Hronologija FNRJ i KPJ maj 1947.

Hronološki pregled važnijih događaja vezanih za društveno-politička dešavanja u Federativnoj Narodnoj Republici Jugoslaviji (FNRJ) i delovanje Komunističke partije Jugoslavije (KPJ), kao i opšta politička, društvena, sportska i kulturna dešavanja koja su se dogodila u toku maja meseca 1947. godine.

U Beogradu na Terazijama povodom proslave Praznika rada održana vojna parada pripadnika Jugoslovenske armije (JA), kojom je komandovao general-major Milan Kuprešanin. Nakon vojne parade, Terazijama je prodefilovala prvomajska povorka u kojoj je učestvovalo oko 200.000 ljudi. Prvomajskoj proslavi prisustvovao je predsednik Vlade FNRJ Josip Broz Tito.^[1]

U Novom Sadu preminuo Vasa Stajić (1878—1947), pisac, filozof i doživotni predsednik Matice srpske.

U Beogradu pod optužbom za „špijunažu“ uhapšen dr Dragoljub Jovanović, jedan od vođa bivše Zemljoradničke stanke i poslanik Narodne skupštine FNRJ. Na suđenju u oktobru je bio osuđen na devet godina zatvora.

U Novom Sadu održana Pokrajinska konferencija Narodnog fronta Srbije za Vojvodinu, na kojoj su određeni konkretni zadaci Narodnog fronta u Vojvodini za naredni period i izabran Pokrajinski odbor Narodnog fronta Srbije za Vojvodinu.^[2]
U Beogradu, od 18. do 20. maja, održan Drugi kongres Narodne omladine Srbije, kome je prisustvovalo oko 1.000 delegata. Uvodni referat Omladina Srbije u Prvom petogodišnjem planu podneo je Svetislav Popović, a na kraju Kongresa izabrano je novo rukovodstvo.^[2]^[3]

Istraživačka komisija Ujedinjenih nacija optužila FNR Jugoslaviju, NR Albaniju i NR Bugarsku da pomažu Demokratsku armiju Grčke (naslednik ELAS-a grčkog pokreta otpora predvođenog Komunističkom partijom Grčke) i time se mešaju u Grčki građanski rat.
U Rakovici, kod Beograda održana Konferencija metalskih radnika Srbije, na kojoj su saopšteni rezultati u majskom takmičenju i proglašeni udarnici i inovatori. Na Konferenciji je govorio i Moša Pijade, član Politbiroa CK KPJ.^[2]

U Beogradu održana svečana sednica Narodnog odbora grada Beograda povodom 55. rođendana Josipa Broza Tita na kojoj je doneta odluka da se maršal Tito proglasi za počasnog građanina grada Beograda, u znak „priznanja za njegove istorijske zasluge u borbi za oslobođenje i za stvaranje Federativne Narodne Republike Jugoslavije“. Na sednici je odlučeno i da se centralna gradska ulica — Ulica kralja Milana nazove Ulica Maršala Tita (ulica je ovaj naziv nosila do 1990. kada je preimenovana u Ulicu srpskih vladara, a 2004. joj je vraćen naziv Ulica kralja Milana).^[2]^[3]

Povodom proslave 55. rođendana Josipa Broza Tita, u Beogradu na Terazijama priređen miting na kom su građani dočekali 12 nosilaca „Titovih štafeta“, koji su potom otišli na Dedinje, gde ih je u Belom dvoru primio maršal Tito. Ukupno je nošeno 12 štafeta — šest republičkih štafeta (poslednji nosioci — BiH: Mićko Starović, Makedonija: Ilija Milijev-Petrovski, Slovenija: Tone Cerer, Srbija: Milisav Đurić, Hrvatska: Petar Lamza i Crna Gora: Velizar Škerović), tri štafete Jugoslovenske armije (Vojo Lukić, Dušan Pičulin i Dušan Draganja), štafeta pionira Jugoslavije (Branko Ostić), štafeta graditelja pruge Šamac-Sarajevo (Dragan Radisavljević) i štafeta grada Beograda (Matilda Baruh), koje je su prešle put dug oko 29.000 kilometara, a nosilo ih je oko 100.000 učesnika.^[4]
U Zagrebu, od 25. do 28. maja, održan Drugi kongres Narodne omladine Hrvatske, kome je prisustvovalo oko 600 delegata.^[2]

U Zagrebu, od 29. maja do 7. juna, pred Vrhovnim sudom NR Hrvatske održano suđenje na kom su zbog izdaje zemlje, ustaškog i profašističkog delovanja, na smrt osuđeni bivši visoki funkcioneri Nezavisne Države Hrvatske — Slavko Kvaternik (1878—1947), doglavnik NDH i bivši ministar hrvatskog domobranstva u Vladi NDH; dr Vladimir Košak, bivši mnistar finansija u Vladi NDH; dr Mehmed Alajbegović (1902—1947), bivši ministar inostranih poslova u Vladi NDH; dr Osman Kulenović (1889—1947), bivši potpredsednik Vlade NDH; Miroslav Navratil (1893—1947), general-avijacije i bivši ministar hrvatskog domobranstva u Vladi NDH; Ivan Perčević (1881—1947), general i dr Zigfrid Kaše (1903—1947), konzul Trećeg rajha u NDH. Na suđenju je na smrtnu kaznu u odsustvu osuđen i Džaferbeg Kulenović (1891—1956), bivši potpredsednik Vlade NDH. Smrtna kana nad osuđenim licima izvršena je 13. juna.

U Zagrebu otvoren Prvi međunarodni sajam, koji je bio prvi sajam u FNR Jugoslaviji. Na Zagrebačkom velesajmu predstavljeni su dotadašnji rezultati jugoslovenske privrede — eksponati metalne, građevinske, drvne i papirne industrije, domaće rudno blago i poljoprivredni proizvodi, a napravljeni su i početni koraci u razvoju izvoza robe u inostranstvo. Od stranih zemalja na sajmu su učestvovali — Sovjetski Savez, Bugarska, Albanija, Mađarska, Čehoslovačka, Poljska, Italija, Belgija, Holandija i Francuska. Predsednik Vlade FNRJJosip Broz Tito posetio je Zagrebački velesajam 2. juna.^[5]^[6]

Reference uredi

Pregled istorije Saveza komunista Jugoslavije. Beograd: Institut za izučavanje radničkog pokreta. 1963. COBISS.SR 54157575
Hronologija revolucionarne delatnosti Josipa Broza Tita. Beograd: Export-press. 1978. COBISS.SR 50094343
Stefanović, Momčilo; Baljak, Momčilo; Petrović, Dušan (1980). Pozdravi iz srca. Beograd: Mladost. COBISS.SR 49328903
Hronologija radničkog pokreta i SKJ 1919—1979. tom III 1945—1979. Beograd: Narodna knjiga; Institut za savremenu istoriju. 1980. COBISS.SR 1539739598
Narodni heroji Jugoslavije tom I. Beograd: Narodna knjiga. 1982. COBISS.SR 48700167
Narodni heroji Jugoslavije tom II. Beograd: Narodna knjiga. 1982. COBISS.SR 48703239
Istorija Saveza komunista Jugoslavije. Beograd: Izdavački centar „Komunist”; Narodna knjiga; Rad. 1985. COBISS.SR 68649479
Moderna srpska država 1804—2004 — hronologija. Beograd: Istorijski arhiv Beograda. 2004. COBISS.SR 119075084