik, napisao rečnik mikmačkog jezika i prikupio brojne legende, a kroz svoj objavljeni rad bio je prvi koji je svetu predstavio priče o Gluskapu. Misija je raspuštena 1870. nakon dugog perioda neslaganja sa baptističkom crkvom. On se na kraju vratio u baptističku crkvu 1885. godine.

Galerija slika iz 19. veka uredi

20. i 21. vek uredi

Džeri Lounklaud je početkom 20. veka sarađivao sa istoričarem i arhivistom Harijem Pirsom na beleženju mikmačkih narodnih običaja. Lounklaud je napisao prvu mikmačku monografiju, koju je njegov biograf naslovio „Prateći Dr. Lounklauda: Od šoumena do čuvara legendi”.[73] Istoričarka Rut Holms Vajthed napisala je sledeće: „Etnograf mikmačke nacije mogao je s pravom biti njegov epitaf, poslednje odavanje počasti”.[74]

Svetski ratovi uredi

Više od 150 mikmačkih muškaraca se 1914, na početku Prvog svetskog rata, prijavilo u kanadsku vojsku. Najveći odziv za učestvovanje u Prvom svetskom ratu među Mikmacima bilo je na Ostrvu Princa Edvarda, gde se trideset četiri od šezdeset četiri odrasla Mikmaka iz plemena „Lenoks Ajlend prva nacija”, prijavilo u oružane snage. Oni su se posebno istakli u Bici kod Amijena.[75] Preko 250 Mikmaka se 1939. dobrovoljno prijavilo da učestvuje u Drugom svetskom ratu. Dok se za učešće u Korejskom ratu 1950. godine, prijavilo preko 60 Mikmaka.

Mikmaci sa Njufaundlenda uredi

Vlada Kanade je 2011. godine objavila priznanje „Kalipu prve nacije” naseljene u Njufaundlendu i Labradoru. Nova banda (potpleme, družina), koja je bez zemlje, prihvatila je 25.000 prijava za članstvo (državljanstvo) do oktobra 2012. godine.[76] Ukupno je poslato preko 100.000 zahteva za članstvo (državljanstvo) prve nacije Kalipu, što je ekvivalent 1/5 stanovništva pokrajine. Nekoliko mikmačkih institucija, uključujući Veliko veće, tvrdilo je da „Kalipu prva nacija” nema legitimno starosedelačko poreklo i da prihvata previše članova.[77][78][79] U novembru 2019. godine rešeno je pitanje legitimiteta i mikmačko Veliko veće je prihvatilo „Kalipu prvu naciju” kao deo mikmačke nacije.[80]

Vera, duhovnost i tradicija uredi

Mikmačka vera uredi

Deo Mikmaka ispoveda katoličku veru, deo samo tradicionalnu mikmačku veru; ali mnogi poštuju obe zbog kompatibilnosti između hrišćanstva i tradicionalne mikmačke vere.[81]

Mikmačka usmena predanja uredi

Mikmaci su pre kontakta sa Evropljanima koristili petroglife, ali njihova upotreba nije bila raširena. Pored toga, ne veruje se da su Mikmaci pre kontakta imali bilo kakav oblik pisanog jezika. Skoro svi mikmački običaji prenošeni su usmeno, prvenstveno putem pripovedanja. Tradicionalno su postojala tri nivoa usmene tradicije: verski mitovi, legende i folklor. Što uključuje mikmačke priče o stvaranju sveta i mitove koji objašnjavaju organizaciju sveta i društva; na primer, kako su stvoreni muškarci i žene i zašto se razlikuju jedni od drugih. Najpoznatiji mikmački mit je mit o Gluskapu. Dobri pripovedači su visoko cenjeni među Mikmacima,[82] jer prenose važna učenja koja utiču na oblikovanje mladih, a takođe su izvor zabave.

Postoji mikmački mit koji govori o tome da su zlo i izopačenost među ljudima doveli do toga da ubijaju jedni druge, što je izazvalo veliku tugu tvorcu-bogu-suncu, koji je toliko plakao da su njegove suze postale kiša, dovoljno jaka da izazove potop. Ljudi su pokušavali da prežive poplavu putujući u kanuima od brezove kore, ali su samo jedan starac i jedna žena preživeli i ponovo naselili zemlju.[83]

Sveta mesta uredi

Duhovna prestonica mikmačkog naroda je Mniku, malo ostrvo u jezeru Bra d'Or u Novoj Škotskoj, na kome se okuplja Veliko veće (Sante Maviomi). Ostrvo se nalazi u okviru rezervata pod imenom Čep'l Ajlend. Na ostrvu se takođe nalazi misija Svete Ane, koja je važno mesto za mikmačke hodočasnike.[81] Ostrvo je proglašeno istorijskim lokalitetom.[84]

Etnobotanika uredi

Balzamastu jelu (Abies balsamea) Mikmaci u svojoj narodnoj medicini koriste u razne svrhe. Za dijareju koriste pupoljke, šišarke i unutrašnju koru; smolu za opekotine, prehladu, prelome, čir i rane; šišarke za grčeve u stomaku; pupoljke kao laksativ; i koru za gonoreju.[85] Koriste drvo za potpalu, grane za izradu kreveta, a koru za pravljenje pića.[86]

Mikmačke „prve nacije” uredi

Spisak mikmačkih prvih nacija je prikazan u tabeli ispod.

Naselje Pokrajina/Država Grad/Rezervat Procenjeni broj
Abegvajt prva nacija   Ostrvo Princa Edvarda Skočfort, Roki Point, Morel 396
Akadija prva nacija   Nova Škotska Jarmut 996
Anapolis Veli prva nacija   Nova Škotska Kembridž Stejš'n 219
Arustuk banda Mikmaka   Mejn Presk Ajl 920
Ber Riv'r prva nacija   Nova Škotska Ber Riv'r 272
Baktuš prva nacija   Nju Bransvik Baktuš 80
B'rnt Č'rč prva nacija   Nju Bransvik Esgenopetidž 14 1.488
Čep'l Ajl'nd prva nacija   Nova Škotska Čep'l Ajl'nd 576
Il Graund prva nacija   Nju Bransvik Il Graund 844
Il Riv'r Bar prva nacija   Nju Bransvik Il Riv'r Bar 589
Elsipogtog prva nacija   Nju Bransvik Big Kouv 3.000+
Eskasoni prva nacija   Nova Škotska Eskasoni 4.400+
Fort Foli prva nacija   Nju Bransvik Dorčester 105
Mikkmaci Gasgapegiaga   Kvebek Gasgapegiag 1.174
Mikmačka nacija Gespega   Kvebek Fontenel 490
Gluskap prva nacija   Nova Škotska Hantsport 360
Indijan Ajl'nd prva nacija   Nju Bransvik Indijan Ajl'nd 145
Lenoks Ajl'nd prva nacija   Ostrvo Princa Edvarda Lenoks Ajl'nd 700
Listugudž Mikmaci prva nacija   Kvebek Listugudž Mikmaci prva nacija 3.166
Membertu prva nacija   Nova Škotska Sidnej 1.051
Metepenagiag mikmačka nacija   Nju Bransvik Red Benk 527
Miopukek prva nacija   Njufaundland i Labrador Kon Riv'r 2.366
Mikmačka banda Kalipu[87][88] prva nacija   Njufaundland i Labrador Njufaundland i Labrador 21.429[6]
Milbruk prva nacija   Nova Škotska Truro 1.400
Pabinau prva nacija   Nju Bransvik Baterst 214
Paktnkek prva nacija   Nova Škotska Paktnkek 500
Piktou Lending prva nacija   Nova Škotska Trenton 547
Sipiknekatik prva nacija   Nova Škotska Indijan Bruk (Šubenakadi) 2.120
Vagmatkuk prva nacija   Nova Škotska Vagmatkuk 623
Vejkoba prva nacija   Nova Škotska Vajkokoma 900

Demografija uredi

Godina Stanovništvo Izvor
1500.    4.500 Procena
1600.    3.000 Procena
1700.    2.000 Procena
1750.    3.000[89] Procena
1800.    3.100 Procena
1900.    4.000 Popis
1940.    5.000 Popis
1960.    6.000 Popis
1972.   10.000 Popis
1998.   15.000 SIL
2006.   20.000 Popis

Mikmačko stanovništvo pre kontakta sa Evropljanima je procenjeno na 3.000—30.000.[90] Otac Bjar je 1616. procenio brojnost mikmačkog stanovništva na više od 3.000, ali je primetio da je zbog evropskih bolesti došlo do velikih gubitaka stanovništva tokom 16. veka. Velike boginje i druge zarazne bolesti prenete iz Evrope, na koje Mikmaci nisu imali imunitet, ratovi i alkoholizam doveli su do daljeg opadanja domaćeg stanovništva. Najniža tačka dostignuta je sredinom 17. veka. Zatim je broj Mikmaka ponovo blago porastao, pre nego što je postao stabilan tokom 19. veka. Tokom 20. veka broj mikmačkog stanovništva je ponovo u porastu. Prosečan godišnji rast od 1965. do 1970. godine bio je oko 2,5%.

Imenovanje predela i objekata po Mikmacima uredi

Po Mikmacima su nazvani mnogi geografski lokaliteti i objekti, uključujući brod HMCS Mikmak (R10), jezero Mikmak i Mik Mak Mol (Tržni Centar Mikmak).[91]

Poznati Mikmaci uredi

Akademici uredi

  • Pamela Palmater, profesor na Univerzitetu Rajerson u Torontu
  • Patriša Dojl-Beduel, profesorka na Univerzitetu Delhauzi u Halifaksu
  • Mari Batist, profesorka na Univerzitetu Saskačevana u Saskatunu

Borci za ljudska prava uredi

  • Ana Mej Akvaš, aktivistkinja (1946—1976)
  • Dž. Kevin Barlou, borac za ljudska prava
  • Nora Bernard, aktivistkinja
  • Donald Maršal, junior, neosnovano osuđen za ubistvo; kasnije se borio za pravo Mikmaka na ribolov
  • Danijel N. Pol, starešina, pisac, istoričar plemena, kolumnista i borac za ljudska prava
  • Gabrijel Siliboj, mikmački veliki poglavica od 1918. do 1964.

Umetnici uredi

Sportisti uredi

Vojnici uredi

Ostali uredi

  • Sudija Timoti Gabrijel, prvi Mikmak koji je postao sudija u Novoj Škotskoj[94]
  • Piter Pol Toni Bejbi, mikmački poglavica i lekar opšte prakse (1850-ih)
  • Indijan Džo, izviđač u vreme američkog rata za nezavisnost
  • Noel Džedor, sahem, mikmački izgnanik (1865—1944)[95]‍:5[96]‍:33[97]
  • Henri Membertu, veliki poglavica i duhovni vođa (1525—1611)
  • Lorens Pol, poglavica „Milbručke prve nacije”

Napomene uredi

  1. ^ Određeni član „d” (the) u engleskom jeziku sugeriše da je reč „Mikmak” nedeklinirani oblik označen početnim slovom „m”. Kada se deklinira u jednini, svodi se na sledeće oblike: nikmak — moja porodica; kikmak — vaša porodica; vikma — njegova/njena porodica. Varijanta oblika „Mikmo” igra dve gramatičke uloge: 1) To je jednina od Mikmak i 2) pridev u okolnostima u kojima stoji ispred imenice. vidi Miꞌkmaw Resource Guide, Eastern Woodlands Publishing (1997).

Reference uredi

  1. ^ „Flags of the World”. Arhivirano iz originala 4. 7. 2017. g. Pristupljeno 20. 11. 2009. 
  2. ^ „Aboriginal Ancestry Responses (73)”. www12.statcan.gc.ca (na jeziku: engleski). Government of Canada. 25. 10. 2017. Pristupljeno 23. 11. 2017. 
  3. ^ „Native Languages of the Americas: Mi'kmaq Language (Mi'kmaw, Micmac, Mikmaq, Mikmak)”. Native-Languages.org. Pristupljeno 31. 10. 2018. 
  4. ^ Lockerby, Earle (2004). „Ancient Miꞌkmaq Customs: A Shaman's Revelations” (PDF). The Canadian Journal of Native Studies. 24 (2): 403—423.  see page 418, note 2
  5. ^ Sock, S., & Paul-Gould, S. (2011). Best Practices and Challenges in Miꞌkmaq and Maliseet/Wolastoqi Language Immersion Programs.
  6. ^ a b „Programs and Services”. Qalipu.ca. 
  7. ^ „Thousands of Qalipu Miꞌkmaq applicants rejected again”, CBC, Dec 08, 2017.
  8. ^ „Table 1: Indigenous Languages Spoken in the United States (by Language)”. YourDictionary. Arhivirano iz originala 23. 07. 2017. g. Pristupljeno 09. 03. 2022. 
  9. ^ contenu, English name of the content author / Nom en anglais de l'auteur du. „English title / Titre en anglais”. www12.statcan.ca. Arhivirano iz originala 02. 02. 2017. g. Pristupljeno 09. 03. 2022. 
  10. ^ a b Bernard, Tim; Rosenmeier, Leah Morine; Farrell, Sharon L., ur. (2015). Mi'kmawe'l Tan Teli-kina'muemk Teaching About the Mi'kmaq (PDF). The Mi’kmawey Debert Cultural Centre. str. 106. 
  11. ^ „Regina versus”. theprojectdefinition.com. 18. 12. 2015. 
  12. ^ a b v g d đ „Miꞌkmaq of Nova Scotia, Province of Nova Scotia and Canada Sign Landmark Agreement” (Saopštenje). Indian and Northern Affairs Canada and Government of Nova Scotia – Aboriginal Affairs. Pristupljeno 31. 8. 2021. 
  13. ^ Julien, Donald M. (oktobar 2007). Kekina'muek (learning)Learning about the Mi'kmaq of Nova Scotia (PDF). Eastern Woodland Print Communication. str. 11. Pristupljeno 21. 2. 2020. 
  14. ^ a b „Mi'kmaq Historical Overview”. Cape Breton University. Arhivirano iz originala 24. 12. 2020. g. Pristupljeno 21. 2. 2020. 
  15. ^ Julien, Donald M. (oktobar 2007). Kekina'muek (learning)Learning about the Mi'kmaq of Nova Scotia (PDF). Eastern Woodland Print Communication. str. 11. Pristupljeno 21. februar 2020. 
  16. ^ a b v g d Weeks, Joan (16. februar 2017). „9 decades after hunting conviction, Mi'kmaq leader gets posthumous pardon”. CBC. Nova Scotia. Pristupljeno 21. oktobar 2020. 
  17. ^ a b v „1752 Peace and Friendship Treaty”, Indigenous and Northern Affairs Canada, Government of Canada, Treaty Texts, 3. novembar 2008, Pristupljeno 18. oktobar 2020 
  18. ^ Canada, Government of Canada, Statistics (2. 8. 2017). „Language Highlight Tables, 2016 Census – Aboriginal mother tongue, Aboriginal language spoken most often at home and Other Aboriginal language(s) spoken regularly at home for the population excluding institutional residents of Canada, provinces and territories, 2016 Census – 100% Data”. www12.statcan.gc.ca (na jeziku: engleski). Pristupljeno 17. 11. 2017. 
  19. ^ Bureau, US Census. „Detailed Languages Spoken at Home and Ability to Speak English”. www.census.gov (na jeziku: engleski). Pristupljeno 17. 11. 2017. 
  20. ^ Cave, Beverley (septembar 2005). The Petroglyphs of Kejimkujik National Park, Nova Scotia: A Fresh Perspective on their Physical and Cultural Contexts (PDF). Memorial University (Teza). Pristupljeno 19. 10. 2020. 
  21. ^ Cave 2005, str. 32
  22. ^ Cave 2005, str. 6
  23. ^ Whitehead, Ruth Holmes; Dennis, Clara; Lonecloud, Jerry (2002). Tracking Doctor Lonecloud: showman to legend keeper. Fredericton, N.B. : Halifax, N.S: Goose Lane Editions via Nova Scotia Museum. ISBN 978-0-86492-356-1. 
  24. ^ Dubé, Alexandre (2003). Tradition, Change and Survival: Mi'kmaq Tourist Art. McCord Museum. Arhivirano iz originala 21. 10. 2020. g. Pristupljeno 19. 10. 2020. 
  25. ^ Kauder, Christian (1866). Buch das Gut, enthaltened den Katechismus. Wien (Vienna): Die Kaiserliche wie auch Königliche Buchdruckerei hat es gedruckt. Pristupljeno 19. oktobar 2020. 
  26. ^ a b v Schmidt, David L.; Marshall, Murdena (1995). Mi'kmaq hieroglyphic prayers: readings in North America's first indigenous script. Halifax, Nova Scotia: Nimbus Pub. ISBN 978-1-55109-069-6. 
  27. ^ The Nova Scotia Museum's Míkmaq Portraits database
  28. ^ Johnston, A. J. B. (2013). Niꞌn na L'nu: The Miꞌkmaq of Prince Edward Island. Acorn Press. str. 96. 
  29. ^ Relations des Jésuites de la Nouvelle-France
  30. ^ Lydia Affleck and Simon White. „Our Language”. Native Traditions. Arhivirano iz originala 16. 12. 2006. g. Pristupljeno 11. 8. 2006. 
  31. ^ Miꞌkmaw Resource Guide, Eastern Woodlands Publishing (1997)
  32. ^ Weshki-ayaad, Lippert, Gambill (2009). Freelang Ojibwe Dictionary
  33. ^ a b v g Robertson, Marion (2006). Red earth: tales of the Micmac with an introduction to the customs and beliefs of the Micmac (2 izd.). Halifax: Nimbus Publisher. str. 5. ISBN 978-1-55109-575-2.  Nepoznati parametar |DUPLICATE_pages= ignorisan (pomoć)
  34. ^ a b v g Robertson 2006, str. 5
  35. ^ Jeddore, John Nick (25. 8. 2011). „There were no Indians here ...”. TheIndependent.ca. 
  36. ^ „Police investigate death at Bernard's home”. Halifax Daily News. Arhivirano iz originala 26. 10. 2008. g. Pristupljeno 10. 11. 2018 — preko Arnold Pizzo McKiggan. 
  37. ^ a b Benjamin, Chris (2014). Indian school road: legacies of the Shubenacadie Residential School. Halifax, Nova Scotia: Nimbus Publishing. str. 190. ISBN 978-1-77108-213-6. 
  38. ^ Benjamin 2014, str. 195
  39. ^ Benjamin 2014, str. 208
  40. ^ Benjamin 2014, str. 210
  41. ^ a b v Benjamin 2014, str. 211
  42. ^ Benjamin 2014, str. 214
  43. ^ „Number of Mi'kmaq graduates continues to rise | the Chronicle Herald”. Arhivirano iz originala 26. 10. 2014. g. Pristupljeno 26. 10. 2014. 
  44. ^ a b Lewis, Roger J. (20. februar 2006). Pre-contact fish weirs: a case study from southwestern Nova Scotia (PDF) (Teza). Ottawa: Library and Archives Canada. Pristupljeno 19. 10. 2020. 
  45. ^ Christianson, D.J. 1979. The Use of Subsistence Strategy Descriptions in Determining Wabanaki Residence Location. Journal of Anthropology at McMaster 5(1).
  46. ^ Ferguson, R. 1986. Archaeological Sites of Kejimkujik National Park, Nova Scotia. Unpublished Ms., Parks Canada , Halifax.
  47. ^ „Kejimkujik National Park and National Historic Site”. Pristupljeno 19. 10. 2020. 
  48. ^ Lewis 2006, str. 10
  49. ^ „Roger Lewis”. Nova Scotia Museum. 8. 4. 2013. Pristupljeno 19. oktobar 2020. 
  50. ^ Snow, Dean R. (1978). „Late Prehistory of the East Coast: Nova Scotia, Prince Edward Island, and Eastern New Brunswick Drainages”. Ur.: Trigger, Bruce G. Handbook of North American Indians. Northeast. 15. Smithsonian Institution Press. str. 69. 
  51. ^ Brasser, T.J. (1978). „Early Indian-European Contacts”. Ur.: Trigger, Bruce G. Handbook of North American Indians. Northeast. 15. Smithsonian Institution Press. str. 78.  Nepoznati parametar |DUPLICATE_pages= ignorisan (pomoć)
  52. ^ Bock, Philip K. (1978). „Micmac”. Ur.: Trigger, Bruce G. Handbook of North American Indians. Northeast. 15. Smithsonian Institution Press. str. 109—122. 
  53. ^ ‍:109–110
  54. ^ a b „The Nova Scotia Museum – Heritage Attractions across Nova Scotia”. Arhivirano iz originala 25. 1. 2007. g. Pristupljeno 17. 1. 2007. 
  55. ^ a b Brasser 1978, str. 79–80
  56. ^ Brasser 1978, str. 83–84
  57. ^ Costain, Thomas B. (1954). The White and The Gold. Garden City, New York: Doubleday & Company. str. 54. ISBN 0-385-04526-3. 
  58. ^ Saveznički narodi su naseljavali teritoriju koju su Francuzi nazvali Akadija. Njihova zemlja se prostirala od današnje severne i istočne Nove Engleske u Sjedinjenim Američkim Državama do pomorskih provincija Kanade. U vreme kontakta sa Francuzima (kraj 16. veka), oni su započeli širenje na zapad, naselivši se na poluostrvo Gaspe i oko reke Sen Loren, odakle su potiskivali plemena koja govore irokeškim jezicima. Mikmački naziv ovog poluostrvo bilo je „Kespek” (što znači „poslednje stečeno”).
  59. ^ Paul, Daniel N. (2000). We Were Not the Savages: A Miꞌkmaq Perspective on the Collision Between European and Native American Civilizations (2nd izd.). Fernwood. ISBN 978-1-55266-039-3. 
  60. ^ Nicholas, Andrea Bear. „Mascarene's treaty of 1725”. University of New Brunswick Library Journals. 
  61. ^ a b Patterson, Stephen (2009). „Eighteenth-Century Treaties: The Mi'kmaq, Maliseet, and Passamaquoddy Experience” (PDF). Native Studies Review. 18 (1). 
  62. ^ Wicken, William C. (2002). Miꞌkmaq Treaties on Trial: History, Land and Donald Marshall Junior. University of Toronto Press. ISBN 978-0-8020-7665-6. 
  63. ^ Prema istoričaru Stivenu Patersonu, Britanci su nametnuli sporazume Mikmacima da bi potvrdili britansko osvajanje Mikmakije.
  64. ^ a b v Reid, John G.; Conroy, Brenda (2009). Nova Scotia: a pocket history. Halifax: Fernwood Pub. str. 23. ISBN 978-1-55266-325-7. 
  65. ^ Plank, Geoffrey Gilbert (2003). An unsettled conquest: the British campaign against the peoples of Acadia. University of Pennsylvania Press. str. 163. ISBN 978-0-8122-0710-1. 
  66. ^ Upton, L.F.S. Julien, John. 5. Dictionary of Canadian Biography. 
  67. ^ Sessional papers, Volume 5 By Canada. Parliament July 2 — September 22, 1779; Wilfred Brenton Kerr. The Maritime Provinces of British North America and the American Revolution], p. 96
  68. ^ Among the annual festivals of the old times, now lost, was the celebration of St. Aspinquid's Day; he was known as the Indian Saint. St. Aspinquid appeared in the Nova Scotia almanacks from 1774 to 1786. The festival was celebrated on or immediately after the last quarter of the moon in the month of May, when the tide was low. The townspeople assembled on the shore of the North West Arm and shared a dish of clam soup, the clams being collected on the spot at low water. There is a tradition that in 1786, soon after the American Revolutionary War, when there were threats of American invasion of Canada, agents of the US were trying to recruit supporters in Halifax. As people were celebrating St. Aspinquid with wine, they suddenly hauled down the Union Jack and replaced it with the Stars and Stripes [US flag]. This was soon reversed, but public officials quickly left, and St. Aspinquid was never after celebrated at Halifax. (See Akins. History of Halifax, p. 218, note 94)
  69. ^ Reid, str. 26
  70. ^ a b Fingard, Judith. Bromley, Walter. 7. Dictionary of Canadian Biography. 
  71. ^ Nova Scotia Historical Society; Nova Scotia Historical Society. Report and collections (1878). Collections of the Nova Scotia Historical Society. Halifax — preko Internet Archive. 
  72. ^ „Explore the Royal Collection Online”. www.rct.uk. 
  73. ^ „New Book Features First Known Memoir of a Miꞌkmaq” (Saopštenje). Nova Scotia Museum. 11. 10. 2002. 
  74. ^ Whitehead, Ruth Holmes. Lonecloud, Jerry. 15. Dictionary of Canadian Biography. 
  75. ^ Sark, John Joe (decembar 2013). „In our words, stories of Veterans”. Miꞌkmaq Maliseet Nations News. 
  76. ^ Qalipu Miꞌkmaq Membership Claims, CBC Canada, 04 October 2012
  77. ^ Battiste, Jaimie. „Nova Scotia Chiefs Raise Concerns over Qalipu Miꞌkmaq Band” (PDF). mikmaqrights.com. Miꞌkmaq Rights Initiative. Arhivirano iz originala (PDF) 05. 01. 2019. g. Pristupljeno 4. 1. 2019. 
  78. ^ Grand Council of Micmacs (4. 10. 2013). „Statement to United Nations Special Rapporteur Anaya” (PDF). Pristupljeno 4. 1. 2019. 
  79. ^ Battiste, Jaime. „Defining Aboriginal Identity: What the Courts Have Stated” (PDF). Mikmaqrights.com. Arhivirano iz originala (PDF) 04. 01. 2019. g. Pristupljeno 4. 1. 2019. 
  80. ^ „Qalipu First Nation to welcome special guests from Mi'kmaq Grand Council”. Qalipu First Nation. 7. 11. 2019. Pristupljeno 20. 6. 2021. 
  81. ^ a b Robinson, Angela (2005). Tán Teli-Ktlamsitasit (Ways of Believing): Míkmaw Religion in Eskasoni, Nova Scotia. Pearson Education. ISBN 0-13-177067-5. 
  82. ^ „Mi'kmaq Spirit Home Page”. www.muiniskw.org. 
  83. ^ Canada's First Nations — Native Creation Myths Arhivirano 2014-01-14 na sajtu Wayback Machine, University of Calgary
  84. ^ CBCnews. Cape Breton Míkmaq site recognized
  85. ^ Chandler, R. Frank, Lois Freeman and Shirley N. Hooper, 1979, Herbal Remedies of the Maritime Indians, Journal of Ethnopharmacology 1:49-68, page 53
  86. ^ Speck, Frank G. and R.W. Dexter, 1951, Utilization of Animals and Plants by the Micmac Indians of New Brunswick, Journal of the Washington Academy of Sciences 41:250-259, page 258
  87. ^ „Government of Canada Announces the Creation of the Qalipu First Nation Band' by Marketwire”. Pristupljeno 31. 7. 2020. 
  88. ^ „Press Release September 26, 2011”. Reuters. Arhivirano iz originala 26. 7. 2012. g. Pristupljeno 31. 7. 2020. 
  89. ^ Massachusetts Historical Society; John Davis Batchelder Collection (Library of Congress) (8. 6. 1792). Collections of the Massachusetts Historical Society. Boston: The Society — preko Internet Archive. 
  90. ^ „Micmac”. www.dickshovel.com. 
  91. ^ Bates, George T. (1961). Megumaage: the home of the Micmacs or the True Men. A map of Nova Scotia. 
  92. ^ a b Shetty, Seine. „If I Had Wings wraps production in Maple Ridge”. PlayBack. Pristupljeno 8. 6. 2019. 
  93. ^ Johnson, Micheline D. Laurent, Paul. 3. Dictionary of Canadian Biography. 
  94. ^ Sawler, Sarah (30. 7. 2013). „50 Things You Don't Know About Halifax – Halifax Magazine”. 
  95. ^ Tulk, Jamie Esther (jul 2008), „Our Strength is Ourselves: Identity, Status, and Cultural Revitalization among the Miꞌkmaq in Newfoundland” (PDF), Memorial University via Collections Canada Theses, Newfoundland, Pristupljeno 5. 8. 2008 
  96. ^ Jeddore, Roderick Joachim (mart 2000), „Investigating the restoration of the Miꞌkmaq language and culture on the First Nations reserve of Miawpukek” (PDF), University of Saskatchewan (Master's), Saskatoon, Saskatchewan, Pristupljeno 5. 8. 2016 
  97. ^ Jackson, Doug (1993). On the country: The Micmac of Newfoundland . St. John's, Newfoundland: Harry Cuff Publishing. str. 163. ISBN 0-921191-80-4. 

Literatura uredi

Za dalje čitanje uredi

  • Davis, Stephen A. (1998). Míkmaq: Peoples of the Maritimes. Nimbus Publishing. 
  • Joe, Rita; Choyce, Lesley (2005). The Míkmaq Anthology. Nimbus Publishing. ISBN 1-895900-04-2. 
  • Johnston, A.J.B.; Francis, Jesse (2013). Niꞌn na L'nu: The Miꞌkmaq of Prince Edward Island. Charlottetown: Acorn Press. ISBN 978-1-894838-93-1. 
  • Magocsi, Paul Robert, ur. (1999). Encyclopedia of Canada's Peoples. Toronto: University of Toronto Press. 
  • Prins, Harald E. L. (1996). The Míkmaq: Resistance, Accommodation, and Cultural Survival. Case Studies in Cultural Anthropology. Wadsworth. 
  • Speck, Frank (1922). Beothuk and Micmac. 
  • Whitehead, Ruth Holmes (2004). The Old Man Told Us: Excerpts from Míkmaq History 1500—1950. Nimbus Publishing. ISBN 0-921054-83-1. 

Arhivski primarni izvori uredi

U hronološkom redu

Dokumentarni filmovi uredi

Spoljašnje veze uredi

 
Mikmaci na Vikimedijinoj ostavi.
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Микмаци&oldid=27699097”