Портал:Narodnooslobodilačka borba/Ličnosti/Hrvatska
Na ovoj stranici nalaze se biografije ličnosti vezanih za Narodnooslobodilački pokret u Hrvatskoj, o kojima nije sakupljeno dovoljno podataka da bi bili napisani samostalni članci ili neke od ovih ličnosti nisu relevantne za opštu enciklopediju, već se samo spominju u okviru članka o Hronologiji revolucionarnog radničkog pokreta, Komunističke partije Jugoslavije i Narodnooslobodilačke borbe ili u člancima o istaknutim ličnostima radničkog pokreta, Narodnooslobodilačke borbe i narodnim herojima.
Stjepan Benceković uredi
| Lični podaci | |
|---|---|
| Datum rođenja | 26. decembar 1919. |
| Mesto rođenja | Horvati, kod Zagreba,  Kraljevina SHS |
| Datum smrti | februar 1942. (22 god.) |
| Mesto smrti | Stara Gradiška,  NDH |
Stjepan Benceković (1919—1942) revolucionar i učesnik Narodnooslobodilačke borbe.[1][2]
Rođen je 26. decembra 1919. godine u selu Horvati, kod Zagrebu.
Kao učenik Srednje tehničke škole u Zagrebu, 1937. godine je postao član Saveza komunističke omladine Jugoslavije (SKOJ). Pored partijskog rada sa srednjoškolskom omladinom, aktivno je radio i sa omladinom na selu u rodnom kraju.
Zbog svoje aktivnosti, početkom 1941. godine je bio uključen u članstvo Mesnog komiteta SKOJ-a za Zagreb. Nakon „Kerestinačke tragedije”, jula 1941. godine postavljen je za sekretara ovog MK SKOJ-a za Zagreb i istovremeno bio kooptiran za člana Mesnog komiteta KPH za Zagreb i člana Pokrajinskog komiteta SKOJ-a za Hrvatsku.
Ustaški agent-provokator Ivan Majerhold ga je otkrio ustašama, pa je 22. avgusta 1941. godine na Langovom trgu u Zagrebu bio uhapšen od strane Ustaške nadzorne službe zajedno sa Jožom Vlahovićem, sekretarom PK SKOJ-a za Hrvatsku i Radetom Vlkovim, članom PK SKOJ-a za Hrvatsku. Prilikom hapšenja je bio ranjen, pa je jedno vreme lečen u bolnici u Draškovićevoj ulici. Potom je bio prebačen u zatvor u Savskoj cesti, gde je teško mučen, ali nikoga nije oteo.
Nakon neuspele istrage, ustaše su ga odvele u logor Jasenovac, a potom je bio prebačen u logor Stara Gradiška, gde je marta 1942. godine ubijen izgladnjivanjem.
Od februara 1942. je bio zatočen u ćeliji sa Marijanom Krajačićem i Mirkom Bukovcem, koji su takođe tokom marta umoreni glađy.
Mila Hercog uredi
| Lični podaci | |
|---|---|
| Datum rođenja | 3. oktobar 1915. |
| Mesto rođenja | Zagreb,  Austrougarska |
| Datum smrti | jul 1941. (25 god.) |
| Mesto smrti | Pag, NDH |
Mila Hercog (1915—1941) revolucionarka, učesnica Narodnooslobodilačke borbe i nevenčana supruga Marka Oreškovića.[3][4]
Rođena je 3. oktobra 1915. godine u Zagrebu. Poticala je iz bogate porodice, njen otac Arnold je bio direktor banke.
Za vreme školovanja u gimnaziji je bila vrlo aktivna u jevrejskoj organizaciji „Hašomer hacair”, a na studijama se uključila u studentski revolucionarni pokret i 1933. godine je bila primljena u članstvo Komunističke partije Jugoslavije (KPJ). Radila u partijskoj tehnici Mesnog komiteta KPJ za Zagreb, a 1935. godine je bila izabrana za člana Mesnog komiteta KPJ za Zagreb. Obavljala je i dužnost kurira, prenoseći ilegalnu poštu do Centralnog komiteta KPJ, koji se tada nalazio u Beču.
Aprila 1936. godine prilikom provale u zagrebačku partijsku organizaciju, bila je uhapšena. Od Državnog suda za zaštitu države je u oktobru iste godine bila osuđena na godinu dana robije, zbog komunističke delatnosti. Robiju je odležala u zatvoru u Požarevcu.
Po izlasku sa robije aktivno se uključila u rad Ujedinjenih radničkih sindikata (URS) i na organizovanju Stranke radnog naroda, koja je trebala biti legalni oblik rada KPJ. Tokom 1939. i 1940. godine ponovo je bila hapšena zbog revolucionarnog rada. U proleće 1939. godine upoznala se sa revolucionarom Markom Orešković, prilikom njegovog povratka iz Španije. Između njih se tada rodila ljubav, pa su jedno kratko vreme između Markovih boravaka u zatvoru, živeli zajedno u Zagrebu.
Nakon okupacije i uspostavljanja ustaške Nezavisne Države Hrvatske, aprila 1941. godine, učestvovala je u organizovanju Narodnooslobodilačkog pokreta (NOP) i pripremama oružanog ustanka. Jula 1941. godine, kao Jevrejka i komunista, bila je uhapšena od strane ustaša i odvedena najpre u zatvor u Lepoglavi, potom u logor Gospić, a odatle u logor Metajno na Pagu, gde je ubijena krajem jula 1941. godine.
Reference uredi
Literatura uredi
- Očak, Ivan; Popović, Jovo (1976). Autobiografija — Marko Orešković Krntija. Zagreb: Alfa.
- Romano, dr Jaša (1980). Jevreji Jugoslavije 1941—1945. Žrtve genocida i učesnici Narodnooslobodilačkog rata. Beograd.
- Revolucionarni omladinski pokret u Zagrebu 1941—1945. tom I — zbornik povjesnih pregleda i sjećanja. Zagreb. 1984.
- Miletić, Antun (1986). Koncentracioni logor Jasenovac 1941—1945. tom I. Beograd: Narodna knjiga.
