Episkop bokokotorski Gerasim
Ovaj članak sadrži spisak literature, srodne pisane izvore ili spoljašnje veze, ali njegovi izvori ostaju nejasni, jer nisu uneti u sam tekst. |
Gerasim Petranović (Šibenik, 23. april 1820 — Kotor, 5/18. april 1906) bio je episkop Srpske pravoslavne crkve.
| Gerasim (Petranović) | |
|---|---|
 | |
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 23. april 1820. |
| Mesto rođenja | Šibenik, Austrijsko carstvo |
| Datum smrti | 18. april 1906. (85 god.) |
| Mesto smrti | Kotor, Austrougarska |
Biografija uredi
Brat mu je bio Božidar Petranović.[1] Osnovnu školu završio je u rodnom mestu, gimnaziju i Bogosloviju u Sremskim Karlovcima, a filozofiju u Zagrebu.
Zamonašen je 14. oktobra 1844. godine u manastiru Krupi.[2] Rukopoložen je u čin đakona 9. decembra 1844. godine a za prezvitera 20. jula 1846. U čin arhimandrita proizveden je 6. decembra 1855. Bio je profesor Bogoslovije u Zadru i potpredsednik konzistorije. Uživao je veliki ugled među pravoslavnim Srbima u Dalmaciji.
Bio je duhovnik Vuku Karadžiću u Beču i održao mu posmrtni govor 1864. godine.[3]
Kada je car Franc Jozef I posebnim rešenjem od 6. novembra 1870. godine odobrio da se osnuje samostalna Bokokotorska eparhija mnogi narodni prvaci su stali iza predloga da se za prvog bokokotorskog episkopa izabere upravo arhimandrit Gerasim Petranović. Iako je car 25. februara 1871. godine izvršio ovo imenovanje, ubrzo se pojavio problem oko hirotonije novoimenovanog episkopa. Pravoslavni Srbi su se nadali da će nova eparhija ostati u duhovnoj zajednici sa Karlovačkom mitropolijom, alo veoma brzo se pokazalo da državne vlasti imaju drugačije namere. Pošto je karlovački mitropolitski tron u to vreme bio upražnjen, pitanje hirotonije Gerasima Petranovića razvlačilo se čitave tri godine.
U međuvremenu, državne vlasti su pripremale stvaranje postpuno nove mitropolije. Carskim rešenjem od 30. marta 1874. godine, Bokokotorska eparhija je zajedno sa Dalmatinskom eparhijom stavljena pod jurisdikciju novoustanovljene Bukovinsko-dalmatinske mitropolije sa središtem u Černovcima. Tek nakon toga, Gerasim Petranović je 9. maja 1874. godine bio hirotonisan za episkopa od strane bukovinskog mitropolita, a potom je 26. maja svečano ustoličen u Kotoru. Bokokotorskom eparhijom je upravljao veoma uspešno, sve do smrti 1906. godine.
Celog svog dugog života bavio se književnim radom. Bio je jedan od urednika "Srpsko-dalmatinskog magazina". Od svojih skromnih sredstava osnovao je zadužbinu za siromašne zanatlije.
Umro je u Kotoru 18. aprila 1906,[4] a sahranjen u manastiru Savini.
Reference uredi
- ^ Tomanović 2018, str. 569.
- ^ "Hrišćanski vesnik", Beograd 1/1901.
- ^ Mitrić, Vladimir (8. 9. 2019). „Govor sa sahrane Vuka Karadžića”. Večernje novosti. Pristupljeno 8. 9. 2019.
- ^ "Istočnik", Sarajevo 31. jul 1906.
Literatura uredi
- Bubalo, Đorđe (2003). „Iz prepiske episkopa bokokotorskog Gerasima Petranovića (o rukopisima i dokumentima manastira Savine)”. Dračevica. 1 (1): 25—37.
- Bubalo, Đorđe (2007). „Pisma vladike Gerasima Petranovića iz zaostavštine Toma K. Popovića u Arhivu SANU (povodom stogodišnjice smrti)”. Boka: Zbornik radova iz nauke, kulture i umjetnosti. 27: 329-351.
- Tomanović, Lazar (2018). Memoari. CID, Podgorica.
Spoljašnje veze uredi
- Biografija na sajtu SANU
- Sava Vuković: Srpski jerarsi Arhivirano na sajtu Wayback Machine (2. decembar 2013)
