Manastir Klisina
Manastir Klisina pripada Eparhiji bihaćko-petrovačkoj Srpske pravoslavne crkve. Nalazi se u selu Ništavci, 15 km južno od Prijedora, u gradu Prijedor, Republika Srpska.
| Manastir Klisina | |
|---|---|
 | |
| Osnovni podaci | |
| Jurisdikcija | Srpska pravoslavna crkva |
| Eparhija | Eparhija bihaćko-petrovačka |
| Osnivanje | 13. vijek |
| Osnivač | Stefan Dragutin |
| Posvećen | Ognjena Marija |
| Lokacija | |
| Mesto | Ništavci , 15 km južno od Prijedora |
| Država |  Republika Srpska |
| Koordinate | 44° 52′ 42.7″ N 16° 43′ 03.6″ E / 44.878528° S; 16.717667° I |
  Manastir Klisina Manastir Klisina na karti Bosne i Hercegovine | |
Manastir je posvećen Svetoj velikomučenici Marini (Ognjena Marina). Smješten je na jednom uzvišenju pokraj puta kojim se iz Prijedora stiže u Sanski Most, a u blizini protiče i rijeka Sana. Ovaj manastir danas predstavlja jedno od duhovnih središta vjernog srpskog naroda na sjeverozapadu Srpske.[1][2]
Istorija manastira
Prvobitni, srednjovjekovni manastir, porušen je odmah poslije pada Bosne pod Turke 1463. godine, a bio je posvećen Sretenju Gospodnjem. Narodno predanje sačuvalo je uspomenu na porušeni manastir samim imenom Klisina, koje dolazi od grčke riječi „eklisija“ (grč. εκκλησία) — crkva.
Tursko doba
Može se zaključiti da u Klisini monaški život nije trajao dugo nakon osnivanja manastira. U narednim vremenima samo se prepričavalo da je tu bio manastir i da su ga Turci spalili, a kaluđere protjerali. Crkva je poslije obnavljana u drvetu, toliko da se u njoj moglo vršiti bogosluženje nedjeljom i praznicima.
Ustaški zločin
Drveno zdanje je služilo kao parohijska crkva sve do 1941. godine, kad su je ustaše zapalile. Tada su mještani sela Ništavci zvono potopili u rijeku Sanu da bi ga sačuvali za bolja vremena. Odmah poslije rata na ruševinama crkve podignuta su četiri stuba i na njih je okačeno zvono, pa se tu za velike praznike vršilo bogosluženje. Ljudi su se okupljali za Sretenje, Duhove i Ognjenu Marinu (30. juli).
Temelji male drvene crkve iz turskog perioda pronađeni su prilikom kopanja temelja za sadašnji manastirski hram, a pronađeni su i grobovi u samom hramu i oko hrama.
Ponovna izgradnja
Manastir Klisina je sagrađen na starom manastirištu. Crkva manastira je podignuta na temeljima stare, od ustaša zapaljene i porušene crkve 1941.
Inicijativa
Početkom devedesetih godina prošlog vijeka otac Petar Milovac, protojerej i paroh oštrolučki, pokrenuo je inicijativu za ponovnu izgradnju crkve. Tada je bilo zamišljeno da se napravi jedna mala, skromna crkvica koja bi zadovoljila potrebe parohije. Godine 1991. na tron Eparhije bihaćko-petrovačke došao je preosvećeni vladika Hrizostom. Njegovim zalaganjem realizuje se ideja izgradnje crkve, ali znatno veće od zamišljene.
Izgradnja crkve
Crkva je sagrađena i osveštana 1991 – 1993. godine, kada je na ovim prostorima već uveliko bjesnio novi krvavi rat. Vladika Hrizostom je na propovijedi često slušao priče mještana da je ovdje bio manastir i da bi ga trebalo obnoviti. On je poslije našao i istorijski, pisani podatak koji je potvrđivao tu činjenicu.
Izgradnja konaka
Prilikom osvećenja nove crkve, 1993. godine, episkop i prisutni narod izrazili su želju da se uz novopodignuti hram podigne konak i da se proglasi manastirom.
Odlukom episkopa, a na zadovoljstvo sveg pravoslavnog naroda ovog kraja, 1994. godine temelji za konak su osvećeni, te je počela njihova izgradnja i obnova manastira. Nažalost, linija ratnih dejstava sve više se približavala Klisini, pa su radovi na samom početku odmah i zaustavljeni. Najveći dio eparhije potpao je pod vlast Federacije Bosne i Hercegovine, a jedan dio i pod hrvatsku vlast, pa je vladika bio prinuđen da napusti ovo područje i privremeno se skloni.
Po okončanju ratnih dejstava opet se krenulo u obnovu manastira. Radovi su nastavljeni 1996. godine, ali su zbog nedostatka novčanih sredstava konaci bili upotrebljivi tek u jesen 2000. godine. Tada je u manastir došao otac Vasilije Rožić i monah Danilo Ivaniš i monaški život je obnovljen.
Proglašenje manastira
Proglašenje manastira učinjeno je 1. januara 1998. godine. Tom prilikom Episkop Hrizostom proglasio je manastir Klisinu kao Svetomarinsku Opštežiteljnu Obitelj. Uskoro poslije ovoga, zamonašen je i prvi monah manastira Klisine, 2000. godine, a osvećenje manastirskog konaka izvršeno je 2001. godine.
Opis manastira i dalji planovi
Manastirska crkva je posvećena svetoj Ognjenoj Mariji. Mošti lijeve ruke ove svetiteljice čuvaju se u manastiru svetog Nikole na Ozrenu, a desna ruka se nalazi u manastiru Vatoped na Svetoj gori. Mada dosta skromna jednobrodna bazilika, ovo je veoma lijepa crkva u čijoj se arhitekturi osjeća uticaj više stilova. Fasada crkve je obojena žutom bojom sa naznačenim lukovima u vizantijskom stilu, koji su okrečeni u bijelo. Zvonik je dosta visok i raskošno je izveden, slično zvonicima ruskih crkava. U crkvi nema živopisa, ali taj nedostatak nadopunjuje vrlo bogat ikonostas i polijelej.[3]
Uskoro će visoke zidine uokviriti crkvu i konak, pa će tako, bar što se tiče građevinskih zahtjeva, manastir biti upotpunjen.
Vidi još
Reference
- ^ Radio-televizija Republike Srpske: Bdenje i slava manastira Klisina 1. avgust 2010.
- ^ „Turistička organizacija Republike Srpske: Manastir Klisina”. Arhivirano iz originala 02. 05. 2014. g. Pristupljeno 06. 08. 2010.
- ^ „Turizam Republike Srpske: Manastir Klisina”. Arhivirano iz originala 31. 05. 2016. g. Pristupljeno 06. 08. 2010.
