Википедија

Pasjane

Pasjane (alb. Pasjani ili Pasjan) je naselje u opštini Gnjilane, Kosovo i Metohija, Republika Srbija.

Pasjane
Pasjane
Administrativni podaci
DržavaSrbija
Autonomna pokrajinaKosovo i Metohija
Upravni okrugKosovskopomoravski
OpštinaGnjilane
Geografske karakteristike
Koordinate42° 24′ 25″ S; 21° 29′ 44″ I / 42.4069° S; 21.4956° I / 42.4069; 21.4956
Vremenska zonaUTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST)
Aps. visina532 m
Pasjane na karti Srbije
Pasjane
Pasjane
Pasjane na karti Srbije
Ostali podaci
Poštanski broj38266
Registarska oznakaGL

Ovde se nalazi osnovna škola „Miladin Popović“.

Geografija uredi

Po zakonima samoproglašene Republike Kosovo naselje se nalazi u sastavu opštine Parteš.

Selo Pasjane smešteno je u Gornjoj Moravi, na drumu koji iz Gnjilana vodi u Preševo. Pasjane je naselje u opštini Gnjilane na Kosovu i Metohiji. Atar naselja se nalazi na teritoriji katastarske opštine Pasjane površine 1.527 ha. Selo je pre 20 godina imalo 2.600 stanovnika, a sada ima oko 1.000 stanovnika. Poznato od starina, prvi put je pomenuto u darovnoj povelji kneginje Milice hilandarskom pigru Sv. Vasilija, a zatim u jednom zapisu iz 17. veka kao peti konak na putu iz Novog Pazara u Carigrad (pominje Пасїань). Tokom svoje duge istorije selo je preživljavalo teške trenutke, kao i ostala sela koja su pala pod tursku vlast. Bilo je velikih pritiska od strane Turaka i Arnauta da tadašnji žitelji promene veru, ali je uprkos tome ostalo naseljeno srpskim pravoslavnim življem. Jednobrodna crkva „Svetog Preobraženja“[1] podignuta je trudom meštana 1861. godine i tokom turske vladavine više puta je rušena, paljena i obnavljana. Zidno slikarstvo u tehnici „al seko“ i ikonostas potiču iz 19. veka. U crkvi je bilo sačuvano nekoliko starijih ikona iz 17. i 18. veka.

Istorija uredi

U turskom katastarskom popisu — defteru iz 1455. godine pominje se pod imenom Pasjan i navodi se da u selu ima 94 domaćinstva sa srpskim stanovništvom, na čelu sa popom.[2]

Miloš Milojević je u 19.veku od Zlatka Kusčanina(ili Kuščevića) dobio nekoliko svadbenih pesama i od Smiljane Pavičević je dobio jednu žetelačku pesmu("Šetala se, džanum, dilber-Stana"). Zapisao ih je učitelj Zafir Popović iz Gnjilana. U knjizi "Pesme i običaji ukupnog naroda srpskog, knjiga 2, pesme svatovske" selo Pasjane se pominje pod imenom "Posijane"

U selu je 1900. godine proslavljena školska slava Sv. Sava. Nakon liturgije u crkvi koju je obavio pop Trajko Antić, litija sa narodom došla je u srpsku školu. Domaćin školske slave (kum) bio je meštanin Ilija Bojić. Svetosavsku besedu izgovorio je učitelj Ilija Popović. Tokom ručka svirale su gajde.[3]

Sestre Danica i Ljubica Janković su u svojoj knjizi "Narodne igre, 6.knjiga" objavile nekoliko igara(kola, ora) sa tekstom pesama iz Pasjana.

Demografija uredi

Naselje ima srpsku etničku većinu.

Broj stanovnika na popisima:

[4][5]

Popis po nacionalnoj pripadnosti uredi

Etnički sastav prema popisu iz 2011.[6]‍
Srbi*
  
 973 99,99%
ostali
  
 1 0,01%
Ukupno: 974
  • Srbi su delimično bojkotovali popis pa tačan broj nije poznat

Poreklo stanovništvo po rodovima uredi

Podaci iz 1929. godine[7]:

Srpski rodovi:

  • Divinci (6 kuća, slava sv. Arhanđeo), starosedeoci. Za vrema neke „davnašnje bitke“ mnogo se njihovih domova iselilo u Šumadiji. Imaju prezime Jović i Paunović.
  • Kostići (8 k., Mitrovdan), vrlo stari doseljenici iz okoline Kosovske Mitrovice. Kostići su stariji od albanskog doseljavanja u Gornju Moravu.
  • Šošići (2 k., sv. Nikola). Starinom iz Prilepa. Prilikom seobe krenulo je njih četiri brata, pa se jedan zadržao u Pasjanu, a ostala tri brata otišla u Austrougarskoj.
  • Rajčići (1 k., sv. Arhanđeo) su starinom od Kragujevca. Iseljeni u prvoj polovini XVII veka u Belanovce kod Kumanova, docnije zbog albanskog zuluma pređu u Gornju Moravu. Malo su živeli u Đelekaru kod Vitine, pa opet zbog zuluma prešli u Pasjane oko 1770. godine.
  • Bugarci (2 k., sv. Nikola) su starinom iz Štipa, tadašnjeg Turskog carstva, a današnje Makedonije. Oni su zbog pritisaka bili prinuđeni da napuste Štip i nasele se u Pasjanu oko 1860. godine.
  • Kamiševići (9 k., sv. Đorđe Alimpije). Starinom su iz roda Kamiševića, čija im je starina u Donjoj Šipašnici. Nisu bili „mirni“ pa su zbog toga zapadali u krv i postajali sluge, da bi dobili zaštitu jačih gospodara. Živeli su u Petrovcu i Donjem Kuscu, a oko 1810. godine su se zadrzali u Pasjanu kao sluge u Amit-spahijinih iz Gnjilana.
  • Živkovići (2 k., sv. Nikola), preseljeni iz Koretišta oko 1810. godine.
  • Lipovčani (6 k., sv. Vrači); preseljeni iz Lipovice oko 1810. godine kad su im se rođaci „poturčili“. Oni su se kako pričaju, još u Lipovici zajedno sa Divincima i Kostićima iz Pasjana, „kad je nekad bila ovde bitka“, borili s Turcima i pošto su Turci ponovo oosvojili zemlju. Doskoro su čuvali i neku „dugačku istoriju"
  • Mandžukevići (5 k., sv. Nikola). Starinom od Kragujevca. Do oko 1830. godine su živeli u Gornjem Livoču, pa su kao sluge prešli u Pasjane.
  • Rajkovići (1 k., sv. Vrači); preseljen iz Lipovice oko 1830. god. na imanje Albanaca iz Podgrađa. U ¨Lipovici im Albanci „zauzeli“ imanje, a kažu da su bili bogati kao gospodari Džinići.
  • Simebojkovići (5 k., sv. Vrači); preseljeni od zuluma iz Lipovice oko 1830. godine za sluge u Pasjanu na imanju Albanaca iz Podgrađa.
  • Karafiljci (3 k., sv. Nikola); preseljeni iz Lipovice oko 1830. godine kao sluge. Prezime im je po nekoj Babi Karafiljki.
  • Drndarci (4 k., sv. Nikola); preseljeni iz Lipovice oko 1830. godine.
  • Bojići (8 k., sv. Nikola). Starinom su iz Mozgova kod Gnjilana. Živeli su u Zebnicu i Paralovu. a oko 1830. godine prešli u Pasjane za sluge u Sulejman-spaijinih, docnije u prištevačkih begova. Nešto imanje su kupili još za vreme Turaka. U Mozgovu su se prezivali Vulin, a u Pasjanu im je dato novo prezime po nekoj njihovoj babi Boji.
  • Gudžurci (4 k., sv. Arhanđeo), doseljeni oko 1830. godine iz Robovca kao sluge.
  • Gužvići (5 k., sv. Nikola); preseljeni iz Binača oko 1830. godine za sluge u Džinića.
  • Matropazovići (11 k., sv. Arhanđeo); preseljeni oko 1830. godine iz Požaranja za sluge. Prezime im je po nekom predku Pavi, koji je govorio kao matrapaz.
  • Jancići (4 k., sv. Nikola), preseljeni iz Vlaštice za sluge.
  • Vranjci (6 k., sv. Nikola); preseljeni iz Velikog Ropotova od istoimenog roda oko 1850. godine kao sluge. Starinom su iz vranjskog okruga.
  • Gadalci (1 k., sv. Petka); preseljeni sa Vranjcima iz Velikog Ropotova iz roda Paunića za sluge.
  • Baljinci (10 k., sv. Petka); preseljeni iz Velikog Ropotova sa Gadalcima.
  • Moravci (4 k., sv. Đorđe); preseljeni iz Donje Morave oko 1850. godine kao sluge.
  • Adži-Perci (5 k., sv. Đorđe); preseljeni zbog zuluma iz Nosalja kao sluge oko 1850. godine.
  • Baštovanci (2 k., sv. Nikola). Oko 1810. godine iseljeni iz Donjeg Korminjana u Gnjilane, živeli i u Donjoj Budrizi: u Pasjanu prešli oko 1870. godine kao sluge.
  • Đorđijini (3 k., sv. Nikola), doseljeni oko 1870. godine iz Miganovca. Staro im je prezime Mutavdžijini.
  • Kazak (1 k., sv. Jovan). Starinom iz Donje Budrige, živeo u Vladovu, a oko 1890. godine prešao u Pasjane na kupljeno imanje.
  • Žegranovi (2 k., sv. Đorđe); preseljeni iz Žegre oko 1890. godine za sluge.
  • Krčkozini (2 k., sv. Vrači). Starinom iz Lipovice. I ranije su zbog zuluma napuštali imanje i preseljavali se u Pasjane i Vladovo, za sluge, pa se ponovo vraćali u Lipovici. Najzad nastanjeni u Pasjanu oko 1900. godine za sluge na imanju Albanaca iz Podgrađa. Prezime im je, kažu, došlo što su ih nekada uhvatili gde im je ukrađena koza „krčka“ u loncu.
  • Kerić (1 k., sv. Petka); preseljeni oko 1900. godine iz Vladova.
  • Cvetanci (1 k., sv. Todorica); preseljeni iz Žegre na kupljeno imanje 1911. godine.
  • Krstić (1 k., sv. Vrači); preseljeni iz Lipovice 1919. godine na kupljeno imanje.
  • Mančić (1 k.), doselio se 1925. godine iz vranjskog kraja.
  • Prezimena koja se javljaju u selu su: Aksić, Aleksić, Antanasković, Antić, Antonijević, Anđelković, Arsić, Bogdanović, Bojković, Bujić, Vasić, Gužvić, Denić, Dimitrijević, Đorić, Đorđević, Živić, Živković, Ilić, Ivanović, Ivković, Jancić, Jevtić, Jordanović, Jovanović, Jović, Kerić, Kitanović, Kostić, Lentić, Makić, Maksimović, Mandžuković, Marković, Matrapazović, Milenković, Mladenović, Nikolić, Ničić, Nojić, Notković, Paunović, Pavlović, Perić, Petković, Petrović, Rajčić, Ristić, Savić, Serafimović, Simijonović, Simić, Simonović, Stanković, Stević, Stojanović, Stojković, Tonić, Trajković, Filipović, Cvetković i Šošić.

Vidi još uredi

Reference uredi

  1. ^ Crkva Sv. Preobraženja spomenicikulture.mi.sanu.ac.rs (jezik: srpski)
  2. ^ Oblast Brankovića — Opširni katastarski popis iz 1455. godine, strana 183 i 184 (Orijentalni institut Sarajevo, Sarajevo 1972.)[1]
  3. ^ "Carigradski glasnik", Carigrad 1900. godine
  4. ^ Popis stanovništva (po srpskim podacima) pop-stat.mashke.org (jezik: srpski) (jezik: albanski)
  5. ^ Popis stanovništva (po kosovskim podacima) pop-stat.mashke.org (jezik: albanski) (jezik: srpski)
  6. ^ Etnički sastav stanovništva Republike Kosov 2011. godine pop-stat.mashke.org (jezik: albanski)
  7. ^ Atanasije Urošević — Gornja Morava i Izmornik, strana 203, 204 i 205 (Naselja i poreklo stanovništva (knjiga 28) — Srpski etnografski zbornik (knjiga LI), Beograd 1935.)[2][3]

Spoljašnje veze uredi

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Пасјане&oldid=26971038”