Medvednik

Planina Medvednik se nalazi nedaleko od grada Valjeva (30km) i sa 1247 metara nadmorske visine (mnv) nalazi se u središtu planinskog venca koji od Drine na zapadu preko Gučeva, Boranje, Jagodnje i Sokolske planine nastavlja vencem Valjevskih planina koje na zapadu počinju sa Medvednikom (1247 mnv), Jablanikom (1274 mnv), Povlenom (najviši 1347 mnv), Maljenom (Kraljev sto, 1104 mnv), a završavaju Suvoborom i Rajcem na istoku.

Medvednik
Medvednik, panorama
Geografske karakteristike
Najviša tačka	Vrh Medvednika
Ndm. visina	1247 m
Koordinate	44° 12′ 37″ S; 19° 38′ 12″ I
Geografija
Medvednik
Države	Srbija
Oblast	Kolubarski okrug

Naziv planine

Medvednik je dobio ime po tome što se ova planina sa valjevske strane vidi kao pravi golemi medved koji je prilegao da se odmori. Drugi su pak tvrdili da je ime došlo po velikom broju medveda koji su izlovljeni ranije, dok po trećima su ovde kajmak sir i jagnjetina kao med pa stoga i planina dobi ovo ime.

Položaj

Ukupna površina područja planine Medvednik od prevoja Proslop iznad varošice Pecka do sela Jovanja i prilaza gradu Valjevu je 367 km², a uže područje njegove prepoznatljive grede je dugo 5 kilometara i skoro se neprimetno, bez većih napora izvodi posetioce na vrh planine (Vrh Medvednika) sa izvanrednim vidikom. Drugi njegov vrh (Natin vrh) je visine 1241 mnv i nalazi se na njegovoj istočnoj strani.

Karakteristike

U nizu Valjevskih planina, Medvednik je iz daljine najmarkantnija planina sa svojom nesimetričnom siluetom koja se sa istoka blago podiže do zaravni na sredini masiva, da bi se naglo obrušio strmim krečnjačkim liticama na svom zapadnom kraju. Kao poslednja planina, njegovi vrhovi u najizdignutijem delu prelaze 1200 metara nadmorske visine.

Prirodno bogatstvo

Padine su gusto obrasle bukovom šumom, sa dobrim prinosima pečurki i livadama sa šumskim jagodama i lekovitim biljem. Bukova šuma se proređuje, dok se pojavljuje veštački uveden bor, a u nižim delovima lako su uočljive kulturne površine pod zasadima maline i kupine, što ima značajnog dela u prihodu lokalnog stanovništva. Severne padine su naslonjene sa istoka na vrlo blisku planinu Jablanik i talasaste zaravni gornjeg sliva reke Jablanice prekrivene šumom.

• 
  Zimski pejzaž pogled ka brdu Toletina i vrhu planine Medvednik
• 
  Zimski pejzaž pogled ka brdu Orlovica
• 
  Zapadni obronci sa Medvedničkim platnom i pogled ka orlovačkim planinama
• 
  Medvednik u proleće
• 
  Mesto Kozila
• 
  Pogled na planinu Medvednik iz zaseoka Vreoci, selo Rebelj
• 
  Pogled na planinu Medvednik u jesenjem periodu
• 
  Planina Medvednik - pogled sa severoistoka
• 
  Pogled prema TE Nikola Tesla sa vrha Kulina
• 
  Pogled na dolinu reke Kolubare sa vrha Kulina
• 
  Selo Rebelj - jesenja panorama
• 
  Selo Rebelj - Pogled prema Toletini
• 
  Dolna Velike i Male reke
• 
  Dolina Male reke
• 
  Selo Rebelj u jesen
• 
  Na putu od Rebelja ka vrhu Jablanika 1
• 
  Na putu od Rebelja ka vrhu Jablanika 1
• 
  Na putu od Rebelja ka vrhu Jablanika 1
• 
  Magla u bukovoj šumi - na putu ka Medvedničkom platnu 1
• 
  Magla u bukovoj šumi - na putu ka Medvedničkom platnu 2

Vodotokovi

Kao krečnjačka planina sa hidrološke strane je razvođe slivova reka Kolubare i Drine, sa obiljem vodotoka koji skoro u potpunosti pripadaju slivu reke Drine. Na istoku izviru Obnica i Jablanica, sastavnice Kolubare, dok na severnim padinama je izvor Jadra, koji se uliva u Drinu. Posebna atrakcija je rečica Zavojšnica (680 mnv ) koja sa tri strane zavija oko planine i vrši takozvanu „krađu“ vode iz jednog sliva u drugi, probijajući krečni greben „Vojinova stena“ ili Platno, visoko 300m. Posle 8,82 km toka sa velikim padom, punih klisura, vodopada, brzaka, uliva se kod „Zelenog vira“ u Ljuboviđu, pritoku Drine i dalje teče ka severozapadu, obilazi masiv Orovičke planine i odatle teče ka jugozapadu prema Drini.

• 
• 
• 
• 
  Planina Medvednik - Rebeljska reka - zimski detalj
• 
  Planina Medvednik - Rebeljska reka - Zimski detalj 2
• 
  Reka Zavojšnica u proleće
• 
  Reka Zavojšnica u proleće

Druge reke na Medvedniku su Suvoda, Rujevički potok, Vukobratski potok, Diklinski potok. Ove rečice sem Diklinskog potoka koji se uliva u reku Ljuboviđu, ulivaju se u Zavojšnicu. Ispod severnih padina planine, tačnije ispod Pajića livada izvire reke Obnica koja pripada slivu Kolubare u koju se uliva kod parka Pećine gradeći sa rekom Jablanicom, reku Kolubaru.

Naselja

Severni obronci planine su naseljeni, gde se u podnožju nalaze stara sela Rebelj, Suvodanje, Bobova, Stanina reka, Mijači, Drenajić 620 mnv), Dragodol, Sitarice i Sovač. Na par kilometara od planine je i veće naseljeno administrativno mesto Stave ili Bobova kako ga još zovu. Kao najbliže nešto veće mesto na severu, Stave su preuzele aktivnu ulogu u organizovanju turističkih aktivnosti.

• 
  Selo Rebelj panorama
• 
  Pogled ka zesoku Vreoci sela Rebelj
• 
  Staro groblje u zaseoku Vroci, selo Rebelj.
• 
  Staro groblje u zaseoku Vroci, selo Rebelj spomenik 1
• 
  Staro groblje u zaseoku Vroci, selo Rebelj spomenik 2

Jedna od zanimljivosti je da u selu Rebelj postoje ostaci starog rudnika bakra, gde se mogu videti zidine nekadašnje fabrike, topionice bakra. Tu je od antičkog vremena pa sve do prošlog veka vađen bakar, a pominje se i zlato. Koncesiju za korišćenje ovog rudnog bogastva imali Francuzi, a dok je rudnik radio, postojao je čitav grad sa prodavnicama, topionicom i električnim osvetljenjem. Tisovik (između Medvednika i Bobije) bogat je olovom, cinkom, baritom.

• 
  Okna starog rudnika bakra u selu Rebelj
• 
  Okna starog rudnika bakra u selu Rebelj

Putna mreža

Poslednjih nekoliko godina prošireni su i uređeni postojeći putevi od Suvodanja prema Ljuboviji i sa novog puta oko budućeg jezera Stubo – Rovni, od Mijača do Planinarskog doma. Prvim putem se kolima lako dolazi do podnožja planine i reka Zavojšnice i Ljuboviđe, a drugim do planinskog bila i severnih padina. Južni obronci su teže pristupačni kolima i tu je najbolje prići sa puta Debelo brdo – Gornje Košlje.

Što se tiče puta kojima se takođe dolazilo preko Poćute, manastira Pustinje i Bebića luke, postojao je put koji je vodio do Planinarskog doma. Međutim, posle maja 2014. godine i katastrofalnih poplava koje su zadesile Srbiju, ogromno klizište odnelo je čitavo brdo i sa sobom uništilo nekoliko zaselaka Rebelja: Aleksiće, Pirgiće, Markoviće, Arsiće i prekinula ovu saobraćajnicu. Po rečima stručnjaka, ova trasa više nikada neće biti u funkciji.

• 
  Etno celina Bebića Luka zimi
• 
  Stara škola u Bebića Luci
• 
  Etno celina Bebića luka u leto
• 
  Etno celina Bebića luka u leto - detalj
• 
  Manastir Pustinja

Šumske staze do vrha

Iz sela Drenajić

Šumska staza iz sela Drenajić je najduža. Tom stazom se dolazi do platoa zvanog Plandište koji je raskrsnica puteva, gde jedan vodi do Rajića kapije a drugi vodi dolinom reke Zavojšnice prema Zelenom viru. Ukoliko se prati ova trasa, preko Kozile (830 mnv) se spušta u dolinu Zavojšnice (680 mnv) i posle prelaska, staza se penje pored krečnjačke stene zvane „Vojinova stena“. Prolazeći toponim Brezje (928 mnv) se dolazi do izvorišta vode „Kedina voda“ (940 mnv), odakle se nastavlja staza dalje do platoa Ravni Medvednik na kome se nalazi vidikovac sa kojeg se pruža fantastičan pogled na sever Srbije – vidikovac „Vojinova stena“. Dalje, šumskim putem prateći usputne markacije, put izvodi do vrha Medvednika a nešto dalje prateći greben Medvednika, dolazimo i do najvišeg vidikovca Medvednika „Veliko platno“, sa kojeg se pruža pogled na zapad Srbije.

Sa platoa Rajića

Sa platoa Rajića kapije i Planinarskog doma, prati se put koji vodi do centralne grede Medvednika, posle raskrsnice koja vodi do „Kedine vode“, dolazi se do mesta Ravne livade (1040 mnv). Ravne livade su centralni plato sa kojeg kreće uspon i pešačka staza koja vodi do vrha Medvednika sa istočne strane, gde putevi vode do susedne planine Jablanik i do udaljenih područja Medvednika kao što su Malo platno, Rujevik, Vukobraća, Dikline, Rebeljske njive.

Od Debelog brda

Ukoliko se dolazi iz pravca Debelog brda i Planinarskog doma na Novakovači, preko Jablanika takođe se dolazi do Ravnih livada, a odatle prema vrhu Medvednika, kao i iz zapadnog kraja, od Zelenog vira ili preko Ljuboviđe i Vukobraće , takođe do Ravnih livada i potom do vrha.

• 
  Panorama, vidikovac Veliko platno
• 
  Panorama, vidikovac Vojinova stena
• 
  Vrh Medvednika (1247)

Planinarski dom

Na platou zvanom Rajića kapija (810mnv) se nalazi Planinarski dom HK Krušik, izgrađen 1981. godine. U dvokrevetnim, četvorokrevetnim, šestokrevetnim i osmokrevetnim sobama može se smestiti pedesetak gostiju. Raspolaže sa velikim dvorištem sa kojeg se pruža prelepi pogledi po okolini kao i samom planinom. Od doma se relativno brzo stiže do vrha planine.

• 
• 
• 
• 
  Planinarski dom

Manifestacije i aktivnosti

• Dani kupine,(Stave),
• Dani gljiva, prvi vikend oktobra (Medvednik-Krušikov dom),
• Paraglajding poletišta: Kulina–989 mnv, Jablanik–1250 mnv, Toletina–846 mnv, Đurđev breg–850 mnv,
• Stene za penjanje: Grdoba, Vojinova stena, Roška stena, Suvodo, Platno Medvednika,
• Obilazak pećina: Bucurska pećina, Janjina pećina, Pećina u crvenim stenama – Crvena pećina (Drenajić)
• Seoski turizam u selima: Stave, Suvodanje, Sitarice, Rebelj

• 
  Stena za penjanje-Veliko platno
• 
  Stena za penjanje-Vojinova stena
• 
  Stena za penjanje-Malo platno
• 
  Medvedničko platno

Spomenici kulture

• Manastir Pustinja

Vidi još

• Valjevske planine
• Suvodanje
• Bobova

Literatura

• Mala enciklopedija Prosveta (3 izd.). Beograd: Prosveta. 1985. ISBN 978-86-07-00001-2. 
• Marković, Jovan Đ. (1990). Enciklopedijski geografski leksikon Jugoslavije. Sarajevo: Svjetlost. ISBN 978-86-01-02651-3. 

Spoljašnje veze

• Časopis Horizont - Medvednik
• Vamedia/Naučno-istraživački kamp Medvedni 2014