Lovro Šperac
Lovro Šperac – Renko (1906 – 1941), inženjer agronomije, učesnik Narodnooslobodilačke borbe i narodni heroj Jugoslavije.
| lovro šperac | |
|---|---|
 Lovro Šperac | |
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 1. jul 1906. |
| Mesto rođenja | Omiš, kod Splita, Austrougarska |
| Datum smrti | 8. jul 1941. (35 god.) |
| Mesto smrti | blizina Varaždina, ND Hrvatska |
| Profesija | inženjer agronomije |
| Delovanje | |
| Član KPJ od | 1930. |
| Učešće u ratovima | Narodnooslobodilačka borba |
| Heroj | |
| Narodni heroj od | 24. jula 1953. |
Biografija
urediRođen je 1. jula 1906. godine u Omišu kod Splita. U Omišu je završio osnovnu školu, a gimnaziju pohađao u Splitu, Sarajevu i Beogradu. Zbog očeve smrti i materijalnih teškoća u brojnoj porodici, dalje školovanje finansirao je časovima instrukcija đacima i obavljao razne fizičke poslove. Ne mogavši da si obezbedi život u Beogradu, preselio se u selo Dovliće kod Sarajeva, gde se zaposlio kao učitelj. Tamo je radio dve godine.
Pošto je brat Ivo pristao da ga novčano pomogne, Lovro je upisao agronomiju na Univerzitetu u Zagrebu. U vreme studija, postao je član Komunističke partije Jugoslavije. Iste godine ga je uhapsila policija, ali je posle dvadeset dana bio pušten. Početkom septembra 1931, policija ga je ponovno uhapsila, ali je zbog nedostatka dokaza bio oslobođen 15. aprila 1932. godine. Krajem godine, bio je s grupom drugova, po zadatku KPJ, u Parizu zbog nabavke materijala za partijsku štampariju. Posle povratka, nastavio je studije u Beogradu i uključio se u rad beogradske organizacije KPJ.
Posle diplomiranja, kao inženjer agronomije, radio je u Šumadiji na izradi katastra. Tada je, među ostalim, pomagao u radu organizacija KPJ po selima oko Kragujevca. Zbog te je aktivnosti bio uhapšen 21. novembra 1935. godine, i od Suda za zaštitu države osuđen na godinu dana robije, koju je služio u Sremskoj Mitrovici i Mariboru.
Posle izlaska sa robije 1937. godine, vratio se u Omiš i postao član Mesnog komiteta KPJ. Tada je doprineo primanju novih članova u KPJ, učvršćenju organizacije KPJ u Omišu, te širenju njenog uticaja u gradu i okolini. Organizovao je štrajkove u Industriji cementa u Omišu i industriji karbita u Dugom Ratu. Pokušao je da se s grupom dobrovoljaca prebaci u ratom zahvaćenu Španiju, ali nije uspeo. Tokom frakcijskih borbi unutar tadašnjeg rukovodstva KPJ za Dalamciju, Šperac se priklonio liniji novog rukovodstva KPJ na čelu s Josipom Brozom i učestvovao u čišćenju dalmatinske organizacije KPJ od frakcionaša i njenoj boljševizaciji.
Njegova biblioteka bila je okupljalište levičara, a aktivno je delovao i na ostrvima Brač i Hvar, gradovima Makarskoj, Imotskom i u selima na Mosoru. Na jednom partijskom zadatku, bio je uhapšen u Zadvarju 1938. godine, i kažnjen. Kasnije je bio organizator demonstracija, zbog čega je uhapšen 27. decembra 1939. godine i odveden u zatvor u Lepoglavu. Bio je pušten 27. jula 1940. godine. Policija ga je ponovno uhapsila septembra 1940. godine, ali su ga drugovi oslobodili iz autobusa koji je trebalo da ga odvede u Split. Krajem istog meseca, ponovno je bio uhapšen i zatvoren u Lepoglavu.
Posle kapitulacije Jugoslavije aprila 1941. godine, pripadnici „Mačekove zaštite“ predali su ga ustašama. Oni su ga 8. jula izveli iz Lepoglave i streljali kod Varaždina.
Ukazom predsednika Federativne Narodne Republike Jugoslavije Josipa Broza Tita, 24. jula 1953. godine, proglašen je za narodnog heroja.
Literatura
uredi
- Vojna enciklopedija (knjiga deseta). Beograd 1975. godina.
- Narodni heroji Jugoslavije. Ljubljana - Beograd - Titograd: Partizanska knjiga - Narodna knjiga - Pobjeda. 1982.