Википедија

Hram Aleksandra Nevskog (Sarajevo)

Hram Svetog kneza Aleksandra Nevskog (rus. Церковь Светого Благоверного и Великого Кнеза Александра Невского) nazvan i Ruska crkva je bio hram Ruske pravoslavne crkve. Hram je otvoren početkom 1920-ih uglavnom za potrebe Rusa, koji su u sklopu Ruskog kadetskog korpusa u periodu od 1920-1929. živjeli u Sarajevu, kao i za potrebe malobrojne pravoslavne zajednice ruskog naroda, koji su u tom vremenu nastanjivali grad na Miljacki.[1]

Hram Svetog kneza Aleksandra Nevskog
Hram Svetog blagovjernog i velikog kneza Aleksandra Nevskoga
rus. Церковь Светого Благоверного и Великого Кнеза Александра Невского
Osnovni podaci
JurisdikcijaRuska pravoslavna zagranična crkva
Osnivanje1920.
Reosnovan1932.
Država Kraljevina Jugoslavija

Prvi ruski kadetski korpus „Veliki vojvoda Konstantin Konstantinovič” uredi

 
Kasarna u kojoj je bio smješten Prvi ruski kadetski korpus

Prvi ruski kadetski korpus „Veliki vojvoda Konstantin Konstantinovič” je bio ruska vojna ustanova, sa obrazovnim programom za srednje škole čiji zadatak je bio potpuna priprema ruskih mladića za vojnu karijeru, a postojao je u Kraljevini Jugoslaviji u periodu od 1920 do 1940, zatim u Nedićevoj Srbiji od 1941-1944, i na teritoriji Austrije tokom 1945. godine. U martu 1920. godine u Kasarnu Kralj Petar I Oslobodilac u centru Sarajeva (bivša austrougarska kasarna Franc Jozef), dolazi 263 kadeta, i 40 članova osoblja, učiteai i profesori Ruskog kadetskog korpusa, osnovanog na Krimu. Tokom 1925. godine pridružuje im se 35 kadeta iz Šangaja. Direktor ove ustanove je biogeneral pukovnik Boris Viktorovič Adamovič.[2]

Korpus je formiran kombinovanjem vojnog kadra Kijevskog i Odeskog kadetskog korpusa. Prvom ruskom kopusu, je takođe pripojen ljudski kadar, mateijalni resursi i tradicija vaspitanja Polockoga, Poltavskoga, Vladikavkazskoga, Donskoga, Sibirskoga i Habarovskoga kadetskog korpusa. Ovaj korpus je bio prvi kadetski korpus u inostranstvu i posljednji kadetski korpus u ruskoj vojnoj istoriji.[3] Ovaj korpus je bio smješten u Sarajevu od 1920. godine do 1929. godine u Kasarni „Kralj Petar”.

Ruska zajednica u Sarajevu uredi

Ruska pravoslavna crkva Svetog kneza Aleksandra Nevskog, je bila organizovana crkvena jedinica Ruske zagranične crkve. Mnoge ruske porodice koje su prebjegle u Tursku, morale su da napuste Tursku državu jer kemal Ataturk je sklopio dogovor da se svi Rusi sa teritorije Turske vrate u Rusiju i tada je počeo opšti bjeg Rusa prema Bugarskoj, a iz Bugarske u Jugoslaviju, a jedan dio tih Rusa, više stotina porodica je došlo u Sarajevo. Te porodice su predstavljale intelektualni krem za tadašnje Sarajevo. Do 5. septembra 1929. godine, dok je u Sarajevu, bio Prvi ruski „Veliki Vojvoda Konstantin Konstantinovič” kadetski korpusa, sarajevski Rusi mogli su da posjećuju rusku korpusnu crkvu, ali nakon odlaska Korpusa u Belu Crkvu, Rusi su odlučili da osnuju novu parohiju i opreme bogoslužbeni prostor. Uskoro je u Sarajevo poslat upravo protojerej Aleksej Križko, koji je dodijeljen Vojnoj bolnici. Prema popisu stanovništva iz 1931. u Sarajevu je živjelo 616 Rusa, dok je crkvena zajednica brojala oko 60-70 stalnih posjetilaca.[4]

Istorija ruske pravoslavne crkve Svetog kneza Aleksandra Nevskog u Sarajevu uredi

Crkva Prvog ruskog kadetskog korpusa uredi

Prvi ruski kadetski korpus „Veliki vojvoda Konstantin Konstantinovič” je bio smješten u Sarajevu od 1920. godine do 1929. godine u Kasarni „Kralj Petar”, u kojoj se nalazio i prvi ruski bogoslužbeni prostor u Sarajevu. Nakon dolaska u Sarajevo i kasarnu „Kralj Petar”, jedan od prvih zadataka koji su ruski kadeti postavili je bilo opremanje jedne prostorije u svrhu vjerskog objekta. Kompletnu unutrašnjost kadetske crkve su odradili upravo ruski kadeti i uposlenici Prvog korpusa, počevši od ikonostasa koji je nastao kao rezultat rada kapetana G. L. Remmeta i kadeta, budućeg umjetnika, Vsevoloda Sudzilovskoga. Ikona Nerukotvorenog obraza Gospoda Isusa Hrista , koja se nalazila u centralnom dijelu, bila je simbol Simbirskog kadetskog korpusa. Crkva je bila smještena u crkvenoj sali na trećem spratu. Prvo Bdijenje je proslavljeno 26. marta 1921. a crkva je osveštana u ime Svetog blagovjernog i velikog kneza Aleksandra Nevskoga. neophodni inventar, kao i crkvene knjige su privremeno posuđene od srpske pravoslavne crkve u Sarajevu, uz blagoslov dabrobosanskog mitropolita Petra Zimonjića.[5] Vojni Nastojatelj je bio učitelj prava Sergej Troickij, ktitor pukovnik Nikolaj Petrovič Kadian i crkveni nastojatelj pukovnik Ijnko Dorovski. Parohijana nisu bili samo kadeti, nego i svi ruski stanovnici Sarajeva. Tokom prve godine službovanja, sve dok nije opremljen prostor za crkvu, kadeti su prisustvovali bogosluženju u srpskoj crkvi.[6] Do 5. septembra 1929. godine, dok je u Sarajevu, bio Prvi ruski „Veliki Vojvoda Konstantin Konstantinovič” kadetski korpusa, sarajevski Rusi mogli su da posjećuju rusku korpusnu crkvu, ali nakon odlaska Korpusa u Belu Crkvu, Rusi su odlučili da osnuju novu parohiju i opreme bogoslužbeni prostor, a kasnije i izgrade sopstvenu crkvu.[7]

Nova crkva u centru grada uredi

Nakon odlaska Prvog uskog korpusa, prestala je i da postoji korpusna crkva, pa je ruski narod Sarajeva pred sebe stavio zadatak, da formira svoju rusku pravoslavnu parohiju i opremi bogoslužbeni prostor. Nova crkva se nalazila u samom centru grada, preko puta horela Evropa. Pošto se 1929. korpus odselio iz Sarajeva, zatvorena je i crkva – ali je uskoro posle toga u gradsku bilnicu bio postavljen protojerej Aleksej Križko, koji je vaspostavio rusku crkvu. Crkva je 1932. godine unajmila prostorije bivše radionice u Despićevoj ulici br. 6, gde je organizovana i „kućna“ crkva.[8] Crkva se na ovom mjestu nalazila sve do 1948. godine. Rusi nisu htjeli da grade svoju crkvu, jer su bili ubjeđeni da će se oni vratiti u Rusiju.[9] Kada je 1. septembra 1933. njegova svetost patrijarh srpski Varnava prilikom posete Sarajevu, posjetio i mali ruski kapelu u odgovoru na pozdravne riječi protojereja Alekseja rekao je da:[7]

Ne mogu pomoći više, nego da dođem u mali ruski hram da se sa parohijanima molim za njihovu napaćenu i izmučenu domovinu

Patrijarh je ostao u Ruskoj Crkvi oko sat vremena, kako bi prisustvovao koncertu duhovne muzike. Na koncertu su nastupili pjevači srpskog hora „Sloga” i ruskog crkvenog hora pod rukovodstvom protojereja Alekseja.[7] Posle tragične pogibije Kralja Aleksandra I, 1934. godine u Marseju, u crkvi je je za novčani prilog postavljen veliki kivot d osamog plafona sa dvije ikone, Svetog Aleksandra nevskog, po kome je kralj i dobio ime i svetog Nikolaja, po kome je ruski car mučenik Nikolaj II Aleksandrovič. Pored ikona, nalazila su se i dva urezana hrastova stuba sa uveličane dvije glave orla, jugoslovenskog i ruskog.[10]

Drugi svjetski rat uredi

Na teritorijama koje su pripale NDH, radilo je 5 ruskih crkava, u Zagrebu, Zemunu, Sremskim Karlovcima, Sarajevu i u Crikvenici.[11] Osim zagrebačke crkvene opštine, prvi koji su priznali novu titulu vladike Germogena, bili su ruska opština i kozački ataman iz Sarajeva.[12] Predsednik Arhijerejskog Sinoda ruske zagranične crkve, mitropolit Anastasij kategorički je odbio priznavanje stvaranja nekanonske Crkve, i još pre nego što je arhiepiskop Germogen stupio na novu dužnost, zabranio mu je svešteno služenje.[13] Na čelu Ruske pravoslavne zagranične crkve u Sarajevu nalazio se protojerej Aleksej. On je dejstvovao od osnivanja parohije Ruske zagranične crkve u Sarajevu, do 1948. godine, kada je optužen zajedno sa nekolicinom sveštenika. U Sarajevu im je suđeno kao informbirovcima. Ruska crkva je odigrala važnu ulogu u životu sarajevski Rusa.[9]

Reference uredi

  1. ^ „Saraevo. Domovaя cerkovь Aleksandra Nevskogo pri Russkom kadetskom korpuse imeni velikogo knяzя Konstantina Konstantinoviča.” (na jeziku: ruski). Narodnый katalog pravoslavnoй arhitekturы. Pristupljeno 13. 6. 2017. 
  2. ^ Arsenьev, str. 154.
  3. ^ Šestaя kadetskaя pamяtka юbileйnaя, str. 350.
  4. ^ „Russkiй pravoslavnый prihod v Saraeve” (na jeziku: ruski). Russkie Latvii. Pristupljeno 13. 6. 2017. 
  5. ^ „Cerkovь.” (na jeziku: ruski). ruskadet.ru. Pristupljeno 13. 6. 2017. 
  6. ^ „CerkovЬ Pervogo russkogo kadetskogo korpusa v Saraevo” (na jeziku: ruski). Magnitnыe buri našego Otečestva. Arhivirano iz originala 21. 06. 2017. g. Pristupljeno 13. 6. 2017. 
  7. ^ a b v Arsenьev, str. 152.
  8. ^ Arsenьev, str. 265.
  9. ^ a b „Sarajevo: Ruska crkva u centru grada” (na jeziku: srpski). Ljudi govore-prva internet TV u BiH. Pristupljeno 13. 6. 2017. 
  10. ^ Pravoslavnaя Rusь (Džordanvillь), str. 15.
  11. ^ Škarovski, str. 235.
  12. ^ Škarovski, str. 257.
  13. ^ Škarovski, str. 261.

Literatura uredi

  • „Pervый Russkiй Velikogo Knяzя Konstantina Konstantinoviča kadetskiй korpus”. Šestaя kadetskaя pamяtka юbileйnaя. 1940. 
  • Arsenьev, A. B. „RUSSKAЯ ЭMIGRACIЯ V BOSNII I GERCEGOVINE (1919–1990-e gg.)”. PRIBЫTIE RUSSKIH BEŽENCEV. 
  • „Russkiй pravoslavnый prihod v Saraeve”. Pravoslavnaя Rusь (Džordanvillь). 2009. 
  • Škarovski, Mihail (2006). „Stvaranje i delatnost Hrvatske Pravoslavne Crkve tokom Drugog svetskog rata”. Vestnik Cerkovnoй istorii. 
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Храм_Александра_Невског_(Сарајево)&oldid=27757029”