Naivnost
Naivnost (franc. naiveté)[1] jeste stanje lakovernosti ili lakomislenosti — u krajnjem slučaju (pri)gluposti, odnosno uglavnom (ali ne nužno) odražavanje ili pokazivanje nedostatka iskustva, razumevanja ili sofistikacije, uglavnom u kontekstu gde pojedinac negira pragmatizam u korist moralnog idealizma.
Etimologija uredi
Kada se počela upotrebljavati, reč naivan je značila „prirodan” ili „nevin”; nije imala konotaciju nevičnosti (nesposobnosti), a danas označava prirodnost, bezazlenost, prostodušnost, iskrenost, neiskusnost, detinjastost — često i priglupost tj. ograničenost.[1] Može se koristiti i kraćem obliku, naiva.
Kao pridev u francuskom, piše se naïve ili naïf. Francuski pridevi imaju gramatički rod; naïf se koristi sa imenicama muškog a naïve ženskog roda. Francuska imenica je naïveté.
Tačke iznad i su dijereza (v. tkđ. Ï). U engleskom jeziku, neiskošeno „naive” (bez dijareze) češći je način pisanja,[2] s tim da je „naïve” odnosno naïve neidiomsko a ne netačno; francusko „naïf” je uglavnom za muški rod, ali ima i sekundardno značenje (umetnički stil); kako god, izgovara se kao dva sloga — sa naglaskom na drugom (u engleskom).
Imenička forma se može pronaći napisana u raznim oblicima, kao naivety, naïvety, naïveté, naïvete ili naiveté.
Kultura uredi
Naiva se kao kultirni tip javlja u dve glavne forme.
S jedne strane, postoji „satirička naiva, kao što je Kandid”.[3] Nortrop Fraj je sugerisao da bi ista moglo da se nazove ingénu formom, po Volterovom dijalogu tog imena: „Ovde autsajder... ne odobrava nijednu od pretpostavki koje čine apsurde društva logičnima onima koji su naviknuti na iste.”[4] Esencijalno služi kao prizma za prenošenje satiričke poruke. I Žan Bodrijar je doista, na osnovu svojih situacionističkih korena, nastojao da se pozicionira kao ingénu u svakodnevnom životu: „Igram ulogu dunavskog seljaka: nekoga ko ne zna ništa ali sumnja da je nešto pogrešno... Volim kada sam u poziciji primitivca... ’izigravajući naivnost’.”[5]
S druge strane, postoji umetnička „naiva — reakcija na sve i naizgledna dostupnost”.[6] Ovde se „onaj naivni nudi kao u procesu formacije, u potrazi za vrednostima i modelima... uvek težeći ka usvajanju određenog tradicionalnog ’odraslog’ temperamenta”[7] (u moratorijumu večitog adolescenta). Takvi slučajevi „naivnosti kao kulturne slike... nudili su se kao esencijalno responsivni za druge i otvoreni svakom pozivu... uspostavili su svoj identitet u neodređenosti”.[8]
Tokom 1960-ih, „naivci su se okrenuli prema misticizmu i istočnjačkim religijama”,[9] kretajući se prema hipi pokretu. „Hipi kultura, mešanac bit generacije iz popa, bila je prilično nalik folk kulturi — oralna, naivna, komunalna, vođena svojim aforizmima (npr. ’Vodimo ljubav, ne rat’ ili engl. turn on, tune in, drop out), ne racionalizovana.”[10] Njeni ’narkićki’ protagonisti „imali su detinjasto čuđenje da možemo proizvesti toliko neobičnosti iz nas samih... zajedno sa odobravanjem mladih da se vrate i kažu šta su videli”.[11]
Nauka uredi
U biologiji, naročito u imunologiji, naivnost se koristi za opisivanje individue (ili ćelije) koja se nije susrela sa antigenom — na primer, patogenom.
U drugim naučnim poljima, naivnost opisuje osobu ili životinju koja nije imala određeno iskustvo ili nije bila predmet nekog eksperimenta.
Vidi još uredi
Reference uredi
- ^ a b naivnost (fr. naiveté), latinicom: naivnost, vokabular.org
- ^ Oxford English Dictionary, „naïve” i „naïf” te citati
- ^ Perrino, Mark (1995). The Poetics of Mockery. str. 54. »the satirical naïf, such as Candide«
- ^ Frye, Northrop (1973). Anatomy of Criticism. Princeton. str. 232. »Here an outsider... grants none of the premises which make the absurdities of society look logical to those accustomed to them.«
- ^ Baudrillard, Jean (2005). The Conspiracy of Art. str. 66—67. »I play the role of the Danube peasant: someone who knows nothing but suspects something is wrong... I like being in the position of the primitive... playing naïve.«
- ^ Green 1977, str. 238 »naïf – all responsiveness and seeming availability«
- ^ Green 1977, str. 35 »naïf offers himself as being in process of formation, in search of values and models...always about to adopt some traditional "mature" temperament«
- ^ Green 1977, str. 35 »the naïf as a cultural image... offered themselves as essentially responsive to others and open to every invitation... established their identity in indeterminacy«
- ^ Lev, Leora (2006). Enter at Your Own Risk. str. 50. »the naifs turned toward mysticism and Eastern religions«
- ^ Willis, Ellen. Dylan. u: McGregor, Craig; ur. (1975). Bob Dylan: A Retrospective. str. 148.
- ^ Diski, Jenni (2009). The Sixties. London. str. 40—42. »had a childlike wonder that we could produce such weirdness from ourselves... assumed with the bravado of youth that we'd make it back to tell of what we saw«
Citirana bibliografija uredi
- Green, Martin (1977). Children of the Sun. London.
