Odlikovanja Srpske pravoslavne crkve

Odlikovanja Srpske pravoslavne crkve predstavljaju sistem odlikovanja koja dodeljuje Sveti arhijerejski sinod Srpske pravoslavne crkve kao opštecrkvena ili eparhije kao sopstvena odlikovanja.

Ustav Srpske pravoslavne crkve (član 55, tačka 10) iz 1957. godine, predviđa da crkvena odlikovanja i odličja dodeljuje patrijarh srpski, po uredbi koju propisuje Sveti arhijerejski sabor. Predloge za odlikovanje sveštenih lica daju eparhijski arhijereji (arhiepiskop, mitropoliti, episkopi), a odluku donosi Sveti arhijerejski sinod. Takođe, predviđeno je da arhijereji mogu sami odlikovati lica, onim odlikovanjima čija je dodela u njihovoj nadležnosti, odnosno eparhijskim odlikovanjima (Ustav SPC, čl. 108, tačka 12).

Istorijat odlikovanja Srpske pravoslavne crkve

Srpska pravoslavna crkva nije dodeljivala posebna odlikovanja pre 1945. godine. Sa dolaskom komunista na vlast u Jugoslaviji, odnosno padom monarhije i uvođenjem potpune odvojenosti države i crkve, javila se potreba za uvođenjem posebnih crkvenih priznanja u vidu odlikovanja.

Prvo odlikovanje Srpska pravoslavne crkve se pojavilo 1946. godine, povodom 600. godišnjice uzdizanja srpske crkve iz arhiepiskopije u patrijaršiju, odnosno ustoličenja prvog srpskog patrijarha Joanikija. Orden Svetog patrijarha Joanikija je dodeljivan samo eparhijama u Severnoj Americi.

Episkop raško-prizrenski Artemije je u zemlji uspostavio prvi crkveno odlikovanje, a to je bila Medalja majke Jugovića, koje je dodeljivano majkama sa više dece.

Od 1985. godine, Sveti arhejerejski sinod Srpske pravoslavne crkve dodeljuje Orden Svetog Save, koji je izvorno ustanovljen kao državno odlikovanje, ukazom kralja Milana Obrenovića od 23. januara 1883. godine i dodeljivan je sve do 1945. godine, kada je nastavio da ga dodeljuje starešina kraljevske porodice Karađorđević kao dinastičko odlikovanje, tako da danas postoje dva ordena Svetog Save - crkveni i kraljevski.

Mitropolit crnogorsko-primorski Amfilohije odlikuje Dmitrija Medvedeva, predsednika Ruske Federacije, Ordenom Svetog Save (20. oktobar 2013)

Opštecrkvena odlikovanja prema važnosti

• Orden Svetog Save (jedan stepen)
• Orden Svetog kralja Milutina (jedan stepen) Dodeljuje se za ktitorstvo i dobročinstvo.
• Orden Svetog Petra Cetinjskog (jedan stepen) Dodeljuje se za misionarstvo, mirotvorstvo, evangelizaciju i lični podvig.
• Orden Svetog despota Stefana Lazarevića (jedan stepen) Dodeljuje se za nauku, kulturu, književnost, prevodilaštvo i humanističke nauke.
• Orden Svete carice Milice (Prepobodne monahinje Evgenije) Dodeljuje se za dela čovekoljublja.
• Orden Svetog Simeona Mirotočivog Dodeljuje se za poboljšanje odnosa između crkve i države. Nekada je dodeljivan od strane episkopa šumadijskog, ali je postao opštecrkveni orden.
• Orden Svetog cara Konstantina Dodeljuje se za doprinos slobodi vere i ljudskim pravima.
• Orden Svetog Jovana Vladimira

Eparhijska odlikovanja

Mitropolija crnogorsko-primorska

• Zlatni lik Svetog Petra Drugog Lovćenskog Tajnovidca (nenosivo priznanje)

Mitropolija dabrobosanska

• Orden Svetog mitropolita Petra

Mitropolija zagrebačko-ljubljanska

• Orden Kantakuzine Katarine Branković

Eparhija banatska

• Orden Svetog Teodora Vršačkog

Eparhija budimljansko-nikšićka

• Spomenica jubileja manastira Đurđevi Stupovi, sa likom Svetog Georgija prvomučenika i pobedonosca.

Eparhija budimljansko-nikšićka je imala u planu osnivanje Ordena Svetog Georgija Pobedonosca (jedan stepen) i Orden kneza Miroslava (tri stepena), ali ta ideja nije realizovana.

Eparhija valjevska

• Orden Svetog Nikolaja srpskog (Eparhija valjevska)

Eparhija vranjska

• Orden prepodobnog Prohora Pčinjskog

Eparhija gornjokarlovačka

• Orden Svetih novomučenika karlovačkih

Eparhija dalmatinska

• Orden dr Nikodima Milaša

Eparhija žička

• Orden Svetog Simeona Monaha (jedan stepen) Ustanovio ga je episkop žički dr Justin (Stefanović) u septembru 2017. godine, povodom 800. godišnjice krunisanja Stefana Prvovenčanog za kralja.

Eparhija zvorničko-tuzlanska

• Orden Svetog kralja Dragutina - Prepodobnog Teoktista

Eparhija bihaćko-petrovačka

• Orden Novomučenika bihaćko-petrovačkih

Eparhija mileševska

• Orden belog anđela (na lancu)

Eparhija niška

• Orden Svetog Konstantina
• Orden Svetog Romana

Eparhija osječkopoljska i baranjska

• Orden Svetog kneza Stefana Štiljanovića

Eparhija raško-prizrenska

• Orden Svetog kneza Lazara (dva stepena)
• Medalja majke Jugovića (dva stepena)

Eparhija sremska

• Orden kneza Danila Prvog
• Orden Svetog Arsenija Sremca
• Orden Svetog Maksima Brankovića

Eparhija šabačka

• Orden Svetog Nikolaja srpskog (Eparhija šabačka)

Eparhija šumadijska

• Orden vožda Karađorđa
• Orden Novomučenika Kragujevačkih (dva stepena)

Pravoslavni bogoslovski fakultet Svetog Vasilija Ostroškog u Foči

• Medalja Svetog Vasilija Ostroškog

Bivša odlikovanja

Orden Svetog Simeona Mirotočivog je nekada dodeljivan od strane episkopa šumadijskog, ali je on preveden u opštecrkvena odlikovanja.

Do razdvajanja eparhije šabačke i valjevske, eparhija šabačko-valjevska je dodeljivala Orden Svetog Nikolaja srpskog. Nakon razdvajanja dve eparhije, obe su nastavile da dodeljuju ovaj orden, sa istim imenom, ali različitim stilskim rešenjem.