Ploešti

Ploešti
*Ploieşti*
Ploešti; Ploieşti
	Trg pobede u središtu Ploeštija
	Grb
Administrativni podaci
Država	Rumunija
Okrug	Prahova
Stanovništvo
Stanovništvo	‍
— 2011.	209.945
— gustina	4.204 st./km2
Geografske karakteristike
Koordinate	44° 56′ 23″ S; 26° 01′ 45″ I / 44.9398° S; 26.0291° I
Aps. visina	160 m
Površina	60 km2
	Ploešti Ploešti na karti Rumunije

Ploešti ili Ploješt (rum. Ploieşti) je jedan od najznačajnijih gradova u Rumuniji. Ovaj grad se nalazi u središnjem delu zemlje, u istorijskoj pokrajini Vlaškoj i njenom delu Munteniji. Ploešti je upravno središte okruga Prahova i najvažnije kulturno i privredno središte Muntenije posle obližnjeg Bukurešta.

Ploešti se prostire na 58,2 km² i prema popisu iz 2002. godine u gradu je živelo 232.527 stanovnika.^[2]

Geografija uredi

Grad Ploešti nalazi se u severnom delu vlaške oblasti Muntenija. Grad se razvio na mestu gde reka Prahova izlazi pobrđa Karpata na severu u Vlašku niziju južno. Budući da se tokom reke pruža jedna od najboljih veza Vlaške i Transilvanije grad se obrazovan na veoma prometnom i samim tim povoljnom mestu.

Istorija grada uredi

Grad je osnovan 1596. godine za vreme vladavine Mihaja Hrabrog. Nagli procvat grada desio se u XVII i 18. veku kada je postao značajan trgovački i zanatski centar. Put koji povezuje Ploešti sa gradom Brašov napravljen je 1864. godine, a železnica je izgrađena 1882. godine. U to vreme su izgrađene mnoge škole i bolnice. Sredinom 19. veka oblast oko grada je bio vodeći u svetu po vađenju i preradi nafte. Grad je takođe veoma kratko bio proglašen i za republiku Ploešti 1870. godine, zbog revolta prema rumunskoj monarhiji.

Jedan od važnih gradskih trgova u Ploeštiju je stari Srpski trg. On se formirao na mestu nekadašnje srpske pijace. Iz okoline grada Slivena u današnjoj Bugarskoj su se 1830. godine doselili bugarski naseljenici - povrtari. U jednoj kući na srpskom trgu rođen je 1933. godine veliki rumunski pesnik Nikita Stanesku.^[3] Jedan od najslavnijih građana je Aleksandar Radović (1860-1918) - pravnik, bankar i političar, gradonačelnik, senator i poslanik. Sin je bankara Georga Radovića, čiji se otac Nikola 1810. godine^[4] doselio iz Transilvanije. Radovići koji su se brzo obogatili i postali deo elite Ploeštija. Raskošna stilski građena Radovićeva vila je danas jedna od znamenitosti grada, koju posećuju turisti.^[5] Kuća njegove braće Radovića, Jovana i Georga postala je 1886. godine, hotel "Evropa".

Na gradskom groblju zvanom "Večnost", nalazi se pravoslavna kapela posvećena Sava Osvećeni. Prethodna crkva građena je 1843-1848. godine. Po drugom izvoru potiče iz 1812. godine. Tokom savezničkog bombardovanja 1944. godine^[6] sasvim je uništena, pa su vernici izmolili da im se umesto nje dodeli druga. Ustupljena je 19. jula 1953. godine kapela na groblju, u blizini nekadašnje, za parohijsku. Ta kapela građena 1904-1908. godine bila je prvobitno posvećena "Vozdviženju časnog krsta". Zatim je 1952. godine proširena i posvećena Sv. Savi i Sv. Đorđu. Sadašnji paroh kod te crkve je pop Joan Cuca.

Između dva svetska rata Ploešti se opet isticao po proizvodnji nafte. Velike naftne kompanije od kojih je većina stranih počele su da posluju u gradu. Dvanaest rafinerija u Ploeštiju su 1939. godine proizvodile 80% nafte u celoj Rumuniji.

Iako je grad bio značajno oštećen za vreme zemljotresa 1940. godine, Nacistička Nemačka je ovde imala glavni izvor nafte za vreme Drugog svetskog rata kada je Rumunija bila njen saveznik. Grad je bio pošteđen bombardovanja do 1943. godine, zbog njegove velike udaljenosti od savezničkih aerodroma. 1. avgusta 1943. američke vazdušne snage su bombardovale grad u operaciji „Talas plime“. Ploešti je bio najviše bombardovan rumunski grad za vreme Drugog svetskog rata. Iako je pretrpeo velika razaranja grad je brzo obnavljan. Odlučujući napadi na Ploešti su bili tokom aprila 1944. godine kada su američke trupe zauzele aerodrome u Italiji. Konačno, avgusta 1944. sovjetske tupe su ušle u grad.

Ploešti viđen sa neba

Nakon rata naftna industrija je bila nacionalizovana i modernizovana, a u grad su bila uložena sredstva da bi se on obnovio.

Nakon Rumunske revolucije 1989. godine u grad su počele da stižu velika ulaganja, zbog činjenice da ima naftnu industriju i da je veoma blizu prestonice Bukurešta.

Stanovništvo uredi

U odnosu na popis iz 2002. godine broj stanovnika na popisu iz 2011. g. se smanjio.

Demografija
1966.	1977.	1992.	2002.	2011.
146.922	199.699	252.715	232.527	209.945

Matični Rumuni čine većinu gradskog stanovništva Ploeštija (oko 95%), a od manjina prisutni su Romi (2,5%). Nekada je u gradu živela i zajednica Jevreja.

Znamenitosti uredi

Ploesti je danas poznat ka rumunska „prestonica nafte“. Uporedo sa eksploatacijom nafte u gradu se razvija i velika petrohemijska i tehnološka industrija uz brojne obrazovne ustanove, što je takođe značajno obeležje Ploeštija.