Milivoje Đilas Minjo
Milivoje Minjo Đilas (Podbišće, kod Mojkovca, 19. januar 1914 — Jajinci, kod Beograda, 5. mart 1942) bio je student agronomije i učesnik Narodnooslobodilačke borbe.
| milivoje đilas | |
|---|---|
 Milivoje Đilas | |
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 19. januar 1914. |
| Mesto rođenja | Podbišće, kod Mojkovca, Kraljevina Crna Gora |
| Datum smrti | 5. mart 1942. (27/28 god.) |
| Mesto smrti | Jajinci, kod Beograda, Kraljevina Jugoslavija (dejure) Srbija pod nemačkom okupacijom (defakto) |
| Profesija | student agronomije |
| Delovanje | |
| Član KPJ od | od 1936. |
| Učešće u ratovima | Narodnooslobodilačka borba |
Biografija uredi
Rođen je 1914. godine u Podbišću, kod Mojkovca u tadašnjoj Kraljevini Crnoj Gori. Njegov otac Nikola bio je oficir Crnogorske vojske, a dvojica njegove starije braće bili su — Aleksa i Milovan Đilas.[1]
Osnovnu školu je završio u Podbišću, a gimnaziju u Kolašinu i Pljevljima. Godine 1933. upisao je studije agronomije na Poljoprivredno-šumarskom fakultetu u Zemunu. Preko starije braće, koji su bili članovi ilegalne Komunističke partije Jugoslavije (KPJ), priključio se omladinskom revolucionarnom pokretu. Tokom studija, pripadao je studentskom revolucionarnom pokretu na Beogradskom univerzitetu. Iako je njegov brat Milovan bio poznati komunistički revolucionar i imao veliki ugled među revolucionarnom studentskom omladinom, Minjo nikada nije isticao da su braća. Član Komunističke partije Jugoslavije (KPJ) postao je 1936. godine.[1][2]
Tokom studija aktivno je sarađivao sa Đokom Kovačevićem, sekretarom Univerzitetskog komiteta KPJ, sa kojim je učestvovao i u sukobima sa žandarmerijom, prilikom studentskih demonstracija. Godine 1937. nalazio se u grupi dobrovoljaca, koji su pošli u Španiju, kako bi se borili protiv fašizma, ali je bio uhvaćen prilikom pokušaja ilegalnog prelaska granice. Tokom studija je stanovao zajedno sa kolegom sa fakulteta Slobodanom Penezićem Krcunom.[2]
Njegova porodica se 1940. preselila u Gornji Milanovac, gde je i Minjo došao nakon okupacije Jugoslavije, 1941. godine. Ovde je primio dužnost člana Sreskog komiteta KPJ za Takovo, nakon čega je zajedno sa Dragišom Nikolićem radio na organizovanju oružanog ustanka. Kada je Okružni komitet KPJ za Čačak 6. jula 1941. imenovao Štab Čačanskog partizanskog odreda „Dragiša Mišović”, bili su određeni i rukovodioci četa — Branko Rakić određen je za komandira Takovske čete, a Minjo Đilas za njenog političkog komesara. Nekoliko dana kasnije formirana je Takovska četa, koja je u toku ustanka u Srbiji prerasla u Takovski bataljon.[2]
Decembra 1941, kada se pod udarom Prve neprijateljske ofanzive, glavnina partizanskih snaga povlačila u Sandžak, Minjo je zajedno sa još sedam partizana bio zarobljen od četnika u selu Donja Dobrinja, kod Užičke Požege. Petorica zarobljenih partizana bila su odmah streljana, dok su Minjo i jedan partizan uspeli da pobegnu, jer nisu bili vezani. Ubrzo potom, ponovo je bio uhvaćen od četnika u selu Glumču, koji su ga potom predali Nemcima u Požegi. Pod lažnim imenom Petar Jovanović bio je odveden u logor na Banjici. Krajem decembra, Specijalna policija u Beogradu uspela je da otkrije njegov pravi identitet. U ovome im je mnogo pomogla fotografija, koju je napravio jedan policijski špijun, koji je u toku leta 1941. boravio u partizanima, predstavljajući se kao fotograf.[2]
Isleđivanje nad njim vodio je upravnik logora Svetozar Vujković, ali Minjo nije odao nikoga od svojih drugova. Posle višednevnih tortura, streljan je 5. marta 1942. na stratištu u Jajincima. Prema nekim navodima lično ga je ubio Božidar Bećarević 27. marta 1942. godine.[3][4][5][2]
Zbog herojskog držanja tokom istrage, predsednik Saveza boraca Aleksandar Ranković ga je nakon rata predložio za narodnog heroja, ali je to sprečio njegov brat Milovan iz razloga jer su već dva brata iz porodice Đilas bila proglašena za narodne heroje, pa je smatrao da bi bilo nezgodno proglasiti i trećeg. Književnik Mihailo Lalić, koji je bio njegov najbolji prijatelj, smatrao je da je on bio veći heroj nego njegova braća. U romanu Raskid Lalić ga predstavlja kao idealnog junaka pod imenom Minjo Biljurić.[4][2]
Pored Milivoja, u toku rata stradali su njegov brat Aleksa, sestra Dobrana i otac Nikola. Najstariji brat Aleksa (1906—1941), koji je proglašen za narodnog heroja poginuo je u borbi sa četnicima novembra 1941. godine kod Slijepač Mosta. Sestra Dobrana (1921—1942) poginula je u borbi sa četnicima i Bugarima na jugu Srbije, dok je otac Nikola (1871—1943), ubijen od strane balista u Srbici, kod Kosovske Mitrovice.[6][1]
Reference uredi
- ^ a b v Lalić 2011, str. 27–34.
- ^ a b v g d đ Milikić 2009, str. 282–286.
- ^ Čačanski odred 1982.
- ^ a b Lalić 1989.
- ^ Begović 1989, str. 186.
- ^ Spomenica 2000, str. 197–198.
Literatura uredi
- Čačanski partizanski odred „Dr Dragiša Mišović”. Čačak: „Čačanski glas”. 1982.
- Begović, Sima (1989). Logor Banjica 1941—1944. Beograd: Institut za savremenu istoriju.
- Spomenica crnogorskim antifašistima. Cetinje: Odbor za obeležavanje šezdesetogodišnjice Trinaestojulskog ustanka u Crnoj Gori. 2000.
- Lalić, Mihailo (1989). Sam sobom. Titograd: Udruženje književnika Crne Gore.
- Milikić, Miloš Mido (2009). Ratnim stazama Milovana Đilasa. Podgorica: Fondacija Milovan Đilas.
- Lalić, Borislav (2011). Milovan Đilas — vernik, buntovnik, mučenik. Beograd: Večernje novosti.
