Baškortostan
Baškortostan, ili zvanično Republika Baškortostan (rus. Республика Башкортостан, bašk. Башҡортостан Республикаһы), takođe poznata i kao Baškirija (rus. Башкирия), je konstitutivni subjekt Ruske Federacije[2] sa statusom republike na prostoru između Volge i Urala. Njen glavni grad je Ufa.
| Republika Baškortostan Baškortostan Respublikaһы Respublika Baškortostan | |
|---|---|
 | |
 | |
| Država |  Rusija |
| Federalni okrug | Povolški |
| Glavni grad | Ufa |
| Površina | 143.600 km2 |
| Stanovništvo | 2014.[1] |
| — broj st. | 4.068.836 |
| — gustina st. | 28,33 st./km2 |
| Zvanični veb-sajt | |
Republika se nalazi na jugoistoku evropskog dela Rusije, jugozapadno od planine Ural. Baškortostan je, po broju stanovnika, najnaseljenija republika u Rusiji sa više od četiri miliona stanovnika. Od ostalih republika u sastavu Rusije, s Baškortostanom se graniče i Udmurtija i Tatarstan. Privreda republike zasniva se na eksploataciji i preradi nafte.
Ova republika ima veoma jake veze sa susednom republikom, Tatarstanom.[3][4]
U Baškortostanu su Rusi najbrojniji narod, dok je po veroispovesti najviše sunita.[1]
Etimologija uredi
Naziv Republike Baškortostan dolazi od titularnog naroda Baškiri, koji su, nakon Rusa (oko 36%), drugi najbrojniji narod u ovoj republici (sa oko 29%), i persijskog postfiksa -stan koji označava „zemlju“. Baškiri su narod turkijskog porekla, tradicionalno sunitski muslimani.
Reč Baškir se prvi put javlja u 5. veku sa pojavom privolških Baškira. Većina baškirskih etimologa smatra da reč baš-kir proizilazi od turkijskih reči baš – „pravi“, „glavni“ i kor (kort) – „pleme“, „rod“, što bi Baškire označavalo kao „Glavno pleme“.
Istorija uredi
Područje današnjeg Baškortostana nekada je bila takozvana Magna Hungarija (lat. Magna Hungaria – „Velika Hungarija“), ili Velika Mađarska, zavičaj današnjeg mađarskog naroda. Islam je prodro među Baškire u 10. veku i do 14. veka postao dominantna religija. Džingis-kan je oko 1220. zavladao Baškortostanom. Pod mongolskom vladavinom Baškiri su bili do sredine 16. veka, kada su se njihove plemenske poglavice dobrovoljno priključile carstvu Ivana Groznog. Gubernija u Ufi je osnovana 1865. dok je Autonomna Baškirska Sovjetska Republika nastala 1919. Dana 25. februara 1992. godine teritorija je dobila sadašnje ime: Republika Baškortostan.
Stanovništvo uredi
| 1989. | 2002. | 2010. |
|---|---|---|
| 3.950.482 | 4.104.336 | 4,072,292 |
Religije uredi
Najveći deo stanovništva su sunitski muslimani,[5] uglavnom Baškiri i Tatari.
Većina Rusa, Čuvaša i Ukrajinaca su pravoslavci. Većina Marijaca su pagani. Veliki deo stanovništva Baškortostana čine nereligiozni ljudi. Takođe, u republici živi i oko 13.000 Jevreja, koji imaju novi Jevrejski centar, sagrađen 2008.[6]
Prema zvaničnom istraživanju iz 2012.[7] 30% stanovništva Baškortostana su muslimani, 25,2% su pravoslavci, 3% su hrišćani koji ne pripadaju nijednoj zajednici, 1% pripada nekoj od drugih pravoslavnih crkava, dok su 2% stanovništva rodnoverni, marijski pagani ili tengristi. Takođe, 15% stanovništva je agnostici, 8% su ateisti, a 7,8% pripadaju nekoj drugoj religiji ili nisu dali odgovor na pitanje.[7]
Etničke grupe uredi
| Etničke grupe |
1926. | 1939. | 1959. | 1970. | 1979. | 1989. | 2002. | 2010.[a] | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Broj | % | Broj | % | Broj | % | Broj | % | Broj | % | Broj | % | Broj | % | Broj | % | |
| Baškiri | 625.845 | 23,5% | 671.188 | 21,2% | 737.744 | 22,1% | 892.248 | 23,4% | 935.880 | 24,3% | 863.808 | 21,9% | 1.221.302 | 29,8% | 1.172.287 | 29,5% |
| Rusi | 1.064.707 | 39,9% | 1.281.347 | 40,6% | 1.418.147 | 42,4% | 1.546.304 | 40,5% | 1.547.893 | 40,3% | 1.548.291 | 39,3% | 1.490.715 | 36,3% | 1.432.906 | 36,1% |
| Tatari | 621.158 | 23,3% | 777.230 | 24,6% | 768.566 | 23,0% | 944.505 | 24,7% | 940.436 | 24,5% | 1.120.702 | 28,4% | 990.702 | 24,1% | 1.009.295 | 25,4% |
| Čuvaši | 84,886 | 3,2% | 106.892 | 3,4% | 109.970 | 3,3% | 126.638 | 3,3% | 122.344 | 3,2% | 118.509 | 3% | 117.317 | 2,9% | 107.450 | 2,7% |
| Marijci | 79.298 | 3% | 90.163 | 2,9% | 93.902 | 2,8% | 109.638 | 2,9% | 106.793 | 2,8% | 105.768 | 2,7% | 105.829 | 2,6% | 103.658 | 2,6% |
| Ukrajinci | 76.710 | 2,9% | 99.289 | 3,1% | 83.594 | 2,5% | 76.005 | 2% | 75.571 | 2% | 74.990 | 1,9% | 55.249 | 1,3% | 39.875 | 1% |
| Ostali | 113.232 | 4,2% | 132.860 | 4,2% | 129.686 | 3,9% | 122.737 | 3,2% | 115.363 | 3% | 111.045 | 2,8% | 118.856 | 2,9% | 109.249 | 2,7% |
Vidi još uredi
Reference uredi
- ^ a b „Sveruski popis stanovništva”. Arhivirano iz originala 16. 03. 2013. g. Pristupljeno 16. 06. 2013.
- ^ „Konstituciя Rossiйskoй Federacii ”.
- ^ Obrazovna reforma u Tatarstanu i Baškortostanu
- ^ „Sastanak dva predsednika”. Arhivirano iz originala 08. 01. 2014. g. Pristupljeno 16. 06. 2013.
- ^ IslamOnline, Islamic News, Islamic Finance and Business - Bashkortostan ripe for investment: Khamitov
- ^ « Baškortostanski Jevreji dobili centar », Svetski kongres Jevreja, 2008
- ^ a b Arena ‒ Atlas religija i nacionalnosti u Rusiji
- ^ Ruskih stanovnika ima više
