Rudi Čajavec
Rudolf Rudi Čajavec (Zgošća, kod Kaknja, 1. april 1911 — Kadinjani, kod Laktaša, 4. jun 1942) bio je jugoslovenski pilot i rezervni oficir jugoslovenske vojske. Uz Franju Kluza jedan od pionira partizanskog vazduhoplovstva i narodni heroj Jugoslavije.
| rudi čajavec | |||
|---|---|---|---|
 Rudi Čajavec u uniformi JRV 1937. | |||
| Lični podaci | |||
| Datum rođenja | 1. april 1911. | ||
| Mesto rođenja | Zgošća, kod Kaknja, Austrougarska | ||
| Datum smrti | 4. jun 1942. (31 god.) | ||
| Mesto smrti | Kadinjani, kod Laktaša, ND Hrvatska | ||
| Profesija | pilot | ||
| Delovanje | |||
| Član KPJ od | pre rata | ||
| Učešće u ratovima | Narodnooslobodilačka borba | ||
| Čin | rezervni potporučnik JV | ||
| Heroj | |||
| Narodni heroj od | 20. decembra 1951. | ||
| Odlikovanja |
| ||
Biografija uredi
Rođen je 1. aprila 1911. godine u selu Zgošću, kod Kaknja. Još kao gimnazijalac pripadao je revolucionarnoj omladini; zbog sukoba sa školskim vlastima, morao je menjati mesta školovanja. Kao student Pravnog fakulteta u Beogradu nastavio je saradnju sa studentskim pokretom; aktivno je učestvovao u studentskim demonstracijama, posle kojih je bio hapšen i mučen u zatvoru „Glavnjača”.[1]
Posle petomajskih izbora 1935. godine na kojima je glasao protiv Bogoljuba Jevtića, premešten je iz Beograda, gde je radio u Ministarstvu poljoprivrede. Dan državnosti Kraljevine Jugoslavije 1. decembra 1937. završio je školu rezervnih oficira u Novom Sadu i proizveden za rezervnog vazduhoplovnog potporučnika. Dve godine pred rat odlazi u Francusku, u nameri da doktorira pravne nauke na Sorboni.[1]
Okupacija ga je zatekla u Zagrebu, odakle odlazi u Banju Luku; postavljen je za direktora Ureda za kolonizaciju. Ovaj položaj omogućio mu je da, u saradnji s grupom službenika u Uredu i pod rukovodstvom partijske organizacije Banje Luke, uspostavi kanal za dostavljanje materijala i obaveštenja na oslobođenu teritoriju. Pošto je, kao rezervni oficir-pilot, povremeno leteo u jedinici Vazduhoplovstva NDH, koja se stacionirala na aerodromu Zalužani, uspostavio je vezu s Franjom Kluzom i avio-mehaničarom Milutinom Jazbecom, koji su, takođe, u okviru zajedničkog plana gradskog komiteta i Operativnog štaba NOP odreda Bosanske krajine, pripremali preletanje na oslobođenu teritoriju.[2]
Rudi Čajavec i Jazbec preleteli su na sletilište Urije kod Prijedora 23. maja 1942. godine, avionom „Brege-19”, neposredno posle pilota Franje Kluza. To je bio početak stvaranja partizanske avijacije.[2]
Sve do početka juna 1942. godine, dok su na Urijama vršene intenzivne pripreme za rad partizanskih aviona, Čajavec je učestvovao na narodnim zborovima, šireći bratstvo hrvatskog i srpskog naroda. Učestvovao je u sastavljanju letka namenjenog domobranskoj vojsci, koji su potpisali partizanski vazduhoplovci. Prvi i jedini ratni let Čajavec i Jazbec izvršili su 4. juna 1942. godine. Oni su nad Banjom Lukom bacali letke, a zatim su bombama napali aerodrom Zalužani. Posle uspešno izvršenog zadatka, u poslednjem naletu nad aerodromom Čajavec je ranjen u koleno, pa je bio primoran da poleti ka oslobođenoj teritoriji. Morao je, međutim, da prinudno sleti kod sela Kadinjana, gde su ga opkolili četnici; posle kraće borbe, Čajavec je izvršio samoubistvo, da ga ne bi živog zarobili.[2]
Ukazom Prezidijuma Narodne skupštine FNR Jugoslavije 12. juna 1946. posthumno je odlikovan Ordenom zasluga za narod prvog reda,[3] a 20. decembra 1951. godine, proglašen je za narodnog heroja.[2]
Fabrika signalnih uređaja „Čajavec” u Banjaluci, nosi njegovo ime.
Reference uredi
- ^ a b Narodni heroji 1 1982, str. 147.
- ^ a b v g Narodni heroji 1 1982, str. 148.
- ^ „Služben list FNRJ 91/46” (PDF). www.slvesnik.com.mk. 12. 11. 1946.
Literatura uredi
- Narodni heroji Jugoslavije tom I. Beograd: Narodna knjiga. 1982. COBISS.SR 48700167
