Википедија

Opština Istočni Drvar

општина у Републици Српској, БиХ

Opština Istočni Drvar se nalazi u Republici Srpskoj, Bosni i Hercegovini. Sjedište opštine se nalazi u naseljenom mjestu Potoci. Prema podacima Agencije za statistiku Bosne i Hercegovine na popisu stanovništva 2013. godine, u opštini je popisano 79 lica.[4]

Opština Istočni Drvar
{{{opis_slike}}}
Grb
Administrativni podaci
Država Bosna i Hercegovina
Entitet Republika Srpska
Stanovništvo
 — 2017
2013
1996
71[1]
79[2]
120[3]
Geografske karakteristike
Vremenska zonaUTC+1 (CET), ljeti UTC+2 (CEST)
Površina75,3 km2
Položaj {{{ime genitiv}}}
Ostali podaci
Načelnik opštineMilka Ivanković (ZSD)
Poštanski broj79289
Pozivni broj51
Dan opštine6. avgust
Veb-sajtZvanični veb-sajt Izmenite ovo na Vikipodacima

Opština

uredi

Prema Zakonu o teritorijalnoj organizaciji i lokalnoj samoupravi Republike Srpske iz 1994. godine, jedna od opština u Republici Srpskoj je bila i opština Drvar koja je uključivala sva naseljena mjesta bivše jugoslovenske opštine Drvar.[a]

Nakon operacije „Maestral 2”, agresije hrvatske vojske na Republiku Srpsku i okupacije zapadnih dijelova Srpske, formalno prestaje da postoji opština Drvar u sastavu Republike Srpske. Na dijelu bivše ratne opštine Drvar, a pod nazivom Srpski Drvar nakon potpisivanja Dejtonskog sporazuma i povratka dela prognanog srpskog stanovništva, osnovana je današnja opština Istočni Drvar.

Geografija

uredi

Položaj

uredi

Opština Istočni Drvar spada u red izrazito nerazvijenih opština. Prostire se na površini od 75,3 km² u zapadnom dijelu Republike Srpske, dok je kompletna teritorija opštine smještena na planini Klekovači. Na teritoriji opštine nema riječnih tokova. Opština Istočni Drvar graniči se sa opštinama Ribnik i Petrovac u Republici Srpskoj, i opštinom Drvar u Federaciji BiH. Prema Prostornom planu Republike Srpske opština Istočni Drvar je smještena u subregiji Mrkonjić Grad, regije Banja Luka. Najbliže veće naseljeno mjesto, ujedno i centar ove subregije je Mrkonjić Grad.

Naselja

uredi
 
Mapa naseljenih mesta opštine Istočni Drvar

U opštini se nalaze sledeća naselja sa sveukupno 79 stanovnika: Potoci, Srnetica, Uvala, dok naselja Gornja Uvala, Dražići, Resanovača i Škrbići nemaju status naseljenih mjesta, već se Uredbom o naseljenim mjestima koja čine područje jedinice lokalne samouprave Republike Srpske vode kao dijelovi naseljenog mjesta Uvala.[5]

Naseljena mjesta predratne opštine: Ataševac, Bastasi, Brda, Bunčevac, Vidovo Selo, Vrtoče, Gruborski Naslon, Drvar, Drvar Selo, Zaglavica, Župa, Župica, Kamenica, Ljeskovica, Mokronoge, Motike, Mrđe, Podić, Podovi, Poljice, Prekaja, Trninić Brijeg, Šajinovac i Šipovljani iz stare opštine Drvar (Titov Drvar) su posle Dejtonskog sporazuma pripali Federaciji BiH i dalje čine opštinu Drvar, dok naseljena mesta: Boboljusci, Bosanski Osredci, Gornji Tiškovac, Veliki Cvjetnić, Veliko Očijevo, Mali Cvjetnić, Malo Očijevo, Martin Brod, Očigrije, Palušci i Trubar više nisu deo opštine Drvar, već pripadaju opštini Bihać.

Prirodna dobra

uredi

Na teritoriji opštine Istočni Drvar se nalazi zaštićeno prirodno dobro Republike Srpske, prašuma Lom, koja predstavlja zaštićeni strogi prirodni rezervat u Republici Srpskoj. Zauzima površinu od 297,8 hektara i prostire se na teritoriji Petrovca i Istočnog Drvara. Prema klasifikaciji Međunarodne unije za zaštitu prirode, Prašuma Lom je zaštićena najvišom kategorijom zaštite Ia.1. Park prirode Klekovača-Srnetica je područje za koje je izrada stručnih osnova u toku. Prema klasifikaciji spada u prirodna dobra V kategorije.

Istorija

uredi

Naselje Srnetica, iako danas bez stanovnika, do 1976. godine je bila varoš sa 2.500 stanovnika i 3.000 radnika. Srnetica je nekad bila najveći željeznički čvor na uskotračnoj pruzi u jugoistočnoj Evropi, a kao jedna od radničkih kolonija „Šipada”, počela se graditi pred sam početak Prvog svjetskog rata. Pruga u Srnetici je pravljena za vrijeme Austrougarske, kako bi se olakšao prevoz šume, koju je tadašnja vlast masovno eksploatisala. Srnetica je tada bila varoš sa razvijenom infrastrukturom i velikim brojem objekata. Pored velikog broja individualnih i kolektivnih objekata za stanovanje, Srnetica je imala crkvu posvećenu Svetom Đorđu, prodavnicu, restoran, ambulantu, mjesnu kancelariju, poštu, apoteku, bioskopsku salu. Nakon ukidanja pruge 1976. godine stanovništvo se masovno iselilo iz ovog naselja, a sama varoš je ostala napuštena i prepuštena zubu vremena. Posljednji stanovnik Srnetice bio je Blažo Đaković koji je ubijen tokom operacije „Maestral 2”.[6]

Tokom ljeta 1991. godine, pored ostalih formirana je Zajednica opština Bosanske Krajine, koja 12. septembra zvanično mijenja ime u SAO Bosanska Krajina. Jedna od opština koje su ušle u sastav SAO Bosanske Krajine, je i bivša jugoslovenska opština Drvar u kojoj je živjelo 16.608 Srba, a koji su činili 96,97% stanovništva opštine Drvar. Tokom Odbrambeno-otadžbinskog rata, kompletna opština Drvar je egzistirala u sastavu Republike Srpske, a područje ove opštine je bila zona odgovornosti 1. drvarske lake pješadijske brigade. Tokom operacije „Maestral 2”, zajedničke vojne operacije hrvatskih i bošnjačkih snaga u kojoj su iste ubile 655 i prognale oko 125.000 srpskih stanovnika Republike Srpske.[7], 13. septembra, 7. gardijska brigada HV-a zauzima Drvar, čime formalno prestaje da postoji opština Drvar u sastavu Republike Srpske. Pripadnici jedinice „Pume” u sastavu Vojske Republike Hrvatske su u septembru 1995. ubile šest starijih Srba iz naselja Potoci, koje će kasnije postati sjedište opštine Srpski Drvar.[8] Ovom prilikom su ubijeni Rada Marčeta, Danica Marčeta, Ana Marčeta, Jovana Marčeta, Stevo Damjanović i Blažo Đaković.[8]

Nakon potpisivanja Dejtonskog sporazuma, teritorija nekadašnje opštine Drvar je podijeljena entitetskom linijom. Od dijela koji je pripao Federaciji BiH odvojen je zapadni dio i pripojen opštini Bihać, a od dijela koji je pripao Republici Srpskoj formirana je opština Srpski Drvar. Povratkom stanovništva, prognanog tokom operacije Maestral 2, uspostavljena je vlast na ovom području, a opština Srpski Drvar je i formalno zaživjela. Na lokalnim izborima u BiH 1997. godine u Srpskom Drvaru pobjedu je odnijela Stranka Drvarčana, koja je dala i prvog načelnika ove opštine.[9]

Naziv Srpski Drvar je odlukom Ustavnog suda BiH proglašen neustavnim i diskriminatorskim prema Bošnjacima, Hrvatima i ostalim građanima koji nisu srpske nacionalnosti, pa je opštini odlukom Narodne skupštine Republike Srpske promenjeno ime u Istočni Drvar.

Političko uređenje

uredi
Sastav Skupštine Opštine Istočni Drvar prema rezultatima izbora 2024.
3
1
1
1
1
1
1
1
1
3 1 1 1 1 1 1 1 1 
Od ukupno 11 mandata na pojedine partije otpada:
      US: 3
      SNSD: 1
      ZSD: 1
      Nezavisni-Stojanka Marčeta: 1
      DEMOS: 1
      SNS: 1
      DNS: 1
      NDP: 1
      SP: 1
Glavni članak: Spisak načelnika i gradonačelnika u Republici Srpskoj

Opštinska administracija

uredi

Načelnik opštine predstavlja i zastupa opštinu i vrši izvršnu funkciju u Istočnom Drvaru. Izbor načelnika se vrši u skladu sa izbornim Zakonom Republike Srpske i izbornim Zakonom BiH. Opštinsku administraciju, pored načelnika, čini i skupština opštine. Institucionalni centar opštine Istočni Drvar je naselje Potoci, gdje su smješteni svi opštinski organi.

Načelnik opštine Istočni Drvar je Milka Ivanković ispred ZSD, koja je na tu funkciju stupila nakon lokalnih izbora u Bosni i Hercegovini 2024. godine. Sastav skupštine opštine Istočni Drvar je prikazan u tabeli.[10]

Povjereništvo za Opštinu Drvar

uredi

Povjereništvo za Opštinu Drvar je formirano 1996. godine na osnovu Tačke 2. Amandmana XXXV na Ustav Republike Srpske i Tačke 2. Odluke o obrazovanju povjereništava za opštine odnosno područja koja su u cjelini ili djelimično ušla u sastav Federacije BiH. Povjereništvo opštine izvršava naloge Narodne skupštine, Predsjednika Republike i Vlade Republike Srpske i vrši poslove iz nadležnosti Skupštine opštine i Izvršnog odbora uskladu sa zakonom. Sjedište povjereništva je bilo u Banja Luci. Povjereništvo je obrazovano u sljedećem sastavu:[b]

  1. Marinko Trninić, predsjednik,
  2. Ratko Bajić,
  3. Grujica Adamović,
  4. Mirko Jovičić,
  5. Drago Bauk,
  6. Uroš Rodić,
  7. Čedomir Kukolj.

Javne ustanove

uredi

Na teritoriji opštine, kao jedna od organizacionih jedinica Šuma Srpske, posluje šumsko gazdinstvo „Klekovača-Potoci”. Šumsko gazdinstvo „Klekovača-Potoci” upravlja i gazduje sa šumama i šumskim zemljištem na šumskoprivrednom području opštine Istočni Drvar. Preduzeće je osnovano 1993. godine kao Šumsko gazdinstvo „Klekovača”, od kada djeluje u sastavu Šuma Srpske. Dejtonskim sporazumom veći dio opštine Drvar pripao je Federaciji BiH, a za preostali dio šuma i šumskog zemljišta koji je pripao Republici Srpskoj osnovano je šumskoprivredno područje opštine Istočni Drvar kojim gazduje Šumsko gazdinstvo „Klekovača-Potoci”.[11]

U opštini funkcioniše i organizaciona jedinica u sastavu Pošta Srpske.

Stanovništvo opštine, primarnu zdravstvenu zaštitu obavlja u sklopu Javne zdravstvene ustanove Dom zdravlja „Dr Dušan Marčeta”, koji je takođe smješten u centralnom naselju opštine. Tokom Odbrambeno-otadžbinskog rata, stanovništvo Drvara je sekundarnu zdravstvenu zaštitu ostvarivalo u sklopu Javne zdravstvene ustanove Opšta bolnica Drvar, koju je Vlada Republike Srpske osnovala 20. juna 1994. godine.[v]

Obrazovanje

uredi

Prema Odluci o privremenom broju i prostornom rasporedu osnovnih škola u Republici Srpskoj iz 1994. kojom se utvrđuje broj i prostorni raspored osnovnih škola kao i broj izdvojenih odjeljenja osnovnih škola u Republici Srpskoj, na teritoriji Opštine Drvar, egzistirala je Osnovna škola „Slavko Rodić” sa sjedištem u Drvaru.[g] Odlukom o privremenom broju, strukturi i prostornom rasporedu srednjih škola na teritoriji Republike Srpske iz 1995. utvrđeno je da se srednje obrazovanje na teritoriji opštine Drvar ostvaruje kroz Školski centar „Marija Bursać” u kome je nastava organizovana u gimnaziji, smjeru za šumarstvo i obradu drveta i smjeru za mašinstvo i obradu metala.[d] U Istočnom Drvaru danas, ne egzistira ni jedna školska ustanova.

Sport

uredi

Dva su sportska kolektiva registrovana na teritoriji opštine; Fudbalski klub Borac, osnovan 1924. godine u Drvaru, koji i danas koristi sportske terene u federalnom Drvaru, gdje igra utakmice u sklopu Četvrte lige Republike Srpske u fudbalu grupa Banja Luka.[12] i košarkaški klub Borac '72, koji se od sezone 2016/17 takmiči u sklopu, Druge lige Republike Srpske u košarci, grupa Zapad.[13]

Religija

uredi

Na teritorija opštine Istočni Drvar, najveći broj stanovništva, je pravoslavne vjeroispovijesti, i pripadaju srpskoj pravoslavnoj crkvi. Jedini vjerski objekat na teritoriji opštine je hram Svete Marije Magdaline ravnoapostolne u selu Uvala, koji je osveštao 4. avgusta 2016. godine, Episkop bihaćko-petrovački Atanasije.[14]

Privreda

uredi

Nosioci razvoja na području Istočnog Drvara su šumarstvo i drvoprerađivačka industrija. Na teritoriji opštine nalazi se određen broj pilana, gdje je zaposlen najveći broj stanovnika ove, kao i određen broj susjednih opština. Stanovništvo se pored ovoga u manjoj mjeri bavi poljoprivredom i stočarstvom.

Saobraćaj

uredi

Putna infrastruktura u opštini je u veoma lošem stanju, a sama opština Istočni Drvar nije povezana asfaltnim putem sa drugim opštinama. Putevi koji presijecaju teritoriju opštine su uglavnom makadamski, šumski, kategorisani i nekategorisani putevi, koji uglavnom služe za eksploataciju drvne mase.[15]

Stanovništvo

uredi

Nacionalni sastav 2013. (konačni rezultati BHAS)

uredi
Etnički sastav prema popisu iz 2013.[4]‍
Srbi
  
 78 98,73%
Hrvati
  
 1 1,26%
ukupno: 79

Raniji popisi

uredi
Glavni članak: Demografija Drvara

Po poslednjem službenom popisu stanovništva iz 1991. godine, opština Drvar je imala 17.126 stanovnika, raspoređenih u 38 naseljenih mesta.

Nacionalnost[16] 1991. 1981. 1971.
Srbi 16.608 (96,97%) 15.896 (88,39%) 19.496 (97,16%)
Muslimani 33 (0,19%) 26 (0,14%) 213 (1,06%)
Hrvati 33 (0,19%) 62 (0,34%) 141 (0,70%)
Jugosloveni 384 (2,24%) 1.842 (10,24%) 74 (0,36%)
ostali i nepoznato 68 (0,39%) 157 (0,87%) 140 (0,69%)
Ukupno 17.126 17.983 20.064

U granicama današnjih opština nacionalni sastav 1991. godine je bio sledeći:

  • Opština Drvar (bez dijela koji je pripao Republici Srpskoj i bez dijela koji je ušao u sastav opštine Bihać)

ukupno: 15.343

  • Istočni Drvar

ukupno: 61

  • dio koji je pripao opštini Bihać

ukupno: 1.722

Vidi još

uredi

Napomene

uredi
  1. ^ Službeni glasnik Republike Srpske 11/94
  2. ^ Službeni glasnik Republike Srpske 12/96
  3. ^ Službeni glasnik Republike Srpske 15/94
  4. ^ Službeni glasnik Republike Srpske 31/94
  5. ^ Službeni glasnik Republike Srpske 05/95

Reference

uredi
  1. ^ „Procjena broja stanovnika 2017.”
  2. ^ „Popis stanovništva, domaćinstava i stanova u Republici Srpskoj 2013, REZULTATI POPISA”
  3. ^ „Procjena broja stanovnika 1996.”
  4. ^ a b „Popis stanovništva u BiH 2013.” (PDF). Arhivirano iz originala (PDF) 30. 06. 2016. g. Pristupljeno 25. 08. 2016. 
  5. ^ „Sistematski spisak naseljenih mjesta sa dijelovima naseljenih mjesta po opštinama” (PDF). Republički zavod za statistiku. Arhivirano iz originala (PDF) 16. 09. 2016. g. Pristupljeno 24. 8. 2016. 
  6. ^ „Ćiro oživljava Visoku Krajinu”. Glas Srpske. Pristupljeno 24. 8. 2016. 
  7. ^ „Sjećanje na žrtve „Oluje“”. RTRS. 24. avgust 2016. 
  8. ^ a b „O zločinu varaždinskih „Puma” kod Mliništa”. Politika. 21. 10. 2009. Pristupljeno 24. 8. 2016. 
  9. ^ „REZULTATI LOKALNIH IZBORA 1997.” (PDF). Statistički godišnjak Republike Srpske 2009. Pristupljeno 24. 8. 2016. 
  10. ^ „Istočni Drvar”. izbori.ba. Pristupljeno 7. 11. 2024. 
  11. ^ „Šumsko gazdinstvo "Klekovača-Potoci"”. Telekom-telefonski imenik. Arhivirano iz originala 19. 08. 2017. g. Pristupljeno 25. 8. 2016. 
  12. ^ „FK Borac Istočni Drvar”. Sport RS. Arhivirano iz originala 03. 12. 2016. g. Pristupljeno 2. 12. 2016. 
  13. ^ „KK Borac '72 Istočni Drvar”. Sport RS. Arhivirano iz originala 05. 02. 2017. g. Pristupljeno 4. 2. 2017. 
  14. ^ „Episkop Atanasije osveštao crkvu u selu Uvala kod Istočnog Drvara”. Eparhija bihaćko-petrovaka. Pristupljeno 24. 8. 2016. 
  15. ^ „Opština Istočni Drvar”. Republička agencija za razvoj malih i srednjih preduzeća. Arhivirano iz originala 05. 03. 2016. g. Pristupljeno 24. 8. 2016. 
  16. ^ Savezni zavod za statistiku i evidenciju FNRJ i SFRJ: Popis stanovništva 1948, 1953, 1961, 1971, 1981. i 1991. godine.

Spoljašnje veze

uredi
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Општина_Источни_Дрвар&oldid=28876861”