Miladin Zorić
Miladin Zorić Garača (Oraško Brdo, kod Bosanskog Petrovca, 6. april 1920 – Šid, 18. januar 1945), učesnik Narodnooslobodilačke borbe i narodni heroj Jugoslavije.
| miladin zorić garača | |
|---|---|
 Miladin Zorić | |
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 6. april 1920. |
| Mesto rođenja | Oraško Brdo, kod Bos. Petrovca, Kraljevstvo SHS |
| Datum smrti | 18. januar 1945. (24 god.) |
| Mesto smrti | Šid, DF Jugoslavija |
| Profesija | zemljoradnik |
| Delovanje | |
| Član KPJ od | maja 1943. |
| Učešće u ratovima | Narodnooslobodilačka borba |
| Služba | NOV i PO Jugoslavije |
| Heroj | |
| Narodni heroj od | 5. jula 1951. |
Biografija uredi
Rođen je 6. aprila 1920. godine[1][2] u selu Oraško Brdo, kod Bosanskog Petrovca. Poticao je iz veoma siromašne seljačke porodice. Pošto je bio najstarije dete u porodici, odmalena je morao da radi i pomaže u kućnim i drugim poslovima. Poput mnogih vršnjaka, iz njegovog kraja, u osnovnu školu je išao usputno, jer mu je glavna obaveza bila da pomaže u kući. Njegov otac Miloš je svakog proleća odlazio u Beograd, gde je radio kao fizički radnik, sve do kasne jeseni. Tada je sva briga oko domaćinstva padala na Miladina i njegovu majku.[1][3]
Ubrzo po završetku osnovne škole, umro je Miladinov otac i tada nastupa posebno težak period njegovog života. On postaje glava porodice, koja se morala starati o siromašnom domaćinstvu. Već u četrnaestoj godini, obavljao je sve poljske poslove, a između dve setve, odlazio je da kao radnik zaradi neki dinar na izgradnji Unske pruge. Početkom 1941. godine, krenuo je stopama svoga pokojnog oca i otišao na rad u Beograd. Radio je kao fizčki radnik na građevini i živeo na Karabirmi i Jatagan mali, trudeći se da uštedi što veći deo novca i pošalje ga majci. Odmah po izbijanju rata u Jugoslaviji, aprila 1941. godine napustio je Beograd i vratio se u rodno mesto.[1][3]
Nakon stvaranja ustaške Nezavisne Države Hrvatske i otvorenog progona i ubijanja Srba u Bosanskoj krajini, jula 1941. godine izbio je oružani ustanak u njegovom rodnom kraju. Miladin je tada odlučio da se priključi ustanicima. Zbog velikog priliva boraca u prve ustaničke jedinice, primani su samo oni koji su služili vojsku i bili vični oružju. Miladin je tada bio uporan da ga prime u jedinicu, pa je iako mu nisu dali pušku, krenuo je goloruk u Brđanski ustanički vod.[3]
Iako bez puške, učestvovao je u svim prvim borbama i akcijama – postavljanju zaseda, napadu na neprijateljske kolone i uporišta i dr. U nekoliko borbi Miladin je uspevao da zarobi pušku, ali mu je ona oduzimana i davana drugim nenaoružanim borcima, za koje je smatrana oda će njome bolje rukovati. Tek u jesen 1941. godine, kada se već nekoliko puta istakao svojom hrabrošću, Miladinu je dozvoljeno da zadrži zarobljenu pušku. Potom je iz borbe u borbu, bio sve zapaženiji. Javljao se dobrovoljno u patrolu i na stražu, obavljao i kurirske poslove i dr. Drugovi iz jedinice su ga tada prozvali „Garača“ i taj nadimak mu je ostao do smrti. Zajedno sa njim u jedinici tada su bili i drugi istaknuti borci ovog kraja Nikola Vojvodić, Rade Zorić i dr.[3]
Avgusta 1942. godine, njegova Kulenvakufska partizanska četa je ušla u sastav Drugog bataljonatada formirane Treće krajiške udarne brigade. Ubrzo potom, svi borci ove brigade su čuli za „Garaču“, koji se još pre toga istakao hrabrošću. Za godinu dana ratovanja on je od bezimenog omladinca, kome nisu hteli dati pušku, prerastao u jednog od najboljih boraca Treće krajiške brigade. Stalno se isticao i potvrđivao svoju hrabrost - u jurišima na Bihać, Jajace i Teslić, u borbama sa četnicima u centralnoj Bosni i u teškim odbrambenim borbama na Raduši, kod Prozora, za vreme bitke na Neretvi i dr.[1][3]
Posebno se istakao u borbama tokom bitke na Sutjesci, maja 1943. godine. Njegova brigada je između 20. i 25. maja 1943. godine vodila žestoke borbe na prostoru imeđu reka Ćehotine i Drine. U tim borbama poginuo je Miladinov stric Rade, koji je bio puškomitraljezac. On je tada uzeo njegov „šarac“ i pored mrtvog strica nastavio da puca na Nemce. Od tada se Miladin nije odvajao od ovog puškomitraljeza sve do svoje pogibije, a u slobodno vreme, kada su drugi borci odmarali, on se zanimao sa svojim „šarcem“, koga je stalno brisao i podmazivao. Zajedno sa grupom istaknutih boraca Treće krajiške brigade, bio je primljen u članstvo Komunističke partije Jugoslavije (KPJ), maja 1943. godine.[1][3]
Često se izlagao opasnostima, upadajući u gotovo bezizlazne situacije, zbog čega je ponekad bio i kritikovan od svojih strešina. Mnogo češće njegvo ime nalazilo se u pohvalama, koje su upućivane njegovoj jedinici, a o njegovim podvizima su često pričali i drugi borci brigade. Oktobra 1943. godine, Treća krajiška brigada je napadala Zenicu, a zadatak njegovog bataljona je bio da uništi električnu centralu i sva postrojenja oko nje. Miladin se u ovoj borbi, sa svojim „šarcem“ nalazio u udarnom vodu, koji je na juriš probio spoljnu odbranu i uspeo da prodre do centrale. Kada su potom Nemci izvršili protivnapad, ponovo se nalazio na udarnom vodu koji ih je zaustavio i odbio. Januara 1944. godine, prilikom prvog napada na Banja Luku, njegov bataljon se probio u centar grada, ali se posle nemačkog protivnapada našao u okruženju. Miladin je tada sa svojim puškomitraljezom na sred ulice uništio posadu jednog nemačkog tenka i prisilo drugi tenk na povlačenje, čime je obezbedio povlačenje svoje čete u utvrđene zgrade.[1][3]
Za vreme nemačkog desanta na Drvar, 25. maja 1944. godine Miladinov Drugi bataljon Treće krajiške brigade je imao zadatak da zaustavi jaku nemačku kolonu, koja je iz pravca Livna prodirala ka Drvaru. Miladin se tada ponovo nalazio na čelu udarne grupe. Njihov juriš je bio silovit i uspeli su da preseku neprijateljsku kolonu, čime su obezbedili dejstvo ostalih snaga i na taj način odbije i odbaci nemačke snage u Livno. Ubrzo se ponovo istakao - 23. juna u borbama na Crnom vrhu, kada je njegova brigada bila okružena na prosotru Bugojno-Travnik-Gornji Vakuf i bila prinuđena da vodi neprekidne borbe. Miladin se tada nalazio na isturenom položaju i uporno je odbijao nemačke juriše.[1][3]
Ubrzo po prelasku u Srbiju, septembra 1944. godine, Treća krajiška brigada je učestvovala u teškim borbama na Jelovoj gori protiv glavnine četničkih snaga, koje je lično predvodio Draža Mihailović. U ovoj borbi u kojoj je partizanske snage su uspele da razbiju četničku glavninu i primoraju je na povlačenje u Bosnu. Tokom ove borbe Drugi bataljon se probio duboko u četničku pozadinu, gde je napadao štabove i presretao kolone. Sam Štab Draže Mihailovića, zamalo im je umakao, ali su uspeli da zaplene njegovu arhivu i radio-stanicu. Za izuzetne zasluge u toku ovih borbi, Treća krajiška brigada je proglašena za „proletersku brigadu“, a njen Drugi bataljon je dobio prelaznu zastavicu Prve proleterske divizije. Posebno je bio pohvaljen i istaknut Miladin Zorića Garača. Đuran Kovačević komandant Drugog bataljona je Garači, kao najboljem borcu brigade predao ovu prelaznu zastavu. Potom je bio postavljen za komandanta Treće čete.[1][3]
Borba za oslobođenje Beograda, oktobra 1944. godine za Garaču je bila veliki doživljaj jer je tokom ove borbe imao priliku da se bori zajedno sa vojnicima Crvene armije. Svoja junaštva nastavio je i kasnije na Sremskom frontu. Sredinom januara 1945. godine nemački 34. armijski korpus je otpočeo jake napade, poznate i pod nazivom „Zimska oluja“, na jedinice Prve armije NOVJ s ciljem da skrati i stabilizuje front. Tokom 17. januara Nemci su uspeli da slome odbranu Pete krajiške divizije i da nazadrživo napreduju ka Tovarniku i Šidu. Treća krajiška brigada, koja je tada bila raspoređena na železničkoj pruzi Tovarnik-Šid imala je zadatak da zaustavi nemačko nadiranje ka Šidu. Garačina Treća četa bila je tada na položaju u blizini železničke stanice.[3]
Jak nemački napada, praćen podrškom tenkova, otpočeo je 18. januara ujutro. Garača se tada, sa svojim „šarcem“ nalazio na prvoj liniji, zajedno sa drugim borcima, koji su bili naoružani protivtenkovskim puškama. Nije dozvoljavao da pešadija izlazi pred nemačke tenkove, dok ih oni neosposobe. U ovoj izuzetno teškoj borbi, Treća krajiška brigada imala je 36 poginulih i 95 ranjenih boraca. Među stradalima je bio i njen legendarni borac - Miladin Zorić Garača, koji je poginuo pored svog puškomitraljeza, istog onog pored koga je stradao i njegov stric Rade, na Sutjesci. Odmah po poogibiji borcu su ga izvukli u zaklon, a potom preneli u pozadinu. Sutradan je bio sahranjen.[3]
Ukazom Prezidijuma Narodne skupštine FNRJ, 5. jula 1951. godine, proglašen je za narodnog heroja.[1][2]
Reference uredi
Literatura uredi
- Narodni heroji Jugoslavije. Beograd: Mladost. 1975.
- Treća krajiška brigada - zbornik sjećanja Arhivirano na sajtu Wayback Machine (15. decembar 2017), Beograd 1969. godina.
