Nevelj
Nevelj (rus. Невель) naseljeno je mesto sa administrativnim statusom grada na zapadu evropskog dela Ruske Federacije. Nalazi se u južnom delu Pskovske oblasti i administrativno pripada Neveljskom opštinskom rejonu čiji je ujedno i administrativni centar. Grad se u pisanim izvorima prvi put pominje 1504. godine, a zvaničan status grada ima još od 1773. godine.
| Nevelj Nevelь | |
|---|---|
 Neveljska crkva Svete Trojice | |
| Administrativni podaci | |
| Država |  Rusija |
| Federalni okrug | Severozapadni |
| Oblast |  Pskovska oblast |
| Rejon | Neveljski rejon |
| Osnovan | prvi pomen 1504. |
| Status grada | 1773. |
| Stanovništvo | |
| Stanovništvo | |
| — 2016. | 15.250 |
| — gustina | 663,04 st./km2 |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 56° 01′ 00″ S; 29° 56′ 00″ I / 56.016667° S; 29.933333° I |
| Vremenska zona | UTC+3 |
| Aps. visina | 155 m |
| Površina | 23 km2 |
.svg)  Nevelj Nevelj na karti Rusije | |
 Nevelj Nevelj na karti Pskovske oblasti | |
| Ostali podaci | |
| Poštanski broj | 182300 |
| Pozivni broj | (+7) 81151 |
| Registarska oznaka | 60 |
| OKATO kod | 58 220 501 |
| OKTMO kod | 58 620 101 001 |
| Veb-sajt | |
| www.nevel.ru | |
.png)
.png)
Prema procenama nacionalne statističke službe za 2016. u gradu je živelo 15.250 stanovnika i po tom parametru Nevelj je 4. grad po veličini u Pskovskoj oblasti
Geografija uredi
Grad Nevelj nalazi se na krajnjem jugu Pskovske oblasti u blago zatalasanom i izrazito zamočvarenom području Vjazevskog pobrđa. Leži na severnoj obali istoimenog jezera Nevelj, na mestu gde iz jezera otiče njegova jedina otoka, reka Jemenka. Centralni deo grada leži na nadmorskoj visini od 155 m.
Sam grad se nalazi na oko 242 km jugoistočno od administrativnog centra oblasti, grada Pskova, odnosno na oko 532 km zapadno od Moskve. Nekih stotinjak kilometara južnije nalazi se beloruski grad Vitepsk.
Kroz grad prolaze dve važne železničke linije: Velikije Luki−Polack i Sankt Peterburg−Vitepsk.
Istorija uredi
.jpg)
U pisanim izvorima Nevelj se prvi put pominje u zaveštanju knjaza Ivana III Vasiljeviča iz 1504. kojim svom sinu u nasleđe ostavlja, između ostalih, i okruge na području Nevelja.[1] Tačan datum osnivanja naselja nije poznat, a pretpostavlja se da ime naselja potiče od starobaltičke reči nevo kojom se označava močvarno mesto (aludirajući na prirodnu okolinu u kojoj je grad nastao). Sve do 1772. grad je često prelazio iz „ruke u ruku”, a od te godine konačno je ušao u sastav Ruske Imperije.
Poljski kralj Sigismund III Vasa Nevelju je 1623. godine darovao Magdeburško pravo i vlastiti grb. Magdeburško pravo gradu Nevelju potvrdio je i poljski kralj Stanislav Ponjatovski u novembru 1762. godine, a tom prilikom grad je dobio i novi grb. Nakon prve podele Poljske 1772. grad Nevelj trajno ulazi u sastav Ruske Imperije, a već naredne godine dodeljen mu je i zvaničan status ruskog imperijalnog grada. Novi gradski grb usvojen je 1781. godine.[2]
Nevelj je bio važan jevrejski kulturni centar, a početkom prošlog veka od ukupno oko 14.000 stanovnika koji su živeli u gradu njih čak 8.000 su bii Jevreji. U gradu je u isto vreme postojalo čak 15 sinagoga, 4 pravoslavne i jedna rimokatolička crkva.
Tokom ruskog građanskog rata grad je dugo vremena bio važan centar otpora belogardejaca. Tokom tridesetih godina prošlog veka boljševičke vlasti su zatvorile sve verske objekte u gradu, a pohapšeni su i brojni uticajni verski lideri. Za vreme nemačke okupacije u Drugom svetskom ratu grad je doživeo velika razaranja, stradao je veliki broj njegovih žitelja (preko 20.000 osoba na području Neveljskog rejona je poginulo), a gotovo celokupna populacija neveljskih Jevreja je „zbrisana sa lica zemlje”.[3][4]
U granicama sadašnje Pskovske oblasti Nevelj je od 1957. godine i ukidanja Velikoluške oblasti.
Demografija uredi
Prema podacima sa popisa stanovništva 2010. u gradu je živelo 16.324 stanovnika, dok je prema procenama nacionalne statističke službe za 2016. grad imao 15.250 stanovnika.[5]
| 1896. | 1939. | 1959. | 1970. | 1979. | 1989. | 2002. | 2010. | 2016. |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 9.062 | 15.600 | 14.273 | 17.715 | 20.730 | 22.368[6] | 18.545[7] | 16.324[8] | 15.250 |
Vidi još uredi
Reference uredi
- ^ Духовная грамота великого князя Ивана III Васильевича
- ^ Краткая история города Невель Архивирано на сајту Wayback Machine (4. март 2016)
- ^ Невельская оборонительная операция 22-й армии
- ^ Невель. Холокост. История Пскова и Псковской области
- ^ „Ocenka čislennosti postoяnnogo naseleniя po municipalьnыm obrazovaniяm Pskovskoй oblasti na 1 яnvarя 2016 goda”. Arhivirano iz originala 16. 04. 2016. g. Pristupljeno 14. 4. 2016.
- ^ „Vsesoюznaя perepisь naseleniя 1989 g. Čislennostь naličnogo naseleniя soюznыh i avtonomnыh respublik, avtonomnыh oblasteй i okrugov, kraёv, oblasteй, raйonov, gorodskih poseleniй i sёl-raйcentrov.”. Vsesoюznaя perepisь naseleniя 1989 goda (na jeziku: ruski). Demoscope Weekly. 1989. Pristupljeno 4. 9. 2012.
- ^ Federalьnaя služba gosudarstvennoй statistiki (21. 5. 2004). „Čislennostь naseleniя Rossii, subъektov Rossiйskoй Federacii v sostave federalьnыh okrugov, raйonov, gorodskih poseleniй, selьskih naselёnnыh punktov – raйonnыh centrov i selьskih naselёnnыh punktov s naseleniem 3 tыsяči i bolee čelovek”. Vserossiйskaя perepisь naseleniя 2002 goda (na jeziku: ruski). Federalni zavod za statistiku. Pristupljeno 4. 9. 2012.
- ^ Federalьnaя služba gosudarstvennoй statistiki (Federalni zavod za statistiku) (2011). „Vserossiйskaя perepisь naseleniя 2010 goda. Tom 1 (Nacionalni popis stanovništva 2010, 1. svezak)”. Vserossiйskaя perepisь naseleniя 2010 goda (Nacionalni popis stanovništva 2010) (na jeziku: ruski). Federalni zavod za statistiku. Pristupljeno 4. 9. 2012.
Spoljašnje veze uredi
- Zvaničan sajt Neveljskog rejona Arhivirano na sajtu Wayback Machine (28. oktobar 2020)
- Nevelj u enciklopediji „Moj grad”
- Heraldička istorija grada Nevelja
