Konstanca

Konstanca
*Constanța*
Konstanca; Constanța
	Kolaž slika Konstance (panorama grada, Kazino, Muzej istorije i arheologije, Đenovljanski svetionik, Saborna crkva, Velika džamija, antički grad Tomis, brodogradilište)
	Zastava Grb
Administrativni podaci
Država	Rumunija
Županija	Konstanca
Stanovništvo
Stanovništvo	‍
— 2021.	263.688
— gustina	2.167,42 st./km2
Geografske karakteristike
Koordinate	44° 10′ 24″ S; 28° 38′ 18″ I / 44.173333° S; 28.638333° I
Aps. visina	28 m
Površina	121,66 km2
	Konstanca Konstanca na karti Rumunije

Konstanca (rum. Constanța, u antičko doba: Tomis, grč. Κωνστάντια, tur. Kustendje, Köstence, bug. Кюстенджа) je jedan od najznačajnijih gradova u Rumuniji i najveća rumunska luka na Crnom moru. Ovaj grad se nalazi u jugoistočnom delu zemlje, u istorijskoj pokrajini Dobrudža, čije je privredno i kulturno središte. Konstanca je i upravno središte istoimenog okruga Konstanca.

Konstanca se prostire se na 124,89 km² i prema popisu iz 2021. godine u gradu je živelo 263.688 stanovnika.^[1]

Geografija

Plaža u Konstanci

Konstanca se obrazovala na mestu gde se iz oblasti Vlaške nizije u unutrašnjosti najlakše stupa do Crnog mora. Severno do grada obala je suviše močvarna za povoljan pristup moru (Delta Dunava), dok se na jugu diže gorje u susednoj Bugarskoj. Povezivanjem grada sa Dunavom putem Kanala Černavoda-Negru Voda Konstanca je još više dobila na prometnom značaju.^[2]

Istorija

Istorijsko jezgro Konstance

Marina Tomis (Portul Tomis) u Konstanci

Na mestu današnje Konstance postojala je grčka kolonija Tomis, osnovana oko 500. godine pre nove ere. Kasnije je bio deo Rimskog carstva, Bugarskog carstva, Otomanske imperije i najzad Rumunije.

Pruga koja je povezivala Černavodu i Konstancu izgrađena je 1860. godine.

Za vreme Rumunskog rata za nezavisnost, Konstanca 1878. godine prelazi iz posjeda Osmanskog carstva sa ostatkom Sjeverne Dobrudže u ruke Rumunije.

Za vreme Prvog svetskog rata Konstanca je bila okupirana od strane Centralnih sila. Rumunija je preuzela grad 1918. godine, kada su ga oslobodile snage Sila antante poslije uspješnog proboja Solunskog fronta. Tokom 20. veka Konstanca se naglo razvija u veliki grad zahvaljujući pogodnosti da je to jedina značajna pomorska luka u zemlji sa relativno kratkim izlazom na more. Uporedo sa tim razvijala su se i primorska gradska predgrađa kao važna turistička odredišta na rumunskom delu crnomorskog primorja.

Stanovništvo

Demografija
1948.	1956.	1966.	1977.	1992.	2002.	2011.	2021.
78.586	99.676	150.276	256.978	350.581	310.471^[3]	283.872	263.688

Konstanca je u proteklim vekovima bila naselje sa više etničkih i verskih zajednica. Pripajanje grada Rumuniji u 19. veku donelo je gradu snažan priliv rumunskog elementa, koji je danas pretežan.

Nekada brojne zajednice Bugara, Jevreja i Grka danas su gotovo nestale, dok je značaj turske i tatarske zajednice mnogo manji nego nekad. Po popisu iz 2002. godine Rumuni čine preko 92% stanovništva grada, dok Turci i Tatari po 3%, dok ostali čine ostatak od 2%.

Prema popisu iz 2021. u Konstanci živi 263.688 stanovnika od kojih većinu čine Rumuni (76,47%), a od manjina najviše ima Tatara (2,58%) i Turaka (1,66%).^[1]

Konstanca iz svemira, oktobar 2002.

Etnički sastav prema popisu iz 2021.‍^[1]

Rumuni	201.648	76,47%
Tatari	6.802	2,58%
Turci	4.383	1,66%
Romi	1.515	0,57%
Lipovani	841	0,38%
Grci	192	0,07%
Jermeni	164	0,06%
Mađari	152	0,06%
Ukrajinci	92	0,03%
Nemci	74	0,03%
Ostali	835	0,32%
Nepoznato	46.990	17,82%

Delovi grada

Pešačka ulica u središtu Konstance

Abator (Abator)
Anadolčioj (Anadolchioi)
Kaza de Kultura (Casa de Cultură)
Centar (Centru)
C. E. T. (C.E.T.)
Kojčiju (Coiciu)
Južna Konstanca (Constanţa Sud)
Energija (Energia)
Severna Faleza (Faleză Nord)
Južna Faleza (Faleză Sud)
Far (Far)
Gara (Gară)
Halata Trajan (Halta Traian)
I. C. I. L. (I.C.I.L.)
I. C. Bratijanu (I. C. Brătianu)
Inel 1. (Inel I)

Inel 2. (Inel II)
KM 4 (Km. 4)
KM 4-5 (Km. 4-5)
KM 5 (Km. 5)
Medea (Medeea)
Palas (Palas)
Peninslula (Peninsulă)
Peskarije (Pescărie)
Port (Port)
Tebekarije (Tăbăcărie)
Tomis 1. (Tomis I)
Tomis 2. (Tomis II)
Tomis 3. (Tomis III)
Tomis 4. (Tomis IV)
Vule Noi (Viile Noi)
Zona Industrijala (Zona Industrială)

Privreda

Brodogradilište Konstanca

Pošto grad ima strateški značaj kao najvažnija rumunska luka na Crnom moru, industrija je dobro razvijena. Industrijalizacija se najviše promovisala za vreme komunističke vlasti u Rumuniji. Nakon pada komunizma, period tranzicije je išao sporo, kao i u ostalim zemljama koje su imale komunističke režime.

Trenutno je u izgradnji biznis park na periferiji grada koji ima za cilj da unapredi konkurentnost grada u odnosu na ostatak regiona i sveta.^[4]

Saobraćaj

Grad ima razvijenu saobraćajnu mrežu. U njegovoj blizini prolazi međunarodni put E81 ,a pored njega je važan i auto-put A4. Ti putni pravci su strateški važni i predstavljaju direktnu i najbržu vezu sa gradovima kao što su Bukurešt, Krajova i Jaši.

Gradski prevoz povezuje sve delove grada sa centrom. U prošlosti su bila zastupljena tri vida transporta - autobusi, trolejbusi i tramvaji, dok sada jedino autobuski prevoz funkcioniše.^[5]