Википедија

Babino Polje

Babino Polje (ital. Pian di Bàbino, Babinopòglie или Piana della Balia) je naseljeno mesto i sedište opštine Mljet, na ostrvu Mljetu, Dubrovačko-neretvanska županija, Republika Hrvatska.

Babino Polje
Babino Polje, smestilo se na padinama Veljog Grada
Administrativni podaci
DržavaHrvatska
ŽupanijaDubrovačko-neretvanska
OpštinaOpština Mljet
Stanovništvo
 — 2011.270
Geografske karakteristike
Koordinate42° 44′ 08″ S; 17° 33′ 03″ I / 42.735502284510645° S; 17.550928129594044° I / 42.735502284510645; 17.550928129594044
Vremenska zonaUTC+1 (CET), ljeti UTC+2 (CEST)
Aps. visina166 m
Babino Polje na karti Hrvatske
Babino Polje
Babino Polje
Babino Polje na karti Hrvatske
Babino Polje na karti Dubrovačko-neretvanske županije
Babino Polje
Babino Polje
Babino Polje na karti Dubrovačko-neretvanske županije
Ostali podaci
Poštanski broj20225 Babino Polje
Pozivni broj+385 20

Geografski položaj uredi

Babino Polje je najveće naselje na ostrvu Mljetu. Smešteno je na sredini ostrva, u podnožju Veljog Grada (najvišeg vrha na ostrvu sa 514 m), a iznad istoimenog plodnog polja, po kojem je i dobio ime, na putu koji ga povezuje sa lukaom Sobrom. Sastoji od zaselaka Zabrežje, Sršenovići i Zadublje. Nedaleko od naselja nalaze se pećine (špilje) Ostaševica (duga 400 m) i Movrica (100 m).

Istorija uredi

Do teritorijalne reorganizacije u Hrvatskoj nalazilo se u sastavu stare opštine Dubrovnik.

Babino Polje je jedno od najstarijih naselja na ostrvu. Naselili su ga Sloveni kroz 7. i 8. vek, kada su migracijama prema zapadu ostrva naišli na plodno tlo. Prema legendi, ime duguje starici kojoj je veliki župan Zahumlja Desa 1151. poklonio zemlju kao nagradu za savete koje mu je davala za vreme borbe sa neprijateljem dukom Reminom.[1] Dok ta „starica“ zapravo znači dvanaest babinopoljskih rodova, koji su, u znak zahvalnosti za učestvovanje u bici protiv Rimljana na zapadu ostrva, dobili zemlju uz plodno polje. Granice zemlje tih dvanaest rodova vidljive su i danas te one ocrtavaju današnjih dvanaest babinopoljskih zaselaka (imena zaselaka su prezimena i svako od njih još i danas postoji na ostrvu): Andričevići, Hajdići, Stražičići, Hazdovčići, Sršenovići, Čumbelići, Matanovići, Benkovići, Marketi, Lazovići, Dabelići i Palunčići.

Tokom 11. veka stanovnici Babinog Polja grade prvu crkvu koju su posvetili Svetom Pankraciju, prvom zaštitniku ostrva. Zahumski knez Ljutovit poklanja Crkvu Sv. Pankracija i celi posed, koji je bio vezan za nju, opatu Petru, zapretivši svim ostalim stanovnicima da ni na koji način ne smeju ugrožavati ili ometati taj posed.[2]

Tim poklonom, najvažniji posed na ostrvu u ono vreme dolazi pod vlast lokrumskih benediktinaca. U selu je ustanovljena rimokatolička župa već tokom 12. veka, pa je Babino Polje postalo upravno i crkveno središte celog ostrva, kao najveće naselje na ostrvu, prvi put pominje 1222. godine. Dolaskom benediktinaca iz Apulije, dolazi do sukoba s benediktincima s Lokruma oko prava na posed. Babino Polje su kasnije dobili mljetski benediktinci, koji grade upravnu zgradu Sotnicu u koju su spremali i prihode u naturi koje su dobijali sa samostanskih zemalja, posebno vinograda iz Babinog Polja i okolnih polja.[3]

Diplomatskom borbom, dubrovačko plemstvo, na prevaru, dobija vlast na Mljetu te odmah postavlja kneza Šipana i ostrva kao vrhovnu vlast na ostrvu. U početku je knez, za vreme svog mandata, dolazio tri puta na deset dana, a kad je Republika izgradila Knežev dvor u Babinom Polju, knez se do ukidanja Dubrovačke republike birao na Mljetu.[4]

U 20. veku, Babino Polje ostaje glavno mesto na ostrvu, a kad je Mljet postao zasebna opština, Babino Polje postaje središtem opštine Mljet. Danas je u mestu osmogodišnja škola, policijska stanica, zdravstvena ambulanta, pošta, župni ured Sv. Vlaha i dom kulture „Zabriježje“.

Kulturno istorijski spomenici u Babonom Polju uredi

  • Sotnica (ital. sotto = dole, ispod) je sudsko–upravna i privredna zgrada koja se nalazi ispod naselja prema crkvici Sv. Vlaha. Izgradili su je benediktinci kako bi u njoj ostavljali prihode sa svojih poseda u Babinom Polju, a u njoj su vršili sudsku vlast sve dok ostrvom nije zavladala Dubrovačka republika, koja je tada počela na ostrvo slati kneza. Za vreme benediktinske vlasti u njoj su se vodile i knjige Mljetske kancelarije (tzv. mljetski kanceljer je u Sotnici zapisivao razne pisarske spise, testamente, različite ugovore, tužbe i žalbe Mljećana u u pisarske knjige). Na balkonu zgrade Sotnice nalazi se ploča, na kojoj je ispisan najduži dosad poznati srednjovekovni natpis na Mljetu:
VITALIS QVMVIIS CARMEN
SACERDOS... N
VOCIBVS CV VOBIS EX VIA
ERATIS
MATHEI BANI SIBIQ: PER OMNIA
CARI...
NOS QVOD PRESENS TEGIT
SIMVL QVE CERNIS HEV
VT HABEANT DICITE PARADISI
REQVIEM VITE
  • Knežev dvor je renesansna stambena zgrada, koju je izgradila Dubrovačka republika kada je Veliko veće, krajem 15. veka, odlučilo da se knez na Mljetu više neće birati izvan ostrva, već da će biti biran iz lokalnog stanovništva. Nad ulazom stoji natpis:
PRAETORIS MELITESIS
PRAETORIVM
PUBLICA RAGVSINOR
PECVNIA ERECTVM
ANO A PARTV VIRG MDLIV

U unutrašnjosti Kneževa dvora je prostrano dvorište, a pred njim terasa i zdenac. S jugoistočne strane podignuto je utvrđenje koje se naziva kaštel. Na tom se mestu nalazila stalna straža koja je čuvala ulaz prema Sotnici i crkvama Sv. Pankracija i Sv. Vlaha, kao i prema samom naselju. Odatle su posmatrali Mljetski kanal i otvoreno more. Ako bi primetili tuđe ratne brodove ili gusarske lađe, to bi odmah dojavili vođi straže i knezu zbog obaveštavanja meštana o potrebi osiguranja ostrva i njegovih stanovnika. Prema potrebi vest se barkama na vesla iz Sobre javljala knezu Šipana, a ovaj je dalje prenosio knezu i vladi Republike u Dubrovniku.[5]

Stanovništvo uredi

Na popisu stanovništva 2011. godine, Babino Polje je imalo 270 stanovnika.

Broj stanovnika po popisima[6]
1857 1869 1880 1890 1900 1910 1921 1931 1948 1953 1961 1971 1981 1991 2001 2011
670 683 740 793 802 912 920 966 907 857 791 660 562 398 336 270

Napomena: Nastalo posle popisa 1971. spajanjem naselja Sršenovići, Zabrežje i Zadublje koja su prestala da postoje. Za ta bivša naselja sadrži podatke, i to za Zabrežje od 1880. do 1910. i od 1931. do 1971, a za naselja Sršenovići i Zadublje od 1890. do 1910. i od 1948. do 1971. U 1921. i 1931. sadrži podatke za naselje Sobra.

Babino Polje još uvek beleži najveći broj stanovnika na ostrvu, ali problem iseljavanja iz mesta, starog stanovništva i u ovom naselju uzimaju danak.

Popis 1991. uredi

Na popisu stanovništva 1991. godine, naseljeno mesto Babino Polje je imalo 398 stanovnika, sledećeg nacionalnog sastava:

Popis 1991.‍
Hrvati
  
 386 96,98%
Albanci
  
 4 1,00%
Jugosloveni
  
 2 0,50%
Srbi
  
 1 0,25%
Crnogorci
  
 1 0,25%
neopredeljeni
  
 3 0,75%
nepoznato
  
 1 0,25%
ukupno: 398

Privreda uredi

Stanovnici Babinog Polja najčešće se bave poljoprivredom i to vinogradarstvom i maslinarstvom) jer položaj uz plodno polje daje idealne slove za tu vrstu proizvodnje. Osim poljoprivrede, stanovnici se bave i ribolovom, ali udaljen položaj od mora, uslovio je da se stanovnici nikad nisu bavili ribarstvom u tolikoj meri. Kako se u drugoj polovini 20. veka celi Mljet okrenuo prema turizmu, i Babino Polje se počelo turistički razvijati. Udaljenost od mora uslovila je da se u mestu otvori auto-kamp, a najviši vrh ostvrva je idealan za pešačko – planinarske ture, koje se organizovaju u proleće i jesen.

Galerija uredi

  •  
    Sotnica
  •  
    Mala crkva
  •  
    Knežev dvor na Mljetu
  •  
    Crkva
  •  
    Župna crkva
  •  
    Mala crkva
  •  
    Crkva sa grobljem
  •  
    Spomenik poginulim borcima NOR-a
  •  
    Osnovna škola

Izvori uredi

  • [1] Savezni zavod za statistiku i evidenciju FNRJ i SFRJ, popis stanovništva 1948, 1953, 1961, 1971, 1981. i 1991. godine
  • Gelo, Jakov (1998). Narodnosni i vjerski sastav stanovništva Hrvatske, 1880-1991: po naseljima. Zagreb: Državni zavod za statistiku Republike Hrvatske. ISBN 978-953-6667-07-9. 

Reference uredi

  1. ^ Vojvoda, A. Mljet – Odisejev otok. Zagreb: 2004. pp. 24.
  2. ^ Gušić, B, Fisković, C, Otok Mljet – naš novi nacionalni park. Goveđari: 1960.
  3. ^ Dinić, M.: Prilozi za književnost, jezik, historiju i folklor, knjiga 28, svezak 1-2. Beograd: 1962. pp. 15.
  4. ^ Roller, D, Agrarno – proizvodni odnosi na području dubrovačke republike od XIII. do XV. stoljeća. JAZU (Građa za gospodarsku povijest Hrvatske; knjiga 5), Zagreb: 1955. pp. 158.
  5. ^ Općina Mljet http://mljet.hr/index.php?l=hr&ispis=staticna&id=131&jos=75&iskljuci=da#dod75 (18. 03. 2009)
  6. ^ — Republika Hrvatska — Državni zavod za statistiku: Naselja i stanovništvo Republike Hrvatske 1857.-2001.

Spoljašnje veze uredi

Mapa uredi

Fotografije uredi

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Бабино_Поље&oldid=26817088”