Lida
Lida (blr. Ліда; rus. Лида; litv. Lyda) grad je u zapadnom delu Republike Belorusije i administrativni je centar Lidskog rejona u Grodnjenskoj oblasti.
| Lida Ліда; Лида | |
|---|---|
.jpg) | |
 Zastava
 Grb
| |
| Administrativni podaci | |
| Država |  Belorusija |
| Oblast |  Grodnjenska oblast |
| Rejon | Lidski rejon |
| Osnovan | prvi pomen 1323. |
| Stanovništvo | |
| Stanovništvo | |
| — 2013. | 99.086 (procena) |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 53° 53′ 00″ S; 25° 18′ 00″ I / 53.883333° S; 25.3° I |
| Vremenska zona | UTC+3 |
| Aps. visina | 142 m |
| Površina | 80 kvadratni kilometar km2 |
  Lida Lida na karti Belorusije | |
| Poštanski broj | 231300 |
| Pozivni broj | +375 (0)154 |
| Registarska oznaka | 4 |
| Veb-sajt | |
| lida.by | |
Prema proceni iz 2013. u gradu je živelo 99.086 stanovnika čime je Lida drugi po veličini grad u oblasti (odmah posle Grodna).
Grad je poznat po čuvenom Lidskom zamku iz prve polovine XIV veka.
Etimologija uredi
Ime grada potiče od baltijske reči lyda kojom se označava obradivo tlo nastalo na krčevini.[1] Prema drugim izvorima, ime grada potiče od reke Lidzeje koja na čijim obalama se i razvilo naselje.
Geografija uredi
Lida je smeštena u centralnom delu Grodnjenske oblasti, na obalama reke Lidzeje, na raskršću važnih međunarodnih drumskih i železničkih puteva (Minsk—Grodno i Vilnjus—Slonim). Nalazi se na oko 164 km zapadno od glavnog grada zemlje Minska, te na oko 110 km istočno od oblasnog centra Grodna. Najbliži veliki grad je Vilnjus (prestonica Litvanije) koji se nalazi na oko 100 km severnije, dok je granica ka Litvaniji udaljena svega 35 km severnije.
Istorija uredi
.jpg)
Iako je na području današnjeg grada postojalo naselje još oko 1180, prvi pisani podaci o gradu potiču iz 1323. godine kada je u gradu počelo da se gradi utvrđenje čiji je cilj bio sprečavanje napada Tatara i Tevtonskih vitezova. Tvrđava je po nalogu tadašnjeg knjaza Litvanije Gedimina građena 5 godina, a radovi su završeni 1328. Tvrđava je opstala do današnjih dana i danas predstavlja simbol grada. U periodu između XIV i XVI veka Lida je bila među 5 najvećih gradova tadašnje Velike Litvanije, a sam grad je bio centar istoimenog okruga Vilnjuskog vojvodstva. Grad je 1519. dobio Magdeburško pravo i status slobodnog trgovačkog grada sa vlastitim grbom i zastavom.
Grad prelazi u sastav Ruske Imperije 1795, i u ruskim granicama ostaje sve do okončanja sovjetsko-poljskih ratova 1919—1921. kada postaje delom Poljske Republike. Tokom poljske vladavine Lida se razvijala kao jak industrijski centar (1927. u gradu su radile 24 fabrike). Broj stanovnika je naglo rastao, a u gradu su bile stacionirane i važne vojne jedinice poljske armije.
Godine 1939. nakon sovjetske invazije na Poljsku, Lida postaje delom Beloruske SSR, a već u januaru naredne godine dobija status rejonskog centra u tadašnjoj Baranovičkoj oblasti.
Tokom nacističke okupacije u Drugom svetskom ratu, koja je trajala od juna 1941. do jula 1944. grad je pretrpeo stravična razaranja. Jevreji, koji su činili znatan deo predratne populacije Lide su 18. septembra 1943. transportovani iz Lidskog getoa u logor Majdanek u Poljskoj gde su gotovo svi pobijeni. Holokaust je preživelo svega 200-tinjak lidskih Jevreja. Tokom okupacije Nacisti su pobili preko 25.000 stanovnika Lide.
Grad Lida je odlukom Predsednika Republike broj 56, od 9. februara 2004. pripojen Lidskom rejonu kao njegov sastavni deo čime je lišen statusa grada oblasne subordinacije (grad pod direktnom upravom oblasti - provincije).
Stanovništvo uredi
Prema proceni, u gradu je 2013. živelo 99.086 stanovnika.
| 1979. | 1989. | 1999. | 2009. | 2013. |
|---|---|---|---|---|
| 65.500[2] | 91.007[2] | 91.007[2] | 97.629[2] | 99.086[2] |
Sve do Drugog svetskog rata, većinsko stanovništvo Lide činili su Jevreji, pa je tako 1897. u gradu živelo 5.294 Jevreja od ukupno 9.323 žitelja (ili 57%). Neposredno pre rata broj Jevreja je bio 5.419. Gotovo svi lidski Jevrej su pobijeni tokom Holokausta.[3]
Na osnovu podataska sa popisa stanovništva 2009. osnovu populacije grada Lide činili su Belorusi sa 44,2%, Poljaci su činili 38,3%, a Rusi 14% stanovništva.
Sport uredi
Jedan od najvažnijih sportskih klubova u gradu je fudbalski klub Lida, četvorostruki prvak SSR Belorusije, a trenutno se takmiči u drugom po rangu fudbalskom takmičenju u Belorusiji. Klub svoje domaće utakmice igra na terenima sportskog centra Mladost Lida kapaciteta 2.870 mesta.
Hokejaški klub Lida (osnovan 2011) trenutno se takmiči u beloruskoj Ekstraligi.
Međunarodna saradnja uredi
Grad Lida ima potpisane ugovore o međunarodnoj saradnji sa sledećim gardovima:
Košalin (Poljska);
Grevesmilen (Nemačka);
Silistra (Bugarska);
Dimitrovgrad (Rusija);- Svetlij (Rusija)
Galerija fotografija uredi
-
-
Ledena dvorana -
Sovjetskaja ulica -
Reka Lidzeja -
Hotel Lida
Vidi još uredi
Reference uredi
- ^ Поспелов Е. М. Географические названия мира: Топонимический словарь / Ред. Р. А. Агеева. — 2-е изд. — М.: Русские словари, 2002. — С. 242. — 512 с. — 5000 экз.
- ^ a b v g d „BELARUS: Cities & Settlements”. City Population. Pristupljeno 17. 2. 2013.
- ^ Евреи города Лида Архивирано на сајту Wayback Machine (1. децембар 2008)