Vera Radosavljević Nada
Vera Radosavljević Nada (Brusnik, kod Zaječara, 22. septembar 1922 — Zaječar, 8. septembar 1943) bila je učesnica Narodnooslobodilačke borbe i narodni heroj Jugoslavije.
| vera radosavljević nada | |
|---|---|
 | |
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 22. septembar 1922. |
| Mesto rođenja | Brusnik, kod Zaječara, Kraljevina SHS |
| Datum smrti | 8. septembar 1943. (20 god.) |
| Mesto smrti | Zaječar, Srbija |
| Profesija | učenica |
| Delovanje | |
| Član KPJ od | 1942. |
| Učešće u ratovima | Narodnooslobodilačka borba |
| Heroj | |
| Narodni heroj od | 5. jula 1951. |
Biografija uredi
Rođena je 22. septembra 1922. godine u Brusniku, kod Zaječara. Potiče iz učiteljske porodici. Do 1932. godine živela je u selima u okolini Negotina, u kojima je njen otac službovao, i gde je završila osnovnu školu. Gimnaziju je učila u Skoplju, a u sedmom razredu postala je aktivista đačke i studentske revolucionarne omladine, i učestvovala u svim akcijama.
U osamnaestoj godini, 1940, Vera Radosavljević je primljena u Savez komunističke omladine Jugoslavije (SKOJ). Iste godine isključena je, s nekoliko drugarica, iz skopske gimnazije, zbog rasturanja letaka i pisanja parola protiv Kraljevine Jugoslavije. Posle isključenja, vraća se u Negotin, gde je i maturirala, juna 1941. godine.
U Negotinu, 27. marta 1941. učestvuje u organizaciji i izvođenju demonstracija omladine i naroda protiv Trojnog pakta, koji je 25. marta potpisala vlada Cvetković−Maček. Tokom aprila, maja i juna 1941. na području Negotina i okolnih sela sa grupom članova SKOJ−a radila je na sakupljanju oružja, municije i druge opreme koji su ostali iza rasturenih jedinica jugoslovenske vojske za potrebe podizanja ustanka u Srbiji.[1]
U Negotinu je nastavila da radi s revolucionarnom srednjoškolskom omladinom. U vreme priprema ustanka i stvaranja NOP odreda, aktivno se uključuje u rad, rasturajući partijsku štampu i letke. Narodnooslobodilački pokret u tom kraju došao je, krajem 1941. i početkom 1942. godine, u krizu — partizanski odredi su razbijeni u nekoliko mahova, a veza s Okružnim komitetom KPJ u Zaječaru je često prekidana.[2]
Početkom 1942. godine umire joj od upale pluća dve godine stariji brat Borivoje, i sam kandidat za prijem u KPJ, pa se Vera, mlađi brat Nikola i majka Dobrila potpuno predaju radu za narodnooslobodilački pokret.
Polovinom 1942. godine, ponovo je uspostavljena veza s OK KPJ, pa je njena aktivnost postala još organizovanija. Krajem septembra 1942. godine, primljena je u članstvo Komunističke partije Jugoslavije, a u proleće 1943. godine postala je član Sreskog komiteta KPJ za Negotin.
Odlukom partijskog rukovodstva, zbog opasnosti da bude otkrivena, Vera je krajem aprila 1943. otišla u Krajinski partizanski odred s još nekoliko drugova i drugarica, među kojima su bili njena majka Dobrila i brat Nikola.[3] U Odredu je bila zadužena za politički rad u pozadini.
Kao član Sreskog komiteta KPJ za negotinski srez, Vera je radila na stvaranju Narodnooslobodilačkih odbora i partijskih organizacija u Negotinskoj krajini. Na tom pozadinskom partijskom radu uhvatili su je odredi Srpske državne straže, juna 1943. godine, u selu Trnavac, kod Zaječara, i predali Gestapou. Pred agentima Gestapoa, i pored mučenja, Vera ništa nije priznala, niti ma koga iz organizacije izdala.
Nemci su je 8. septembra 1943. godine, s još desetoricom boraca, streljali u centru Zaječara. O pogibiji Vere Radosavljević u Izveštaju Okružnog komiteta piše da se „držala pred neprijateljem herojski” kao i da je „držanje drugarice Nade posle držanja Brkovića Crnog najbolje u našem kraju”.[4]
Ukazom Prezidijuma Narodne skupštine Federativne Narodne Republike Jugoslavije, 5. jula 1951. godine, proglašen je za narodnog heroja.
Spomen obeležja uredi
Negotinskim prvoborcima, među kojima je i Vera Radosavljević Nada, podignuta je na ulazu u negotinsko groblje Spomen kosturnica. Od 14 medaljona sa imenima njen je prvi.
Na kući u ulici Vere Radosavljević br. 27 u Negotinu u kojoj je živela i u kojoj su održavani sastanci SK KPJ za srez negotinski podignuta je Spomen ploča.
U gradskom parku su podignute biste narodnim herojima Branku Periću, Ljubi Nešiću, Veri Radosavljević i Stanku Paunoviću. Njenu bistu je izradio poznati vajar Milovan Krstić.[5] Njeno ime ponela je i osnovna škola „Vera Radosavljević” u Negotinu, kao i ulica u kojoj je živela.
Reference uredi
- ^ Među prvima 1970, str. 206.
- ^ Među prvima 1970, str. 208.
- ^ Blagojević 1988, str. 119.
- ^ Blagojević 1988, str. 138.
- ^ Plavšić 2014, str. 304.
Literatura uredi
- Zbornik narodnih heroja Jugoslavije. Beograd: Omladina. 1957. COBISS.SR 50964999
- Među prvima, knjiga 4. Zaječar: Timok. 1970.
- Žene Srbije u Narodnooslobodilačkoj borbi (PDF). Beograd: Prosveta/Nolit. 1975. COBISS.SR 162155015
- Bijelić, Krste (1980). Heroine Jugoslavije. Zagreb: Spektar. COBISS.SR 49275399
- Narodni heroji Jugoslavije tom II. Beograd: Narodna knjiga. 1982. COBISS.SR 48703239
- Blagojević, Božidar (1988). Negotin i Krajina 1941—1944. Negotin: Muzej Krajine i Istorijski arhiv Krajine, Ključa i Poreča.
Plavšić, Nikola (2014). Krajinska spomenica žrtava u ratovima Srbije 19. i 20. veka. Negotin: Istorijski arhiv.
