Političke kontroverze na Pesmi Evrovizije

Pesma Evrovizije je međunarodno takmičenje pesama koje svake godine organizuje Evropska radiodifuzna unija (EBU) na kojem učestvuju učesnici koji predstavljaju prvenstveno evropske zemlje. Jedan od navedenih ciljeva takmičenja je da događaj bude nepolitičke prirode, a emiterima i izvođačima koji učestvuju ne smeju da promovišu ili upućuju na bilo šta političke, komercijalne ili slične prirode tokom takmičenja. Međutim, nekoliko kontroverznih trenutaka dogodilo se od nastanka događaja 1956. godine, koji uključuju političke tenzije između zemalja koje se takmiče koje se odražavaju u nastupima i glasanju na takmičenju, diskvalifikaciju prijava zbog političkih referenci u tekstovima pesama i demonstracije protiv određenih zemalja koje se takmiče zbog zbog politike i politike navedene zemlje.

Jermenija i Azerbejdžan

Kontinuirani sukob između Jermenije i Azerbejdžana uticao je na takmičenje u brojnim prilikama otkako su obe zemlje počele da se takmiče krajem 2000-ih. U 2009, azerbejdžanska policija je navodno ispitala određeni broj ljudi u Azerbejdžanu koji su glasali za ulazak Jermenije. Ulazak Jermenije na takmičenje 2015. promenjen je nakon tvrdnji da sadrži poziv na priznavanje genocida nad Jermenima, što je u suprotnosti sa pravilima takmičenja u vezi sa političkim porukama u konkurentskim pesmama. Kontroverze su ponovo izbile 2016 godine kada je Jermenka Iveta Mukučjan prikazana kako maše zastavom Republike Arcah, takođe poznate kao Nagorno-Karabah, otcepljene države međunarodno priznate kao deo Azerbejdžana, ali uglavnom naseljene etničkim Jermenima, u prvom polufinalu takmičenja. Ovo je ponovo u suprotnosti sa pravilima Evrovizije o političkim gestovima i rezultiralo je disciplinskim merama protiv jermenskog emitera ARMTV.

Rusija i Ukrajina

Interakcije između Rusije i Ukrajine na takmičenju su prvobitno bile pozitivne u prvim godinama zajedničkog takmičenja, ali kako su se politički odnosi između dve zemlje pogoršale nakon ruske aneksije Krima 2014. i rata u Donbasu, tako su se pogoršali i odnosi na Evroviziji postati složeniji. 2016 godine, ukrajinska Džamala je pobedila na takmičenju sa pesmom „1944“, čiji je tekst spominjao deportaciju krimskih Tatara. S obzirom na događaje na Krimu, mnogi su ovu pesmu videli kao političku izjavu protiv ruskih postupaka, ali je pesma bila dozvoljena da se takmiči s obzirom na percipiranu istorijsku prirodu pesme uprkos protestima ruske delegacije.

Pozivi na ruski bojkot takmičenja u Ukrajini 2017. su odbačeni, ali je njihovoj izabranoj predstavnici za takmičenje u Kijevu, Juliji Samojlovoj, naknadno zabranjen ulazak u Ukrajinu zbog nastupa na Krimu 2015. i ilegalnog ulaska u region prema ukrajinskom zakonu, ulaskom u region direktno iz Rusije, a ne kroz Ukrajinu. Ruski Prvi kanal je odbio ponude Samojlovoj da se takmiči na daljinu sa mesta u Rusiji ili za promenu izvođača, pri čemu se Rusija na kraju povukla iz takmičenja, a EBU je ukorila ukrajinsku radionicu UA:PBC i zapretila da će isključiti Ukrajinu iz budućih takmičenja.

Nakon ruske invazije na Ukrajinu, koja je počela 24. februara 2022, UA:PBC je apelovao da suspenduje ruske emitere članice EBU VGTRK i Prvi kanal iz unije i da isključi Rusiju iz takmičenja na ovogodišnjem takmičenju. U apelu se navodi da su od početka ruske vojne intervencije u Ukrajini 2014. VGTRK i Prvi kanal bili glasnogovornici ruske vlade i ključno oruđe političke propagande koja se finansira iz ruskog državnog budžeta. EBU je prvobitno saopštio da će Rusiji i Ukrajini i dalje biti dozvoljeno da učestvuju u takmičenju, navodeći nepolitičku prirodu događaja. Nakon pritužbi drugih zemalja učesnica, EBU je 25. februara saopštio da Rusiji neće biti dozvoljeno da učestvuje u takmičenju, jer bi to „dovelo konkurenciju na loš glas“. Ukrajina je pobedila u takmičenju sa najvećim brojem poena iz teleglasanja u istoriji takmičenja.

Nakon pobede 2022, Ukrajina je prvobitno dobila priliku da bude domaćin takmičenja, međutim, EBU je kasnije odlučio da zemlja neće moći da bude domaćin zbog bezbednosnih zabrinutosti izazvanih ruskom invazijom, sa Ujedinjenim Kraljevstvom, koji je završio na drugom mestu 2022. godine, izabran za domaćina u ime Ukrajine. Ukrajinski predsednik Volodimir Zelenski zatražio je da se obrati prisutnima tokom finala ovogodišnjeg takmičenja, ali je EBU kasnije odbio njegov zahtev na osnovu želje da „ne politizuje događaj“. Ternopolj, rodni grad te godine ukrajinskih predstavnika Tvorčija, bio je na meti ruskih raketnih udara uoči Tvorčijevog nastupa; duo je kasnije podigao improvizovani znak na kome je pisalo „Ternopil“ tokom rezimea takmičarskih nastupa.

Gruzijsko povlačenje 2009

Planirani ulazak Gruzije za takmičenje u Moskvi 2009. izazvao je kontroverze: nakon rusko-gruzijskog rata, Stephane i 3G su izabrani da se takmiče sa pesmom „We Don't Wanna Put In"“, međutim EBU se usprotivio stihovima kao pojavilo se da kritikuju ruskog lidera Vladimira Putina. Grupa je odbila zahteve EBU-a da se tekst pesme promeni, a gruzijski emiter GPB se kasnije povukao sa događaja. Baltičke države su razmatrale brojne bojkote takmičenja zbog ruskih akcija u Gruziji, ali se nijedan nije dogodio, a estonski emiter ERR je na svom sajtu organizovao anketu kako bi procenio javno mnjenje o nadmetanju u Rusiji.

Učešće Izraela

Mural u Đironi koji promoviše bojkot takmičenja u Izraelu 2019.

Izrael se prvi put takmičio na takmičenju 1973, postavši prva zemlja van Evrope koja je učestvovala. Njegovo učešće na takmičenju tokom godina bilo je povremeno kontroverzno, ali je ostao redovni takmičar na takmičenju i krunisan je kao pobednik u četiri navrata. Prvo pojavljivanje zemlje obeležilo je pojačano prisustvo bezbednosti na mestu takmičenja u gradu Luksemburgu od onoga što bi se smatralo normalnim početkom 1970-ih, što je usledilo manje od godinu dana nakon masakra u Minhenu u kojem je ubijeno 11 članova izraelskog olimpijskog tima 1972. od palestinskih terorista. Naoružani čuvari su bili stacionirani na mestu događaja, a prisutni su bili upozoreni da ne stoje tokom predstave rizikujući da budu upucani.

Takmičenje se redovno emitovalo u arapskom svetu tokom 1970-ih, međutim, pošto mnoge od ovih zemalja nisu priznale Izrael, njihovi emiteri su obično prekidali reklame kada je Izrael nastupao. Kada je 1978 postalo očigledno da je Izrael na putu da pobedi na takmičenju, emitovanje u mnogim od ovih zemalja prekinuto je pre kraja glasanja, a jordanska televizija JRTV objasnila je kraj njihovog prenosa „tehničkim poteškoćama“ i završavajući svoj prenos slikom gomile narcisa; Jordanski mediji su kasnije objavili da je umesto njega pobedila Belgija, koja je na kraju bila drugoplasirana.

Učešće Izraela u takmičenju znači da mnoge arapske države koje imaju pravo da učestvuju u takmičenju odlučuju da to ne učine, međutim neke od zemalja su pokušale da uđu. Tunis se prijavio za učešće na 1977 contest i bio je izvučen da nastupi kao četvrti na bini, ali je kasnije odustao. Maroko se takmičio po prvi, i do danas jedini put, 1980, kada se Izrael povukao iz takmičenja jer se ono održavalo iste noći kada i Jom Hazikaron. Nedavno se Liban prijavio da se takmiči na takmičenju 2005. i odabrao je "Quand tout s'enfuit" kao svoju debitantsku prijavu, koju će izvoditi Aline Lahoud. Nakon što im je EBU rekao da će morati da emituju ceo program u celosti, uključujući i izraelski unos, Tele Liban je odgovorio da ne mogu da garantuju ovo jer bi to bilo nespojivo sa libanskim zakonom. Emiter je zbog toga povukao njihov ulazak, što je rezultiralo sankcijama EBU-a zbog kasnog povlačenja.

Izrael je bio domaćin takmičenja u tri navrata, a prva dva ( 1979 i 1999 ) održana su u Jerusalimu. Zbog priprema i proba koje prate takmičenje, kao i termina finala u subotu uveče, u sva tri navrata izneti su prigovori pravoslavnih verskih vođa u zemlji u vezi sa mogućim prekidom Šabata. Godine 1979. ove primedbe su uglavnom ignorisane i pripreme za takmičenje su se odvijale uglavnom nepromenjene u odnosu na standard, međutim, na Tursku su izvršile pritisak da se povuče iz takmičenja od strane arapskih država koje su se protivile učešću pretežno muslimanske zemlje u Izraelu. Prigovori su ponovo izneseni 1999. u vezi sa takmičenjem koje se održava oko Šabata, kao i kritike upućene Dana International, prvog trans pobednika takmičenja, što je dovelo do pokušaja da se zaustavi takmičenje koje se održava u Izraelu u sve. Međutim, sve ove kritike bile su uzaludne i takmičenje je proteklo po planu.

Takmičenje 2019.

Nedavno, 2019. godine, dogodio se niz kontroverznih incidenata uoči takmičenja u Tel Avivu. Od pravoslavnih lidera ponovo su primljeni zahtevi da se takmičenje ne meša u Šabat, sa pismom koje je Jakov Licman, vođa ultra-ortodoksne partije Tora Judaizam, poslao nekoliko vladinih odeljenja zahtevajući da takmičenje ne krši sveti dan. Shalva Band, jedan od takmičara u Israel, na kraju se povukao iz rasprave kada im je rečeno da će, ako pobede, od njih biti zatraženo da nastupaju na probama u Šabatu; grupa je na kraju nastupila kao intervalna akcija tokom drugog polufinala takmičenja.

Na takmičenju 2019. godine takođe su se pojavili pozivi brojnih različitih grupa za bojkot događaja, koji je uključivao zagovornike pokreta za bojkot, oduzimanje i sankcije (BDS) kao odgovor na politiku zemlje prema Palestincima na Zapadnoj obali i u Gazi, kao i kao suprotnost onome što neki vide kao „ružičasto pranje“ od strane izraelske vlade. Međutim, mnogi drugi su takođe vodili kampanju protiv bojkota događaja, tvrdeći da bi svaki kulturni bojkot bio protivan unapređenju mira u regionu. Najvažnije je da su Islandski kandidati Hatari podigli transparente na kojima je prikazana palestinska zastava dok su njihove tačke za teleglasanje bile objavljene u finalu; ovo je na kraju dovelo do toga da islandski emiter RÚV bude kažnjen sa 5,000€.

Reference

Izvori

• O'Connor, John Kennedy (2010). The Eurovision Song Contest: The Official History (2nd izd.). London: Carlton Books. ISBN 978-1-84732-521-1. 
• West, Chris (2020). Eurovision! A History of Modern Europe Through the World's Greatest Song Contest (2nd izd.). London: Melville House UK. ISBN 978-1-911545-55-2. 

Spoljašnje veze

• Zvanični veb-sajt
• EBU website