Miloš Mamić
Miloš Mamić (Omarska, kod Prijedora, 1918 — Jugovac, kod Prokuplja, 13. april 1942) bio je učesnik Narodnooslobodilačke borbe i narodni heroj Jugoslavije.
| miloš mamić | |||
|---|---|---|---|
 Miloš Mamić | |||
| Lični podaci | |||
| Datum rođenja | 1918 | ||
| Mesto rođenja | Omarska, kod Prijedora, Austrougarska | ||
| Datum smrti | 13. april 1942. (23/24 god.) | ||
| Mesto smrti | Jugovac, kod Prokuplja, Srbija | ||
| Delovanje | |||
| Član KPJ od | 1937. | ||
| Učešće u ratovima | Narodnooslobodilačka borba | ||
| Služba | NOV i PO Jugoslavije 1941—1942. | ||
| Heroj | |||
| Narodni heroj od | 5. jula 1951. | ||
| Odlikovanja |
| ||
Biografija uredi
Rođen je 1918. u selu Omarska, kod Prijedora. Kao pitomac Srpskog privrednog društva Privrednik otišao je februara 1930. na učenje zanata u Beograd kod Karfika Bedriha, vlasnika preduzeća za instalacije uređaja vodovoda i parnog grejanja. U jesen 1933. sa odličnim uspehom položio je ispit za montera parnog grejanja.[1]
Slobodno vreme poklanjao je čitanju i obrazovanju, pa je uspeo da informiše o položaju i borbi radničke klase. Kao mladi radnik postao je član Uprave Pododbora Sindikata metalskih radnika. Početkom 1937. u vreme krupnih političkih previranja koja su tada zahvatila Ujedinjeni radnički sindikalni savez Jugoslavije postao je član tada ilegalne Komunističke partije Jugoslavije (KPJ). Pripadao je članstvu Rejonskog komiteta na Čuburi, gde su se tada nalazila velika preduzeća precizne mehanike „Nestor” i „Mikron”.[1]
Odlukom Pokrajinskog komiteta KPJ za Srbiju predložen je za člana Mesnog komiteta KPJ za Beograd. Učestvovao je u velikim demonstracijama, 14. decembra 1939. i tom prilikom bio ranjen u sukobu sa beogradskom žandarmerijom. Zajedno sa Radojem Dakićem, Davidom Pajićem i drugim revolucionarima bio je jedan od organizatora štrajka aeronautičkih radnika Beograda i Zemuna, u kome je učestvovalo 2.300 radnika, a trajao je 80 dana. Godine 1940. izabran je za člana Pokrajinskog komiteta KPJ za Srbiju.[1]
Nakon okupacije Jugoslavije, polovinom maja 1941. zajedno sa Andrijom Habušem prešao je u Zemun, sa zadatkom da kao član Pokrajinskog komiteta pomogne organizovanju Sreskog i Mesnog komiteta KPJ za Zemun. Ovdašnja partijska organizacija, iako mala imala je značajan uticaj među radnicima i spremno je dočekala okupaciju. Pod njegovim rukovodstvom, postigla je u prvim mesecima okupacije značajne rezultate u organizovanju otpora okupatoru uprkos složenoj situaciji, u kakvoj se tada nalazio Zemun, koji je uključen u sastav ustaške Nezavisne Države Hrvatske (NDH).[1]
Agenti zemunske policije uspeli su da uđu u trag ilegalcima i da 30. avgusta 1941. blokiraju kuću u kojoj se održavao sastanak Seskog komiteta. Prilikom upada policije uhapšeni su Habuš i Mamić, dok su Janko Lisjak i Pal Šoti uspeli su da pobegnu. Kako policijski agenti nisu znali ko su uhapšenici, ubrzo su ih iz zatvora prebacili u kasarnu u Gradskom parku, gde su se nalazili uhapšeni taoci i drugi sumnjivi građani. Uz pomoć omladinca Tome Devalda, Mamić je zajedno sa Šandorom Majorom uspeo da pobegne iz zatvora kroz jedan prozor. Kako je u međuvremenu, iz zatvora pobegao i Habuš, oni su se ubrzo vratili u Beograd.[1]
U okupiranom Beogradu, Mamić je zajedno sa Milošem Matijevićem i Đurom Strugarom, radio na pripremanju oružanih akcija, ali je njihovo izvršenje omelo hapšenje Matijevića i Strugara, sredinom septembra 1941. godine. Kako je njegov dalji opstanak u Beogradu postao nemoguć, jer je bio isuviše poznat agentima Specijalne policije, Pokrajinski komitet KPJ za Srbiju ga je u jesen 1941. uputio u Niš, sa zadatkom sa tamošnjem partijskom povereništvu pomogne u jačanju oružanog ustanka. U to vreme okupator je činio razne napore da uništi Narodnooslobodilački pokret u južnoj Srbiji. Februara 1942. u dogovoru sa tamošnjim partijskim kadrovima, odlučeno je da ode u Ozrenski partizanski odred, koji je neposredno pre toga u borbi kod Jošanice, kraj Sokobanje, pretrpeo teške gubitke.[1]
Poginuo je 13. aprila 1942. u selu Jugovcu, kod Prokuplja, zajedno sa Stanimirom Veljkovićem Zeletom, članom PK SKOJ-a za Srbiju i dvojicom kurira. Oni su pošli u obilazak partizanskih odreda i partijskih organizacija u Toplici i svratili su da zanoće u Jugovac. Seljak, kod koga su došli, iste vrečeri ih je izdao Bugarima, koji su jakim snagama opkolile selo i blokirali kuću u kojoj su se nalazili. Nakon što su shvatili da su opkoljni, partizani su pružili otpor dokle god su imali municije, a poginuli su kada su poslednjim bombama pokušali proboj.[1]
Ukazom Predsedništva AVNOJ-a posthumno je 6. jula 1945. odlikovan Ordenom zasluga za narod prvog reda.[2] Ukazom Prezidijuma Narodne skupštine FNR Jugoslavije 5. jula 1951 proglašen je za narodnog heroja.[3]
Reference uredi
- ^ a b v g d đ e Narodni heroji 1 1982, str. 484.
- ^ „Službeni list DFJ 90/45” (PDF). slvesnik.com.mk. 20. 11. 1945. str. 974.
- ^ „Službeni vesnik Prezidijuma Narodne skupštine FNRJ 19/II” (PDF). www.sistory.si. 1. 10. 1951.
Literatura uredi
- Zbornik narodnih heroja Jugoslavije. Beograd: Omladina. 1957. COBISS.SR 50964999
- Narodni heroji Jugoslavije tom I. Beograd: Narodna knjiga. 1982. COBISS.SR 48700167
